DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1202
2299
Pro a codem ponitur
cœlebs, & orbus:id eſt qui
vorem non habet, nec
vult: ſed vult caſte vi-
uere:vel etiam qui filios
non habebat:cus olim nõ
poterat eauſa mortis do-
nari. Et ide hic ponitur
iſte titulus poſt præce-
dentem.
Vi iure.JCASVS.
Olim ei, qui cœli-
bem:id eſt cœleſtem vi-
tam ducebat, & caſtam,
nec vxorem ducere vo-
lebat, dari non poterat:
hodie dicit imperator
ſecus eſſe: quia in tales
poteſt fieri donatio, ac
ſi eſſent mariti: nec re-
fert an fuerit talis maſ-
culus, vel fœmina.
Iure veteri cœli-
2 bes. De horum pœna eſt
tit. 15.in frag. Vlp. CV1A.
a Liberentur. ſubau-
di ab imminẽtibus, &c.
b Mereatur narn alia
cauſa eſſe poteſt,vt quia
non eſt capax.
C Orbus. id eſt orba-
tus vxore, vel filiis. Acc.
dOmnibus. ſcilicet
fœminis, & viris.
ſNter.J CASVS. Olim
erat ſtatutum per le-
gem Papiam, vt decima
pars eorum, qu relin-
quebantur vxori à viro,
vel econuerſo, applica-
retur fiſco, ſi non eſſent
liberi ex eo matrimo-
niothodie non habet lo-
cum illa lex: ſed ſolidû
Leges Pa¬ capiat aut vir, aut vxor,
pias, & Popeas niſi alia lex prohibeat.
intelligit: quia ADDIT 10. Coniunge
magnas ponas l.2. Jtit, ſeq. CvIAC.
inuexerant. Inter virum, ſtatuit
lex Papia, vt decima
eius, quod relinqueba-
tur à viro vxori, & ecõ-
trà, daretur fiſco, ſi non
eſſent liberi ex eo ma-
trimonio: quod hîc cor-
rigitur....
AqEx l. Papia decima-
rum. De quibus eſt tit.
L5 frag. Vip. CvrAc.
f Lox alia putà Fal-
a Clebs qui
icatur.
Codicis Liber octauus.
matrimonium contrahi. Qua verô atate lex Papia liberos exigit, eadem lex Iulia
matrimonium contrahi voluit. Fieri autem non poteſt, vt ſimul vno tempore exi-
ſtant liberi, & nuptiæ: ſed prius nuptias contrahere oportet, marem intra XXV. an-
num, fœminam intra XX. deinde liberos ſuſcipere, cui rei à contractis nuptijs forte
Seuerus praftituit tempus, cuius mentionem facit Vlp. tit.16. putà annum, & ſex
menſes, hoc eſt bis nouem menſes: quia nouem menſibus plerunque partus abſolui-
tur, non ſuſtulit autem Seuerus pœnam c libatus, & orbitatis. His erat locus etiam
ſolutis primis nuptijs aduerſus viros, qui non properabant ad ſecundas: fœminis à
morte viri, & à diuortio licebat eſſe vacantibus certo tempore lege Iulia, & Papia
definito, vt idem Vlp. ſcribit tit. 14. At hodie Constitutione Constantini ea pœna
ſublatæ ſunt, generaliter omnibus hac in re data vacatione legis Iuliæ, & Papiæ,
l.1. Verum in C. Theod. vbi hac lex plenior extat, Conſtantinus profitetur ſe non
tollere, quod iiſdem legibus cautum erat, ne vir, & vxor inter ſe ſolidum capere poſ-
ſent, vt inter eos reprimeretur mutuus, nimiuſque fauor, l. vlt.Cod. Theod. de leg.
her. quem coniugum exprimunt blanditiæ, quas plerumque nec rigor legis Iuliæ, &
Papiæ cohibere poteſt, lege illuſa per tacita fideicommiſſa. Dixi, ſolidum: nam vt
Vlp. ſcribit tit. de decimis, ex lege Papiavir, & vxor inter ſe in honorem matri-
monij decimam bonori capere poſſunt, cuius rei exemplum ſuppeditat l. qui vxori.
ff de aur. & arg. leg. Et qua leges Digeſtori mentionem faciunt eius, qui ex vnius
teſtamento ſolidum capere non poteſt, ex alterius poteſt: vt l.6.ff.de vulg. ſubſt. his,
de marito, vel vxore exemplum apponi poteſt. At prater decimam matrimoni no-
mine ſi ex alie matrimonie liberos ſuperſtites habebant, quos liberos habebant, tot
decimas capere poterant. Item communis filius poſt nonum diem amiſſus vnam de-
cimam:duo poſt nonum diem, id eſt poſt Nominalia amiſſi, duas decimas adijciunt.
Defuncti autem ante nominis aſſumptionem pro non ſuſcepis habentur, & ex ea
quidem re Thalelaus in L.I.S. vnde vir, & vxor. legem Papiam decimariam cogno-
minauit, cuius vacationem, quam ante Conſtantius dederat nauicularijs Orientis,
l.7. C. Theod. de nauic. Honorius, & Theodoſius, l.2. dant generaliter omnibus, ſub-
latis legibus decimaris, & data coniugibus inter ſe licentia, ſi relinquatur, capien-
di aſſis. CVIAC.
Olim viri cœlibes, vel mulieres,
viris orbatæ, capere non poterant ex
mortis cauſa donatione: hodie ſic.
SALYC.
ſoluimus promiſcuë omnibus d.
Dat. Ral. April. Rome, Conſtan-
tio II. & Conſtante AA. Coss.
Iſta lex declarat primam: quia
declarat ſtatuti legis Papiæ. & h.d.
Olim eius, quod vir relinquebat vxo-
ri liberos non habenti, decima debe-
baiur fiſco, & econtrà: quod hodie per
hanc legem corrigitur. SALYC.
11. Impp. HONOR. & THEoD.
AA. Iſidor P.v.
Nter virum, & vxorem ra-
tioné ceſſare ex lege Papia f
decimarum : & quamuis non
interueniant liberi, ex ſuis quo-
que eos ſolidum capere teſta-
mentis(niſi forte lex alia f im-
minuerit derelicta)decernimus.
Tantum igitur poſthac maritus,
1. Impp. CONSTANTIN. CONSTANT.
& CONSTANS AAA.
ad populum.
V1 iure veteri
cœlibesa habe-
bãtur, imminen-
tibus legumfter-
tur ?: atque ita viuant, ac ſi nu-
mero maritorum matrimoni
fœdere fulcirentur: sitque om-
nibus æqua cõditio capeſſendi,
quod quiſque mereatur b. Nec
verô quiſquã orbus s habeatur,
& propoſita huic nomini dam-
na non noceant. Quam rem &
circa fœminas exiſtimamus, ea-
rûmque ceruicibus impoſita iu-
ris imperia, velut quadam iuga,
vel vxor ſibi inuicem derelin-
quant, quantum ſuperſtitis
amor 8 exegerit. Dat PP. Non.
Septembr. Varana* Cos.
2300
cidia: vel aliàs non ſit
capax.
g Amor paſſiuum eſt.
DE IVRE LIBE-
rorum.
Dixit de iure, quod
habetur in filios iure po-
teſtatisnunc quod habe-
tur iure ſuccedendi à
patre: vt in l.1. vel in
matre, vt in l.2.
Emo.J CASVS.
Olim ſi pater vo-
lebat ſuccedere filio
mancipato, oportebat
quod hoc à principe
impetraret: hodie ſe-
cus: quia & hoc non im-
petrato poterit pater
ſuccedere.
y Nemo. Impp. non
dicunt ſe ius trium, aut
quatuor liberorú dare:
alioquin ſuperuacua eſ-
ſet ſequens Iuſtin. con-
ſtitut. l.2.j. Itaque hîc
coniugibus ius liberorú
datur: eriamſi liberos
non habeant: ſcilicet vt
inter eos ſit teſtamenti
factio. Vide ſcripta ad
lib. 16. frag. Vlp. CVIAC.
h Ius liberorum. ſcili-
cet vt eos habeat in po-
teſtate. Vel melius, vt
eis emancipatis ſucce-
dat: quoniam hoc iam
eis conceſſum eſt. Pri-
mum eſt Inſt. de pat. pot.
. ius autem. Secundum
Inſt. de leg. ag. ſucc. S. fin.
& facit j. de theſaur. lj.
lib.x. & in auth. vt li-
ber. de catero. ſanci-
mus. coll. vj. & ffad mu-
nic. l. j.&.arb.tu. l. cum
interdicta. ACCVRS.
Llam.J CASVS. Olim
Ioon porenar
ſuccedere filio, niſi tres
liberos peperiſſet, ſi eſ-
ſet ingenua: vel qua-
tuor, ſi eſſet libertina:
quod hodie non habet
locum.
i Iniuriam concordat
Inſtit. ad Tertyllianum.
S. ſed nos constitutionem.
ACCVRS.
DE IVRE LIBERORVM.
LIX.
O in pp oohareat hie tiulus ſuperiori, ex ee anparet, quod
l.1. ſit portio l. vlt. tit. ſuperioris, vt probant inſcriptiones, &
ſubſcriptiones, & quod ex lege Papia, de qua in d.l.vlt. olim vir, &
vxor inter ſe ſolidum capere poterant: ſi vnum filium ſuperſtitem
habebant, vel ſi oum puberem amiſiſſent: quoniam ſatis erat eum
educaſſe vſque ad pubertatem, & catera, qua Vlpexequitur tit. 16.
Item ſolidum inter ſe capere poterant, qui neque haberent, neque
amiſiſſent liberos, ſi oblatis precibus ius liberorum à principe impe-
traſſent:tot ſcilicet libororum, quot ſufficiunt obtinenda capacitati
aſſis: & hac impetratio etiam dabat matribus ius ſuccedendi filio ab
intestato ex SC. Tortylliano, l.7. Cod. Theod. de leg. hered. 8.
Cod. Theod de bon. proſ.l.9. Cod. Theod de infirmhis, qua ſub
tyr. & No. Valentiniani de teſt. At l.1. ius liberorum concedit vl-
tro, & generaliter omnibus etiam non petentibus, vt ſolidi capaces
ſint coniuges inter ſe, & l.2. vt matres ſuccedant filio ex S. C. Ter-
tyliano. CVIAC.
TITVLVS
Olim quando pater emancipabat filium, impetrabat à
principe ius liberorum, hodie non eſt neceſſe: quia remanet ei
ſaluum. BALD. Vel ſic: Non eſt precibus impetrandum,
quod à iure communi reperitur conceſſum. SALYC.
1. Impp. HoNORrvS, & THro. AA. Iſidoro P.V.
EMO poſthac à nobis ius liberorum h
petat: quod ſimul hac lege omnibus con-
n cedimus. Dat PP.Nonis Septembr. Vara-
raAl na Cos.
Mater ſuccedit filio per Tertyllianum. BALD. Vel ſic:
Mater filio ſuccedit, licèt quatuor non peperit. SALYC.
I1. Imp. IVSTINIANVS A. Menn P.Y.
Llam iniuriami, quæ contra matrem defuncti, vel
Ilean te prare l ſs ſebar remporlbus, pro iuſtiri-
ratione amputamus: & legitima iura, qu ex Tertyl-
liano Senatuſconſulto ei preſtantur, omnimodô ea
habere ſancimus: licèt tres liberos ingenua, vel liber-
tina quatuor minimè pepererit. Dat. Ral. Iun. Con-
ſtantinop.ipſo A.II. Cos. DE
Pro a codem ponitur
cœlebs, & orbus:id eſt qui
vorem non habet, nec
vult: ſed vult caſte vi-
uere:vel etiam qui filios
non habebat:cus olim nõ
poterat eauſa mortis do-
nari. Et ide hic ponitur
iſte titulus poſt præce-
dentem.
Vi iure.JCASVS.
Olim ei, qui cœli-
bem:id eſt cœleſtem vi-
tam ducebat, & caſtam,
nec vxorem ducere vo-
lebat, dari non poterat:
hodie dicit imperator
ſecus eſſe: quia in tales
poteſt fieri donatio, ac
ſi eſſent mariti: nec re-
fert an fuerit talis maſ-
culus, vel fœmina.
Iure veteri cœli-
2 bes. De horum pœna eſt
tit. 15.in frag. Vlp. CV1A.
a Liberentur. ſubau-
di ab imminẽtibus, &c.
b Mereatur narn alia
cauſa eſſe poteſt,vt quia
non eſt capax.
C Orbus. id eſt orba-
tus vxore, vel filiis. Acc.
dOmnibus. ſcilicet
fœminis, & viris.
ſNter.J CASVS. Olim
erat ſtatutum per le-
gem Papiam, vt decima
pars eorum, qu relin-
quebantur vxori à viro,
vel econuerſo, applica-
retur fiſco, ſi non eſſent
liberi ex eo matrimo-
niothodie non habet lo-
cum illa lex: ſed ſolidû
Leges Pa¬ capiat aut vir, aut vxor,
pias, & Popeas niſi alia lex prohibeat.
intelligit: quia ADDIT 10. Coniunge
magnas ponas l.2. Jtit, ſeq. CvIAC.
inuexerant. Inter virum, ſtatuit
lex Papia, vt decima
eius, quod relinqueba-
tur à viro vxori, & ecõ-
trà, daretur fiſco, ſi non
eſſent liberi ex eo ma-
trimonio: quod hîc cor-
rigitur....
AqEx l. Papia decima-
rum. De quibus eſt tit.
L5 frag. Vip. CvrAc.
f Lox alia putà Fal-
a Clebs qui
icatur.
Codicis Liber octauus.
matrimonium contrahi. Qua verô atate lex Papia liberos exigit, eadem lex Iulia
matrimonium contrahi voluit. Fieri autem non poteſt, vt ſimul vno tempore exi-
ſtant liberi, & nuptiæ: ſed prius nuptias contrahere oportet, marem intra XXV. an-
num, fœminam intra XX. deinde liberos ſuſcipere, cui rei à contractis nuptijs forte
Seuerus praftituit tempus, cuius mentionem facit Vlp. tit.16. putà annum, & ſex
menſes, hoc eſt bis nouem menſes: quia nouem menſibus plerunque partus abſolui-
tur, non ſuſtulit autem Seuerus pœnam c libatus, & orbitatis. His erat locus etiam
ſolutis primis nuptijs aduerſus viros, qui non properabant ad ſecundas: fœminis à
morte viri, & à diuortio licebat eſſe vacantibus certo tempore lege Iulia, & Papia
definito, vt idem Vlp. ſcribit tit. 14. At hodie Constitutione Constantini ea pœna
ſublatæ ſunt, generaliter omnibus hac in re data vacatione legis Iuliæ, & Papiæ,
l.1. Verum in C. Theod. vbi hac lex plenior extat, Conſtantinus profitetur ſe non
tollere, quod iiſdem legibus cautum erat, ne vir, & vxor inter ſe ſolidum capere poſ-
ſent, vt inter eos reprimeretur mutuus, nimiuſque fauor, l. vlt.Cod. Theod. de leg.
her. quem coniugum exprimunt blanditiæ, quas plerumque nec rigor legis Iuliæ, &
Papiæ cohibere poteſt, lege illuſa per tacita fideicommiſſa. Dixi, ſolidum: nam vt
Vlp. ſcribit tit. de decimis, ex lege Papiavir, & vxor inter ſe in honorem matri-
monij decimam bonori capere poſſunt, cuius rei exemplum ſuppeditat l. qui vxori.
ff de aur. & arg. leg. Et qua leges Digeſtori mentionem faciunt eius, qui ex vnius
teſtamento ſolidum capere non poteſt, ex alterius poteſt: vt l.6.ff.de vulg. ſubſt. his,
de marito, vel vxore exemplum apponi poteſt. At prater decimam matrimoni no-
mine ſi ex alie matrimonie liberos ſuperſtites habebant, quos liberos habebant, tot
decimas capere poterant. Item communis filius poſt nonum diem amiſſus vnam de-
cimam:duo poſt nonum diem, id eſt poſt Nominalia amiſſi, duas decimas adijciunt.
Defuncti autem ante nominis aſſumptionem pro non ſuſcepis habentur, & ex ea
quidem re Thalelaus in L.I.S. vnde vir, & vxor. legem Papiam decimariam cogno-
minauit, cuius vacationem, quam ante Conſtantius dederat nauicularijs Orientis,
l.7. C. Theod. de nauic. Honorius, & Theodoſius, l.2. dant generaliter omnibus, ſub-
latis legibus decimaris, & data coniugibus inter ſe licentia, ſi relinquatur, capien-
di aſſis. CVIAC.
Olim viri cœlibes, vel mulieres,
viris orbatæ, capere non poterant ex
mortis cauſa donatione: hodie ſic.
SALYC.
ſoluimus promiſcuë omnibus d.
Dat. Ral. April. Rome, Conſtan-
tio II. & Conſtante AA. Coss.
Iſta lex declarat primam: quia
declarat ſtatuti legis Papiæ. & h.d.
Olim eius, quod vir relinquebat vxo-
ri liberos non habenti, decima debe-
baiur fiſco, & econtrà: quod hodie per
hanc legem corrigitur. SALYC.
11. Impp. HONOR. & THEoD.
AA. Iſidor P.v.
Nter virum, & vxorem ra-
tioné ceſſare ex lege Papia f
decimarum : & quamuis non
interueniant liberi, ex ſuis quo-
que eos ſolidum capere teſta-
mentis(niſi forte lex alia f im-
minuerit derelicta)decernimus.
Tantum igitur poſthac maritus,
1. Impp. CONSTANTIN. CONSTANT.
& CONSTANS AAA.
ad populum.
V1 iure veteri
cœlibesa habe-
bãtur, imminen-
tibus legumfter-
tur ?: atque ita viuant, ac ſi nu-
mero maritorum matrimoni
fœdere fulcirentur: sitque om-
nibus æqua cõditio capeſſendi,
quod quiſque mereatur b. Nec
verô quiſquã orbus s habeatur,
& propoſita huic nomini dam-
na non noceant. Quam rem &
circa fœminas exiſtimamus, ea-
rûmque ceruicibus impoſita iu-
ris imperia, velut quadam iuga,
vel vxor ſibi inuicem derelin-
quant, quantum ſuperſtitis
amor 8 exegerit. Dat PP. Non.
Septembr. Varana* Cos.
2300
cidia: vel aliàs non ſit
capax.
g Amor paſſiuum eſt.
DE IVRE LIBE-
rorum.
Dixit de iure, quod
habetur in filios iure po-
teſtatisnunc quod habe-
tur iure ſuccedendi à
patre: vt in l.1. vel in
matre, vt in l.2.
Emo.J CASVS.
Olim ſi pater vo-
lebat ſuccedere filio
mancipato, oportebat
quod hoc à principe
impetraret: hodie ſe-
cus: quia & hoc non im-
petrato poterit pater
ſuccedere.
y Nemo. Impp. non
dicunt ſe ius trium, aut
quatuor liberorú dare:
alioquin ſuperuacua eſ-
ſet ſequens Iuſtin. con-
ſtitut. l.2.j. Itaque hîc
coniugibus ius liberorú
datur: eriamſi liberos
non habeant: ſcilicet vt
inter eos ſit teſtamenti
factio. Vide ſcripta ad
lib. 16. frag. Vlp. CVIAC.
h Ius liberorum. ſcili-
cet vt eos habeat in po-
teſtate. Vel melius, vt
eis emancipatis ſucce-
dat: quoniam hoc iam
eis conceſſum eſt. Pri-
mum eſt Inſt. de pat. pot.
. ius autem. Secundum
Inſt. de leg. ag. ſucc. S. fin.
& facit j. de theſaur. lj.
lib.x. & in auth. vt li-
ber. de catero. ſanci-
mus. coll. vj. & ffad mu-
nic. l. j.&.arb.tu. l. cum
interdicta. ACCVRS.
Llam.J CASVS. Olim
Ioon porenar
ſuccedere filio, niſi tres
liberos peperiſſet, ſi eſ-
ſet ingenua: vel qua-
tuor, ſi eſſet libertina:
quod hodie non habet
locum.
i Iniuriam concordat
Inſtit. ad Tertyllianum.
S. ſed nos constitutionem.
ACCVRS.
DE IVRE LIBERORVM.
LIX.
O in pp oohareat hie tiulus ſuperiori, ex ee anparet, quod
l.1. ſit portio l. vlt. tit. ſuperioris, vt probant inſcriptiones, &
ſubſcriptiones, & quod ex lege Papia, de qua in d.l.vlt. olim vir, &
vxor inter ſe ſolidum capere poterant: ſi vnum filium ſuperſtitem
habebant, vel ſi oum puberem amiſiſſent: quoniam ſatis erat eum
educaſſe vſque ad pubertatem, & catera, qua Vlpexequitur tit. 16.
Item ſolidum inter ſe capere poterant, qui neque haberent, neque
amiſiſſent liberos, ſi oblatis precibus ius liberorum à principe impe-
traſſent:tot ſcilicet libororum, quot ſufficiunt obtinenda capacitati
aſſis: & hac impetratio etiam dabat matribus ius ſuccedendi filio ab
intestato ex SC. Tortylliano, l.7. Cod. Theod. de leg. hered. 8.
Cod. Theod de bon. proſ.l.9. Cod. Theod de infirmhis, qua ſub
tyr. & No. Valentiniani de teſt. At l.1. ius liberorum concedit vl-
tro, & generaliter omnibus etiam non petentibus, vt ſolidi capaces
ſint coniuges inter ſe, & l.2. vt matres ſuccedant filio ex S. C. Ter-
tyliano. CVIAC.
TITVLVS
Olim quando pater emancipabat filium, impetrabat à
principe ius liberorum, hodie non eſt neceſſe: quia remanet ei
ſaluum. BALD. Vel ſic: Non eſt precibus impetrandum,
quod à iure communi reperitur conceſſum. SALYC.
1. Impp. HoNORrvS, & THro. AA. Iſidoro P.V.
EMO poſthac à nobis ius liberorum h
petat: quod ſimul hac lege omnibus con-
n cedimus. Dat PP.Nonis Septembr. Vara-
raAl na Cos.
Mater ſuccedit filio per Tertyllianum. BALD. Vel ſic:
Mater filio ſuccedit, licèt quatuor non peperit. SALYC.
I1. Imp. IVSTINIANVS A. Menn P.Y.
Llam iniuriami, quæ contra matrem defuncti, vel
Ilean te prare l ſs ſebar remporlbus, pro iuſtiri-
ratione amputamus: & legitima iura, qu ex Tertyl-
liano Senatuſconſulto ei preſtantur, omnimodô ea
habere ſancimus: licèt tres liberos ingenua, vel liber-
tina quatuor minimè pepererit. Dat. Ral. Iun. Con-
ſtantinop.ipſo A.II. Cos. DE