Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim (Lyon, 1627)

193 Codicis Liber ſeptimus. 1932

fuit rxx rei commune preclum fuit xxx. intereſſe meum ſingu-
lare non excedet duplum communis intereſſe: & ita non exce-
det xl. Secundo caſu, cûm conſiſtit in faciendo, putà quia debe-
bat mihi facere domumiſte contractus dicitur incertus, vbi fa-
ctum, quod eſt in obligatione, incertum eſt:vt ffade verb. obl. l vt
non. S. id, quod. An hoc

caſu, ſi Titius non fecit cedit duplum preti conuenti, vel

quod conuenit, poſſum r A
petere totum ſingulare communis. In caſibus autem in-

intereſſe, etiam ſi exce¬ certis non excedit quantitatem ex
dat duplum communis legitimis probationibus per iudi-
intereſſe? Reſpon. quod cem declarandam, cum pœnæ le-

totum damnum, quod v ... . ..
in re labuiſſe, pea. gales & arbitrarie ſunt limitate,

ciet: & lucru, quod per- ne vitientur infinitate. hoc dicit.
tipere poruiſſen, uInp yaPr rAx. A IoamiPP.
mus facta fuiſſet: dum Vm proeo* quod in-

tamẽ probem. nec enim i1.
mpiei meo cree & tereſt b, dubitationes

detur. & ſi dicerem, ſi l antiquæ in infinitum
domus facta fuiſſet, rex productæ ſint e: melius d nobis
Franciæ hoſpitatus fuiſ-
ſet in ea, vel comitatum,
vel dimidiam regni ſui mihi dediſſet, non ſum audiendus: ſed
debet iudex moderari intereſſe, non eſtimando in infinitum:
quia idem diciur in pœna, vbi pœna conuentionalis preſtatur,
ſicut partibus contrahentib, placuit: putà promiſiſti penam mi-
hl c. ſi non traderes Digeſtum. Si ver pœna legalis petatur, putà
conuenio te actione furtiein hoc caſu conueniam te ad pœnam
quadrupli ſecundum quod lege ſtatuitur. Et not. quôd triplex
dicitur intereſſe:conuentionale, commune, & ſingulare. de ſin-
gulari loquitur hc lex: conuenit, & praeſtatur conuentionale
ſimiliter & ſingulare, ſicut hac lcomprehenſum eſt. & eſt inte-
teſſe ſingulare rei ad precium: vel eſt damnum emergens, &
Iucrum ceſſans eo, quod non fit, quod fieri conuenit. Vel ſic dic
caſum: Cum agitur ad intereſſe ſingulare, refert an agatur ex
certo contractu, an incerto. Primo caſu non debet id intereſſe
excedere duplum intereſſe communis. In ſecundo caſu debet
preſtari quantum id ſit, ita vt non extẽdatur in infinitum: ſicut
enim pena conuentionalis certo fine çoncluditur, ſimiliter &
legalis, nec vltra eas aliquid peti poteſt: ſic & intereſſe ſingulare
certo termino debet concludi. & hc ſunt obſeruanda tam in
lucro, quam in damno: quia in lucro, quod petitur, verſatur
intereſſe.
a JCum pro eo, ad euidentiam not quôd triplex eſt pretium
rerum, ſiue intereſſe, quod idem eſt dicere P: ſcilicet Conuen-
tionale, de quo conuenit inter contrahentes:vt ſi tibi vendidi
pro decem Stichum. Item precium commune: vt ſi fortè idem
Stichus communi ſtimatione valeat xv. Item ſingulare: ve ſi
tua intereſt propter affectionem, xx. quia quandoque fuerat
tuus. & habes hoc ffde actio. empt. l. j. in princ. Dicit ergo hic
quod ſingulare intereſſe non excedit duplum intereſſe com-
munis: & ſic in prædicto caſu vſque ad xxx. poreſt aſcendere,
non vltra. minus verô ſic. & hoc eſt verum in omnibus caſibus,
qui certam quantitatem, vel naturam habent. Si autem incerti
ſunt, tunc totum ſingulare petitur:etiam ſi duplum communis
excedat: dummodo plenè probetur: non autem ſimplici dicto
petentis creditur quantum ſit. Et competenter pradicta ſta-
tuuntur, cum & pœnæ legales, & conuentionales certis metis
finiantur:prædicta autem conſiderantur non ſolûm in damno,
verûm etiam in lucro.
bS Quod intereſt id eſt, ſuper intereſſe.
c Producta ſint. Sed que? Reſpond an circa rem, vel etiam
extra rem, vt in damno tantûm, vel etiam in lucro, quas tamen
non habemus.
dMelius. id eſt, bonum.
e Poſſibile eſt. quia plene definiri non poteſt, vtff. de reg. iur.
lomnis definitio. nec meta ei dari, vt ffade reg. iur. l. quatenus. Di-
cere tamen potes:intereſſe eſt ſingulare rei precium ſecundûm
quoſdam. Vel dic, intereſſe c eſt damnum emergens, & lucrum
ceſſans ex eo, quod aliquid fieri ceſſatur.
f Coarctare. ve antiqua prolixitas ceſſet, vt infra ea. l. in fin
quem fin.hîc iunge.
g JIn omnibus caſibus. Sed nônne melius dixiſſer in omnibus
contractibus, vt poſtea dicit in emptione, & locatione? Reſp.
non, quia & in maleficiis, & quaſi, locum habet. Sed nec in ob-
ligationibus benè dixiſſet: quia etiam officio iudicis preſtatur:

vt in arbitrariis actionibus.

h Quantitatem. vt ſi debes mihi ex venditionex. cados olei.
ADDITIO. Tu dic etiam idem in aliis rebus certis ſecundûm
Bald. & eſt de mente Bart. & Sal.
iJ Vel naturam. vt ſi certam ſpeciem, vt Stichum mihi debes
ex venditione. Eſt ergo ſenſus: id eſt, quoties quod debetur,
certum eſt quantitate, vel ſpecie: vt ff ſi cert. petl certum. Vel
dic quantitatem comprehendere vtrumque, vt ſde leg.iijl quiſ-

quis. & ffde verbor. oblig. l. cum ſtipulantur. Et naturam cer-
tam, vt ſi debes hominem, vel equum in genere.

Venditionibus. vt ff-de ac emp. l.j.
lLocationibus. vtff.locatl ſi fundus in fins.

mJ Contractibus. ſimilibus, alioqui contra eſt quod ſequi
in alis autem &c. Seda qui ſunt hi? Reſpondill nn otuutur.
cit lex iingulare intereſſe venire, & certitudiné continet ee a ntntreſeſi
dim quoſdam Sed certe imô & ſi lex non dicat venire ſingu ulate quilu
re intereſſe ſi modô incertitudinem continent ili caſustse et lſr ur

lex dicit apertè: vt ſunt
viſun eſt huiuſmodi prolirita- oues bone fdei, &
1.. quidam etiam ſtricti:
em, prout poſſibile eſte, in an¬ uidam etam ltricti iu-
tem, prout polhibile eſt e, in an¬ ris, vt in arbitrariis

guſtum coarctare f. Sancimus quibus iuratur in lirenn
itaque in omnibus caſibusg, qui vt f-de init. iur. j,

certam habent quantitatem h, ctonious nam in his
vel naturami, veluti in vendi¬ livtaa nrreſe ve-
tionibus l, & locationibus l, i ſi & lyd inari .
& omnibus contractibus m, ſeruus. Item in malefi-
hoc quod intereſt n, dupli o cis quibuſdam, & inter-

.. dictis, vt & ffde vi. . ¬
.à A AA IctIS, vt & ff.de vi, & vi
quantitatem minimè excedere. armat. l. hoc interdicto.

In aliis autem caſibusP, qui & ff-vti poſ l. ſi duo. im
incerti eſſe videntur, iudices, fn. & aliàs vbicunque
lex diceret certam rem
debere tradi ex contra-
ctu, vel delicto ſecus ſi diceret dari: quie tunc aliquod intereſſe
non petitur, ſed res omnino debet fieri ſtipulantis, vtſffde ver-
borum oblig.l. vbi autem non apparet. S. fina. niſi in contractibus
innominatis, vbi debet res darnvt ffde re perml.j. Sfin, & tamen
n rcaute rtuintis ſupre de rognrid nebut
oJ Dupli. ſcilicet, intereſſe, ſeu pretij conuenti, ſecundûmP.
ſed ſecundûm Bid eſt, communis. Tu dic, nec vnum, nec aliud:
quod plus eſt, excedat vltra duplum, cum quandoque commu-
ne ſit pluſquam conuentum, quandoque contra, quandoque
etiam conuentum nullum, &c quia ex pacto, vel contractu non
venit. Et nota triplex intereſſe, vt ſupr. dixi, ſcilic. conuentum,
commune, & ſingulare. Primum, ſeu conuentum ſemper venit,.
cûm dicit prtor, pacta conuenta ſeruabo. 2. Item ſecundum,
ſeu commune ſemper venit in maleficiis b, vt cõſideretur etiam bNiſi in caſu.
extra rem: vt ffad leg Aquill ſi ſeruum & l’inde Neratiu. &l. littiiſeeſe-
ſeq & ffde furtl. inficiando.S.j. & de cond furt. Liij. & in contrs undum Bart.

ctibus, & quaſi, vt ff. ad legem Falcidl. precia. In quo communi
venit damnum, non lucrum: vt ff. de dam. infect. l. Proculus.
& de actio.empt. l. ſi ſterilis. S cum per venditorem, & de peric. &
commo rei venl fin. niſi in caſibus, quos iam notabis. Vel dic
hodie ſemper venire lucrum in communi intereſſe, cûm & in
ſingulari veniat, vt j...& hoc.3. Singulare autem intereſſe venit
in his caſibus, qui dicuntur hac lege. Item in eo,S quôd dicit c’Intereſſe ſin
ſingulare non excedere commune, vel conuentum vltra du¬ gulare an du-
plum, eſt contra ff de actio, empt l. ratio lalias datio Ssſi per lun poſiter
venditorem. Reſp. B. ibi agit quanti plurimi fuit, dummodô peſſe commu-
infra duplum. Item eidem eſt contra ff. de actempt.l. Iulianus. nis, vel con-
Sſi vero ſciens, & Sitem qui furem. Cui reſpondebant B. & M. uenti-
quôd illa dicit de intereſſe extra rem: hic circa rem, quod non
placet, cûm magis intereſſe, quod eſt circa rem, deberet ex-
cedere duplum, quàm illud, quod eſt extra rem. Tu dic quod
nullo modo ſunt contra: quia du dictæ leges dicunt de com-
munl intereſſe, quod quantumcunque eſt, totum petiturhîc de
ſingulari, & dictum commune ſi petatur, quia res non traditur,
non conſideratur extra rem, vtff-de act. empt. lſi ſterilis. S. cum
per venditorem. Si autem quia male traditur, vel quia ipſe ven-
ditor poſtea eam euincat, vel alius, vel quia poſtea in ea deli-
quit, totum petitur, & extra rem: vt d. l. ff. de act. empt. l. Iul.
& l. tenetur. S. ſed ſi vas. & fflocal. ſed addes Sj. & lſi fundus.
Sfin. & ſupr. de rei vind.l quoties. & ff. de euict. l. venditor. Nec
obſtat in eodem titulo l. cum fundus vti optimus. quia ſecundûm
P. loquitur, cum emptoris minus intererat, quam eſſet du-
plum precij conuenti. Vel verius aliud cum agitur de euictione
actione ex ſtipulatu, quia tune habetur reſpectus ad precium
conuentum, vt id debeat duplari, an actione ex empto, vt tunc
conſideretur quod intereſt tempore euictionis. Item nec o y omiſſis ſo-
ſtat, ff. de act. emp.l. Titius. in fin. & l.ſequ. quia lex ſequens u loſſa, ſe-
corrigit illas. Alij diſtinguunt d, an ſingulare intereſſe promit- cundum Sal.
tatur ex certa ſcientia, & tunc quantuncunque ſir, petitur: vt quod oi pa-
in contrariss-ſi per venditorem. & Sſi verô. an non: & tune ſa-
non vltra duplum: vt hie, argum ſi quis caut. l. ſed & ſi quisS. u empto-
final. quod nihil ad rem, cumhic agamus quando ſine ſpeciali ls, qui ren
pacto debetur. Alij dicunt quod non excedit duplum, niſi poſt meliore fece.
contractum res ceperit eſſe pluris, vt d lratio lalias datiol Sſfin. utles
p SIn aliis autem caſibus, vt ſi ibi contineatur factum, vel non ea’onmu-
factum, qui incerti ſunt, vtffde verb. obl. l vbi autem non id, tereſſe
quod, & de reg. iur. lqui non facit. in quibus agitur ad factum duplum non
vel intereſſe: vt ffde re iud l ſi quis ab S fnal & ffde vor, obl egrediats
l, quoties quis alium, & eſt actoris clectio, agat pracise, ad far aiens uend.
ctum, vel ad intereſſe, vt ffde oper. noui nunciatio. le ſtipulati, orgrauate-
S.j. & ſiue autem. in fin.S. & ſ de procl. ſed & ha, in fin. Sed t vide ta-
fallit in caſu procuratoris rei, vt in eod tit l.non cogendum. & hoc on Rebuf.
vbi factum eſt in obligatione: ſi auté tradi non eſt clectio in iu tiot’.
ris, ſed reicum rem prſtãdo liberetur ab intereſſe ſingulari, vel tvbi optini

communi. Hoc tamen caſu, cum tradi eſt in obligatione, dicunt plic
quidam,