Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
A

uM vu ſbau mamaunuſu a-s rmaai?

N nomine
Domini no
ſtri IESV
Chriſti.J
Iuſtinianus opus ſuum
lau labile Deo attribuit:
vt & aliàs, Co de offic.
præf-pret.Af. in nomi-
ne Domini & infrà de
quſt in prin coll.6. &
deaarmis in pris collé.
Ex quo* ſequitur boni
principium melius me-
dium, & finis Deo acce-
ceptabilu:vtj. quomo-
do oporepiſc. in pr.col.
1 non ergo tanquam ipſe:
ſid tanquam Deus face-

hoc verum re videtur bevt ffde ac-

ectes teme quire poſl. quod meo.
ſoiie, on & nmnnſus vite ſed dile.
ſpiriua antis, ſeilicet Dei fun-
ino. gitur: vt ffde offic eius.
cui man, eſt iuriſdictio.
I1. in fi. & j. de inſtru.
cau Squia igitur impe-
rium colla.6.
B( Ieſu. Hebraice, La-
tine ſaluator: vt patet in
paſſione, & ex ſuperſcri-
ptione in cruce facta.
ey Chriſti. Grace, Lati-
ne vncti.
d Hredibus. Non di-
cHaredeshe- cas inſtituendis: ſedE ab
reditate repellendis ni-
lendi mieent ſi votun impleant teſta-
teſtatotis. toris:vt infr. eodem.Sſi
quis autem non im-
plẽs. & hac pars rubrica
cppedut iffaà coden.
vſque ad illum . hinc
nobis.
eJEt Falcidia. ſeilicet

de Gloſ-ſi-
ilé in proc.

Inſtit.

MINI

CHRISTI, INCIPIT LIBER
CONSTITVTIONV M NOVELLA-
rum Domini Iuſtiniani ſacratiſſimi Prin-
cipis perpetui Auguſti, Au-
thenticorum p.

COLLATIO PRIM A.

DE HEREDIBVS d, ET FALCIDIAe:

JET SI

hres legata ſoluere noluerit.

TITVLVSI.

Nouella conſtitutio prima.

Imperator Iuſtinianus Auguſtus Ioã-
ni glorioſiſſimo ſacrorû per Orien-
tem prœtoriorum prfecto, iterum
exconſuli, & patricio.
1
Communi reipublicæ cura oc-
cupat principem ad cogitandi pro
republica: & ſubiectorum vtili-
tas, & corum interpellatio, legis
condendæ occaſionẽ præbent. Libe-
ris, & parentibus, interdum etiam
fratribus ex neceſſitate debita por-
tio debetur: aliis ex voluntate.
BART.

PROOEMIVM.
A Ccupatisl nobiss cir-

li ca totius reipublic h
uras i, & parum ni-

hil eligentibus J cogitare;
ſed quatenusl Perſæ qui-
dem conquieſcunt, Vandali m*
verô n cum Mauris obediunt,
& Carchedonij o antiquam?
recipientes habent libertatem:
quamuis) nunc primûm
ſub Romanorum facti reipubli-
ca, inter ſubiectos habeantur
(quod nondum hactenus, niſi
ſub imperio noſtro, dedit Ro-
manis Deus) incurruntr etiam
proprie ſolicitudines à noſtris
ſubiectis ſemper nuntiatæ: qua-
rum quidem ſingulis damus
comperentems formam t. Que-
cunque verô ’ frequentix qui-
dem poriutur ? per partesz au-
xilio a: poſſibilia * tamen ſunt b

De hœredibus, & Falcidia, &c. Titj No j. 2
INNOMINE DO-

NOSTRI IESV

tor. Afri. l. quas laudes. in
princip.
nJ Vero. . Vel ſupple-
tiuë a legas:vt ibi ffde
iuſti. & iure. l. ius ciuile.
S. hoc igitur.2 Vel legas
aduerſatiuë q.dalie gẽ.
tes noſtris cogitationi-
bus per ſe quieſcunt: vt
S. ſed Vandali non per
ſe:ſed facto noſtro:quia
ſubiugauimus eos: vt
C. de ffipraf pratorio A
fril, quas laudes.3. Vel
dic quôd Perſa fuit no-
men gentis; vnde dici-
tur rex Perſarum: & ve-
r ponitur pro certe.
O JEt Carchedonij. gẽ-
tes ſunt: & repete eligẽ-
tibus togitare quatenus
Carchedonij, &c.
ADDITIO. Carchedo-
nij dixir, retento verbo
Grœco, cûm Latine di-
cantur Carthaginenſes.
p Antiquam, dic quod
primô fuerunt de Ro-
mano Imperio: ſed poſt
facti fuerunt ſerui ho-
ſtium: vt de Africa di-
citur: vtC de offiprafect.
prat.Afril quas laudes.
2. Vel dic, quod nun-
quam fuerunt ſuh
Romano Imperio, niſi
nunc primum, vt ſequi-
tur: vnde vocat antiquã
libertatem à iure natu-
rali inuentam: vi ff. de
nata. re la ij. quod eſt ve-
tuſtius:vt Inſt. de re. diu.
Sſingulorum. JSed quo-
modo per captiuitatem
eam recipiunt?imô per-
dunt: vt Inſtit. de iure

heredi ſeruanda, ſi d fiat
dFalcidia he. inuentarium: non alds. & hac pars expeditur infrà, eo.Shinc no-
res piiat ii eſque in fititul.
uen. Ofupai poreſt leg datiué cunm illo verbo ineurrit quou
leſt infraidem eſt de illa dictione, eligentibus. Item poteſt
in vi ablatiui abſoluti poni. ſic Inſtit. de iure natura. in princip.
eDictio eade vbi dictio vna poni poreſt nominatiuë, & ablatiuë.
interdum po gy Nobis. Not ſimilia de occupatione, infrà de appell. Sj colla.
nitur nomina- iiij. & infrà, de iudiS, j coll. vj. & de quadrien. preſcript. l.fin. i.
tiue, & abla¬ pi ,nuare Sy vv 1
FReſpubie, h Reipubliea id eſt, totius imperij: ſic in praem io ſi in prineip.
quatuor mo JEt no quod tribus modis reſpublica dicitur f.1. Prio, Ro-
dis dicitur. manorum:vt hic.2. Item pro ciuitate Romana tantum:: & tunc
Jdde oſin proprievr fde verbo. ſigniſf leum qui3. Item pro qualibet ci-
li ſe at nana uitate & tunc improprie brvt Cde oſfie eius, qui vicen al iu obt.
Noul de rien- lj Ponitur & quarto pro quolibet municipio: vi ſfide pub.&
e Is iu prin, & vectel ſed & hi penult.
ml, ca qui po- i Curas & dicitur cura quaſi cor vrens.
lParun A J Parummnibili. modjcum eligimus cogitere de ſingulorum
deit dn quil vilitatibus hac enim dictio, parum h aliquid ponit: licet illa
cere videtur, dictio, nihil totu videatur negare Sed que ſunt vtilia in vniuer-
& ſe habere, ſo eligimus curarervt ſequitur infrà, argu de non alie S quia ve-
& modicum roveriſimile ibi, oportet enim, ye collat y.2. vel dic parum nihil:
ee. id eſt parum, vel nihil hoc tempore poſſumus couitare de ſin-
gulorû vtilitatibus,. Vel dic parum nihil,id eſt, nihil, quod ſit
parum, nam curamus alta: vnde appellatio ad eum, ſcilicet
principem, non venit niſi ſit cauſa xx.lib auri:vt Cod de appel.
l in offerendis.a. Vel die parum eligimus hoc, ſcilicet nihil cogi-
tareſed ſemper volumus cogitare:vt jvt diui. iuſ ſubſerip hab.
in pri coll & vt iudiſine quoquo ſuffra fi coll ij in prin. & Co. de
quadrien praſcriplſi pe. s. Vel dic parum, id eſt, non: ſic Code
tranſact l fratris.
iAun, deſudquatenuurepete eligmibus mobis & lege dnobns mois.
vo reſpicit vtreſpiciat cauſain prateritam, vel prſentem, ſic ſcilicet
interdumcau Stenus cogitamus ad hunc caſum, quatenus, id eſt, propter qua
ſanprpreeità, cogitationem: vr ponatur quarenus pro quol; & ſie cauſam in
r entenitun vel prarſens notet non futurum ſecuudinm Aao..
futurà notatelmelius die, proprié poni vt futuram cauſam notet: & con
quieſcunt, ponitur pro conquieſcant. ſigentes Romaui Imperij, vt
ſequitur: & ſemper ponitur quatenus pro quod ADDITIO. Qua-
liter iſta dictio, quatenus, ſumatur, vin ix colla. in
ver. quaro de aduerbiis.ff de condit. & demon. & Bal, in l. antiqui-
tas primo nota. . de vſufru.
m Vandali hoſtes fuerut populi Romani:vt C.de offi praf pra-
Authentica.

perſo pe. Reſpond. amittunt: ſedfex quo deſinunt eſle rebelles,
recipiunt primam libertatem:id eſt, quam de iure naturali ha-
bent, vt dictum eſt:vel quam primô habebant ante captiuitatẽ.
q Quamuis nunc. in quibuſdam eſt, quam nune primum, &c. &
ubaudi, per. q.d per hanc libertatem habent, quod Deus nobis
hactenus, vel eis non conceſſit nunc primûm ſubRo, &c. niſi
ſic exponas:innuitur quod omnes hoſtes antequam capian-
tur ſunt ſerui:quod non eſt veru.2. Item aliàs dicit, quaſi nunc
primum, &c. & hæc plana. & expone, quaſi proſicut q d ita recu-
perant libertatem, ſieut nouiter nobis adhœrentes hoſtes ſpon-
te retinent quam habent. 3. Item aliàs eſt, quam niſi nunc. & hãc
egohabeo: & eſt bona, hoc modo quam, ſcilicet libertatem ha-
bent, id eſt, per omnia ſunt liberiniſi nunc, &c.qdniſi in hoc:
quia erunt inter ſubiectos.J Et ſecundûm hunc tertiú, & pri-
mum intellectua inferiora verba, quod nondum, &c. ſic expone,
quod, ſcilicet vt ſubiugarentur, & ſub Republica Rom ponerẽ-
tur tantûm nobis conceſſit Deus. Sed ſecundûm medium dic,
quod nondum &c ſcilicet quod recuperarentur:
r Incurrunt, &c q.d. non ſolum noſtra: ſedetiam propriœ. ſci-
licet ſingulorum ſpeciales:vt infreoS. ſi verô aut non.2. Vel dic
quod ſuas proprias appellat priuatorum ſolicitudines:vr C.de
cadu. tol. Sfi.11... *
ſ Competontem ſi competenter putatur, quod dicevt j.de mã-
da prin.S. ſi vero coll iij.1 .
t J Formam quandoque generalem, quandoque ſpecialem:vr
Inſti. de iure na Splane ex h Cſd. A..Aae.... e.
uJ Quacunque vero-hic ponitur ver, proe ſed. q d vere ſingulis
daus competentem formam:ſed ne nimium grauemur, hoc
oportere putamus & lege ſancire, & tradere ſubiectis per ſe
iuuantia, non ſemper, &c.
xJFrequenti. ſic ff de legi & ſenatuſconſl. nam ad ea-
y Potiuntur id eſt indigent, vel fruuntur AVR.
2 Per partes. id eſt, per ſingulos homines, vel cauſas, à quibus
conſulimur.
a Auxilio. ſnoſtro, quod damus per reſcripta.
l Poſſibilia tamen ſunt tſeuenire & frequenter, vt dixerat nã
de his, qu rarõ é accidunt, &cvt infr vt ſine prohi-ma debit. &
credi.S. quia vero frequenter. colla. vij. & ſubaudi, vt: & dic, vt ſcri-
pta lege, &c.2. Vel dic, quacunque vero frequenti quidi potiuntur
per partes auxilio, ſcilicet plerunque propter ſui frequentia no
ſtris indigent reſcriptis:ea tamen ſcripta, id eſt, poſſibilia ſunt:
& ſubaudi vt communem prſtent vtilitatem omnibus, ſcili
cet caſibus:in quibus habent opus: haxc oportere, &c. 3. Vel dic
2 tertio,

a Iel particu-
la ſuppletiua:
interdum ad-
uerſatiua, in-
terdum adfir-
matiua.

tDeeſt in qui
huſda ſed for-
te hoc additû
ad differentis
EpitomesIu-
liani.

t al paru ni-
hilq. dnõ vi-
libus, neq; te-
nuibus cogita
tionib. occu-
paris nobis:
ſed multis, iiſ-
que grauiſſi-
mis, veluti de
pace, de fœde-
re, &c.
* Lege hiſto-
riz Antonini
de Iuſtinians
Imperatore in
2. volu.
Pro ineluſo
legitur in ma-
nuſcriptis. quã
niſi, legendum
autem, Tans
quiem, ex nous
Græca editio-
ne, qu lecti
cõfirmatur ex
Agathia lib.s.
& Nou.

editio ſimili-
ter vt hc, eſt
corrupta. Tza-
ni autem gen-
tes Ponticæ
ſunt.
* A’aodes
rus ép-
one’as, id
eſt, qua nego-
tia ſpeciale
quidem reme-
dium admit-
tit: ſed ſi in le
ge aliqua in-
cludantur, cõ-
munem, & ge-
neralem poſ-
ſunt vtilitaté
rabere. CoN.
Falſum.
c Banniti ſi
rebanniuntur,
hoc eſt, ab exi
lio reuocãtur,
per reſtitutio-
nẽ in integr
recuperant bo
na, ſi alienata
non ſunt fru-
ctus etiam ex-
tantes recupe-
rabunt, aliàs
on : ſecundum
Any.
dHeſtes ante-
quà capian-
tur, verum
ſiut ſerui.
e Vero partteu-
la, pro, ſed.

f Peſſibilibus,
hor eſt, ad ea,
qux fieri poſ-
lunt iura ac-
cõmodari de-
bentvr diſi. 4.
cerit auté lex.
g le ſeriben-
tes inl. nam ad
ea -de iege.
 
Annotationen