DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1075
2045
¬
DE
it j.
Codicis Domini luſtiniani
SACRATISSIMIPRINCIPIS
PP.A. repetit prlectionis,
De interdictieT
e interdictis. Tit. j. 2046
agro impendet; & tunc
v. pedibus à terra coër-
cetur: ſed neutrum iſto-
rum prima facie habet
locum: ſed tamen de ¬
quitate ad iuſtar illoru
interdictorum deficien-
tibus directis verbis da-
INTER-
DICTIS.
Quia poſſeſſiones, de qui-
bus eſt dictum, per inter-
dicta defenduntur:ideô de
his ponit: & erãt interdi-
mMa, ſorma, & conceptiones
verborum à pratore intro-
ductæ, que verba hodie nõ
ſunt in vſu: ſed vim &
aucoritatem retinemus:
vt Inſtit. eo. in princ. &
infrà eol. incerti. in fin.
& dieuntur quaſi inter
anterdicta in duos à reddita: vt lnſtit.
ter duos red eo.S ij. Vel ſic:In ſuperio-
dita dicunlt yibus libris explicuimus
non quo.e, qualiter de iure ciuili a¬
ter duos a9 paturenue doceamus que-
numero per- gatura... ...
ſonarum: ſed admodum de iure prato-
uod inter ip contendatur. Azo.
duos, ſcilicet
iuter agentem
& reum. Bald. Vm proponas. Leges
propoſitæ in verbis
edicti in ff. de arboribus
cœdendis, de arboribus
impendentibus in alie-
nas des, & in alienum
agrum, loquuntur, non
de arboribus extenden-
tibus ſuas radices ſub
domo alterius: vnde per
verba illius edicti tibi
datur directum interdi-
ctum, hoc modo: Domi-
nus domus in quam im,
pendet arbor aliena, de-
bet denunciare domino
arboris vt illam incidat
à ſtipite: ſi in agrum,per
xv. pedes. Si nõ vult:da-
tur domino ædium di
tDirectum, & rectum P interdictũ ne
vtile inter di- fiat ci vis quo minus in
ctum quibus cidat, & lignum habeat.
detur. Vbi autẽ verba nõ ſunt:
vt in hac lnon datur di-
rectum, ſed vtile ad e¬
xemplum: & quod vbi
verba ſunt, detur dire-
ctum:vbi mens tantum,
vtile: probatur ff. de iu-
riſdict. omn iud. inl quod
perpetua. f ſi quadru.
pauper fe. dill fin. in fin.
5 Et pone caſum in hac
l.vt in gloſproxi.
. a In vieina. in S Aga-
thangeli area arbores e¬
rant poſitæ, quarum ra-
dices excreuerant ſub
fundamẽto domus tuæ:
diſſolutiſque ideo fun-
damẽtis, domus tua mi-
nabatur ruinã: nullum
auxilium tibi compete-
re videbatur: quia nec
interdictum de arbori
bus cædẽdis, de quo plus
videretur: nam illud in-
terdictu duo capita ha-
bet: vnum, ſi arbor ædi-
bus impendeat, & tunc
ſuccidi arborem à ſtipi-
re præcipitur: aliud cum
e Cas poni
Smtutum prætoris per rationis identitatem interpreta-
tionem recipit extenſiuam. BALD. Vel ſic: Interdicta ne
rami arborum nocoant, per identitatem rationi extendun-
fficiantBARRT. Vel ſic: Nobiliſſi-
ma eſt hac lex, & hoc dicit. Ex mente extendimus inter-
dict BVTR. Vel ſic: Ex mente tantum deficientibus ver-
bis competit vtile interdictum: concurrentibus verô dire-
ur, ne earum radices o
ctum. SALYC.
1. Imp. ALEXANDER Euocato.
LIBER OCTAVVS.
DE INTERDICTIS.
TITVLVS I.
Coharer hie itulus cun poſterioribus itulis libri ſuperioris manifeſtla ratione.
nam illi fuerunt de poſſeſſione, & eius effectis: hic autem, & qui ſequuntur ali-
quot, ſunt de interdictis, qua poſſeſſionis, aut quaſi poſſeſſionis cauſam continent, poſ-
ſeſſionis, putà fundi, vel a dium: quaſi poſſeſſionis, veluti vſusfructus, aut iuris alte-
rius:vt l ait prætor. S-item ci, qui ffex quibus cauſis maior. l.ſi quis diut. ff. ſi
ſeru. vind. Et nihil ſunt aliud interdicta, quam decreta, qua prator facit de poſſeſ-
ſione, vel quaſi poſſeſſione, om ſtatuit apud quem poſſeſſionem rei controuerſa inter
duos eſſe oporteat interim d litigabitur de proprietate apud iudicem pedaneü, qué
& mox dar inter cos, vt de proprietate cognoſcatid eſt, vter rei dominus ſit. Itaque
interdicta non perpetuã poſſeſſionẽ addicuntſed temporariam quoad de proprietate
iudicatũ ſit, l. . Svluff de aq cott. & eſti. nam poſſeſſione cadit, qui interdicto eã
obtinuit, vel retinuit, ſi in cauſa proprietatis cõtra eum iudicatum ſit. Itẽ interdicta
cauſam proprietatis non finiunt: ſed praparant tantum, d.l. j.S. vlt. & ordinant, vt
ſciatur in cauſa proprietatis quis rei, quis actoris partibus fungatur, & conſequenter
cui incumbat onus probandi:nec enim poſſeſſori incübit qui interdicto vicit: ſed pe-
titori, l. iij hoc ti. Non inficior quadã eſſe interdicta, qua cau ſam proprietatis finiüt:
ſed ſunt admodum paucasvt interdicti quod datur ei, cui princeps permiſit ducere
in pradium ſuum certum modulum aqua publica ex caſtello, vel riuo, aut fiſtula
publica. Hoc interdictum, quo prator vetat vim ei fieri, quo minus aquã ducat pro
modulo, quem ei princeps adſignauit. non tantum poſſeſſorem facit eum, cui ius prin-
ceps adſignaui:ſed etiam finit quaſtionem adſignationis. i.an ius aqua adſignatum ei
ſit, & quaſi poſſeſſionem perpetuam eius iuris tribuit, denique hoc lmerdicto finitar
totum, d.l.i. vlti dato hoc interdicto nihil amplius finiendum reſtat, nulla ſupereſt
actio ſecunda. Nulla ſunt interdicta, qua proprietatis duntaxat cauſam contineãt
plura, qua poſſeſſionis duntaxat: nonnulla, qua poſſeſſionis, & proprietatis, vt illud,
quod propoſui modo, itémque interdictum de itinere, actique priuato reficiẽdo: quod
& quaſtionẽ poſſeſſionis continettid eſt, an vſus ſit ſeruitute, qui hoc interdicto vti-
tur, & proprietatis, id eſt, an habeat ſeruitutem, l.iij. S.hoc autemff.de itin. actû-
que pravnde manifeſtum eſt, quod ait l.ij-S quedam ff. de interdict. hoc interdi
cum proprietatis non poſſeſſionis cauſam habere, ſic eſſe accipiẽdum, non ſolius poſ-
ſeſſionis temporari. Similia his ſunt quadam qua quaſi proprietatis cauſam conti-
nent, veluti de religioſis locis, interdictum de mortuo inferendo in ſepulchrum, quod
eſt in fundo meo namque in eo non tantum quaritur an ſim in poſſeſſione inferẽdi
mortui in ſepulchrumeſed etiã an ſim quaſi dominus ſepulchri:nec enim ſepulchri
poſſum eſſe dominus, vt fundi propter religionem: ſed poſſum eius eſſe quaſi domi-
nus d.S quædam.l. ſunt perſonœ. ff. de religioſidem de ſacello dici poteſt, quod eſt
in fundo meo, vt ſi quis me eo vti prohibeat, ſimile interdictum mihi detur, in quo
& de poſſeſſione, & iure domini quaratur, an ſacellum ſit quaſi meü: & hoc eſt quod
ait d.. quædam, de locis ſacris, vel religioſis. Eiuſdem conditionis eſt interdictum
de liberis, vel libertis exhibẽdis quia in e queritur non tantum an exhibendi ſint:
qua poſſeſſionis eſt queſtio:ſed etiã an mei ſint liberi vel liberti, i quaſi meinec enim
liber homo proprie in alterius dominio eſſe poteſt, & notandum vt aliarum rerum
eſt poſſeſſio, aliarum quaſi poſſeſſio ita aliarã eſſe proprietatem, aliari quaſi proprie-
tatem. His addit Accurſ-interdicti de arborib cadendis male: quia in eo non quari-
tur de iure dominu: ſed de poſſeſſione tantum, an arhor, que imminet in pradii mei,
poſſeſſioni mea noceat. At aliis qua retuli ſuprà, exceptis qua totam rem finiunt, ve-
rum eſt alia interdicta non finire: ſed praparare tanti proprietatis cauſamnõ ſinire
igitur rem totam: ſed poſtea ſupereſſe iudiciũ petitorium. Illud etiam notandum eſt
pratorem reddito interdicto nõ dare iudicem, qui de poſſeſſione cognoſcat, de qua ipſe
iam interdicendo iudicauit: ſed qui de proprietate cognoſcat. Et hac eſt mens Theo-
phili grauiſſimi auctoris in Inſtit nõ etiam interdicto addici iudicem, qui de poſſeſ-
ſione iudicet. Hoc enim vult pratorem interdicentem de poſſeſſione inſtruere, ſiue
pobui,n, quo verbo vtitur, iudicem datum de proprietate, quo eam cauſam ordine exequi, & peragere debeat:
denique interdictum eſſe ordinationem, ſiue rhythmum futuri de proprietate iudici, quo prator conſtituit quis
in iudicio petitorio futurus ſit actor, quis reus. Rurſus notandum pratorem inter eos, qui de poſſeſſione contendunt,
protinus ſuam operam interponere datis interdictis, quæ & ob id momenta dicuntur, & momentaria poſſeſſiones,
quod protinus interponantur ſine vlla cunctatione: quoniam, vt idem Theophilus ait, ea ſa pe controuerſia proce-
dit ad cades, & vulnera & plagas:id eſt, verbera, & percuſſiones ſine vulnere: vbi male Latinus interpres pla-
gas inferre, ad manus vonire, cum & vulnera inferre ſit ad manus venire, & id ſi voluiſſet Theophil. dixiſſet,
ſaurus. JItem & not. 5 vui
bitur vtile interdictume
vel actio in factum, &
hoc dicit hæc lex.
J Ad exemplum inter-
dictorum. Vide ſcripta ad
l.8.S. de reb. cred. CVIA-
CIVE..
bJ In albo.? id eſt, in a Album pra
libro pretoris: vel, id eſt, toris & pr-
in aliqua mareria alba fiuis qui
alia, vt charta, vel eb bSimilis eſt
error Glo. int.
re, vel marmore c: ve & tr g lii ul
ffde iuriſd. omn. iud. l.ſi queff de cdẽd.
quis id.AcCVRS. in qua quid eſ
c Propoſita habet. duo ſet album, nõ
ſunt interdicta hc, de intellexit.
L...C TE * cIdem err
quibus facit mentioné, eucnt
quorum principia hic l. 7ſſ. eeuriſ-
ſupponit, ſicut ſi aliquis dict vbi putat
allegans legum capita albi effe quid
proferret, & ſunt hat dan in muro
ambo, fde arbor caden. deſciitunnde
l. jin princip. Sdeinde ait ſcripſi adl. 1.
prator. ff de edendo.
dS Quibus ostenditur.
id eſt, ex mente quorum
colligitur. TEt ſic oo. d’Mens potus
magis mentẽt, ſiue cau¬ quam verba
ſam legis inſpiciendam inſpieitur.
quam verba:vt & ſuprà
de lib pratorl. i. J Item e De ſimilibus
quod de ſimilibus e ad ad ſimilia pro-
ſimilia procedatur:vt & ceditur.
ſde leg. & ſenatuſconl.
non poſſunt. quod quam-
uis circa arbores cæden-
das notemus, habet ta-
men generalem inſpe-
ctionem, ve vndecunque
ſit redditum interdict,
ad ſimilia procedere poſ
ſimus, ſecundûm M. vt
& ffarb. fur. ce. l ſi plures,
S. I. & ffad exiben.l. the-
vbi eſt ſimilis f aqui nuouſnaia
tas, & ſimile ius ſtatui eadem diſpo-
debere:vt ffad leg. Aqui. ſitio iuris eſſe
tilud. Acc vsivs. debetaddeE-
eJ Nec per arboris. non la fon.
ſolum per aliquam per-
ſonam, vel aiienam pe-
cudem.
f Rediget. Sed qua a¬
ctione propoſita? Reſp.
vtili 6 interdicto de ar¬ggImmo dire-
cta, vt colligi-
tur ex not. per
Bart. & Bald.
& Sal. in l. cu-
ratoris de negot.
geſt. & tenet
ibi expreſse
Alex. contra
hanc GlSalye.
de esgas lis gas s iur pratoris autem eſt non pati, vt ad arma proſiliant, quos poteſt ſua iuriſdi-
ctione componere, l.xiij.S. ſed ſi inter duos. ff.de vſufruct. Poſtromo loco adnotabo in reddenda ratione nominis
interdicti variaſſe auctores, vt more Stoicorum ſolent in ea re eſſe liberi: alij quod ſola prohibitoria proprie ſint
interdicta: aliy quod inter duos dicantur alij quod interim, vt Iſidorus, & Anianus, qua ſi forte verior eſt: quia
interim duntaxat valent, quoad de proprietate iudicatum ſit. CVtac.
e
VM proponas, radicibus arborum in vicina*
Agathangeli area poſitis creſcentibus f, fun-
damentis domus tu periculum afferri: præ-
ſes, ad exemplum interdictorum quæ in albo? pro-
poſita habet eprætor*, Si arbor in alienas ades im-
pendebit & itemiin alienum agrun impendebitquibus
oſtenditur d, nec per arboris quidem occa ſionem vi-
cino nocere oportere:rem ad ſuam quitaté redigeti.
PP.VI. Ral. April. Iuliano II. & Criſpino Coss.
* Agathangeli.
* ſie interpõ-
ge poſt, creſcẽ-
tibus: non poſt,
poſitus.
* perperã hou
verbum irre-
pſit, Con:..
Praſes.