DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2601#0390
uthenticorum Collatio ſeptima. 400
e
COLLATIO VII.
QVIBVS MODIS NATV-
rales efficiuntur ſui, & de eorum ex
teſtamento, ſiue ab inteſtato ſuc-
ceſſione.
TITVLVS I.
Nouella conſtitutio lxxxix.
Imperator Iuſtinianus Auguſtus
Ioanni glorioſiſſimo per Orientem
prætoriorum præfecto, iterum excon-
ſuli ordinario, & patricio.
PREFATIO.
Aturalium a nomen
Romanæ legiſlationi
dudum non erat in
ſtudium, nec quli-
bet circa hoc fuerat humani-
tas: ſed tanquam alienigenum
aliquid, & omninô alienu à re-
publica putabatur: à Conſtan-
tini verô piæ memoriæ tempo-
ribus in conſtitutionum d ſcri-
ptum eſt e libris T. Deinde
paulatim in mediocritatemf,
clementémque ſententiam Im-
peratores, tranſeuntes, leges
poſuerunt: alij quidem & dari
& relinqui aliquid eis à patri-
bus concedentess: aliqui au-
tem etiam adinuenientes mo-
dum, per quem naturali iure
priore liberati, legitimi fie-
rentP, & parernæ ſubſtantiæ
ſucceſſores: paulatimque etiam
ad nepotes proceſſerunt huiuſ-
modi legiſlationes i: & quo-
niam in noſtra tempora venie-
runt *, & corum, qui pauld an-
te nos fuerunt, multam varieta-
tem! cauſa ſuſcepit. Nos enim
duplex habuimus ſtudium, &
plurimos in libertatem perdu-
cere homines ex priore ſerui-
tute P, & ex naturalibus ad
legitimos eleuare n. non enim
vltioe, & interdictio deſpicien-
da eſt: ſed quod eſt in neceſſi-
tate, curandum eſt: & diffu-
giendum quidem, quod malum
eſt; inueniendum verô vndi-
que quod melius eſt.
5 Quia igitur aliqua qui-
dem in cõſtitutionum Codice,
quemP ex omni priorum Im-
peratorum legiſlatione collegi-
mus, de naturalibus ſcripta ſunt
filiis: qudam verô in libro In-
ſtitutionum: de his autem nos
conſtituimus , aut iã perfecta
comperimus, & nos ipſi plu-
rimas fecimus de his conſtitu-
tiones: alias quidem in prædi-
ctarum collectiones conſtitu-
tionum; alias autem etiam po-
ſteà t: ne cauſa ſit diſperſa, be-
ne ſe habere credimus, in vna
conſtitutionee totumr colli-
gere, quæ pro omnibus ſufficiat
ea, que de naturalibus ſunt,
corrigere, atque ſancire.
CAPVT I.
5 Palam namque eſt quia
hominum alij quidem liberi ſi-
mul conſiſtunt, & inter legiti-
mos y ſunt:alij verô hoc priusz
non habentes poſteà fiunt a, &
ex ſeruis l ad liberos aſcen-
dunt, & ex naturalibus ad legiti-
mos: alij verô ex hoc jpſo na-
turales ſunt, & quædam eis ſuc-
ceſſiones exiſtunt: alios autem
neque naturales eſſe decet: ſed
etiam hoc monſtrantur indi-
gnis. Oportet igitur nos ita fa-
cere conſtitutionem d, vt nul-
lus ignoret quæ poſſunt in na-
turalibus valere: dicimus autem
inchoantes legem, qui conſi-
ſtunt naturales, quibuſque mo-
dis procedit ad legitimos (quo-
rume plurimos inuenimus nos)
que ſunt horum ſucceſſiones,
& quomodo quidem vetuſtas
vſa eſt his amarè f: quomodo
nos humane. Nec illud quo-
que relinquitur8, qui nec na-
turalium digni ſunt, ſicuti dixi-
mus, appellatione. Natura ſi-
quidem h ab initio dum filio-
ru procreationes ſanciret, ſcri-
ptis nondum poſitis legibus i
omnes ſimiliter quidem libe-
ros: ſimiliter autem produxit in-
genuos. Primis nanque parenti-
bus primi filij, ſimiliter autem
legitimi à natura fiebant: bella
verô, & lites, arque libidines, &
concupiſcentia cauſam depo-
ſuerunt ad aliud ſchemah. Ser-
uitutem nanque inuenit bel-
lum: naturales autem caſtitatis
caſus l: lex autem rurſus huiuſ-
modi delicta curans, libertatem
ſeruis molita eſt, & multum de
his tractauit, modos m introdu-
cens dena millia: imperatorie
verô conſtitutiones aperuerunt
iis, quæ non recte facta ſunt
ad ius legitimum vias. quod
non tranſitorie neque nos
ſancimus, neque ſubiectos hanc
legem negligenter audire præ-
cipimus.
1. J Legitimi ſiquidem ſuc-
ceſſores procedunt hominibus
ex nuptiis, quas contrahunt
aut cum dotalibus inſtrumen-
tis, aut etiam abſque eis ſic ad
fœminas maſculis conuenien-
uJ Conſtitutione.
iſta.
id eſt,
zVTotum id eſt, om-
nia, vt ex ſequentibus
colligitur.
y J Inter legitimos. vt
nati ex matrimonio:e
Inſtit. de pa po in
prin. &
de his expedit ſe breui-
ter hc conſtitutio, in-
frà, eod. legitimi. A e¬
CVRSIVS.
2J Prius. ſci. legitima-
tionem. AcCvRs.
atFiunt. ſ.legi
itimi.
b5 Ex feruis. ratione
ſimilitudinis hoc poni-
tur hîe, & alibi in mul-
tis locis in hac
tutione. & de l
conſti-
his dici-
tur prolixe infrà, eod5.
quia verô non eſt. vſque
ad S. diſcretis.
c Indigni vtj.
rte.S vlt.
& ſupplehie. Alij ſunt
legitimi tãtum,
vt ado-
ptiui. & ſie ſunt quin-
que? genera filiorum.
d Conſtitutionem. & de
his, infrà, eo. S diſcretis.
vſque ad vli.
e SQuorum. ſeil
dorum.
ilic. mo
f Amare. aduerbium:
quia nihil curabat: ve
ſupr. in prin hui
ſtitutionis.
gJ Relinquitur.
lus con-
ſcilicet
à nobis quin tractemus
de iis, qui &c.
h q Natura ſi
ſuperior ergo di-
fuit ſecundûmi
quilen
tinctio
lus ciui-
le Imperatorum.
i JLegibus. quod fuit
antequam ciuitates eſ-
ſent factæ: vt Inſtit. de
re diSS ſingulorum.
R Schema. iordinem,
quo gentes veu
ſeruis.
intur de
l JCaſus. id eſt, defe-
ctus. AccvRS.
mModos. quibus ad
libertatem perueniant:
& quibus fiant
ſerui: &
à quibus retineãtur: &
quibus acquirantur per
eosimô maior pars le-
gum feré de ſeruis tra-
ctat. Sed non ſic intel-
ligo hanc literam: imô
dico quod Imj
hyperbolicé los
perator
quitur,
& de modis illis tãtûm
dicit, quibus ad l
liberta-
tẽ peruenitur, qui ſunt
multi: vt Infti de libert.
S multis.
n Tranſitorie.
i. ne-
gligenter: vt de qua-
ſtore. S vlt coll, vi.
o S Affectum. q.
d.u¬
tuum conſenſum: vi s.
de nup. S. nuptias.
PS Lege, v ſup qui mo.
na effie. S. hot ergo. &
S. quantum verô.
quiſquis coll vj.
S.
a JPle
tibus vt ab initio habeant ad eas legitimarum nuptia-
rum affectum o. Et hoc enim in calumnia poſitum
nos reſpicientes, lege? decreuimus quid in iis qui-
dem, qui fortunæ dignitate prouecti ſunt, quid
autem in mediocri hominum ſtatu agendum ſit ad
demonſtrationem legitimarum nuptiarum:quid verô
dein
a Liberom
aii liouit ne
mul, & legii-
mialij ex ſer-
uis fiut leglti-
mi:alij nature
les iure ſuece.
dendi honora.
ti: alij neque
naturaliũ ap-
pellatione, ne.
que lcceden-
di beneſiciodt
gni: u hac A¬
ihen:. alij ado.
ptiui; vrhat
ſil & ita quin-
que filiorum
genera. Poſſu-
mus illegin-
mos ita diſtin
guere, rralij
ſintſpuri(pu-
tà, vel vulg
ex merettice,
vel ancilla ſu-
ſcepti: ) uefe-
rij (qui ex co-
gnatis in linea
aſcendẽte, vel
deſcendente)
inceſtuoſi
(qui ex co-
gnatis in li-
nea tranſuer-
ſali;gradu n¬
nen proiéi
to ſuſcepti;)
Nothi, ſiuea-
dulterini, qui
ex adultero
marito pro-
creati.His ad-
dendum, ne-
farios, & in-
ceſtuoſos, iu-
re Canonien
manſeres, ap-
pellati in Gl.
capniſii de re-
nunciatio.
b Hyperbola
frequentes lu
legibus.
c Tranſitorie,
pro negligen-
ter.
e
COLLATIO VII.
QVIBVS MODIS NATV-
rales efficiuntur ſui, & de eorum ex
teſtamento, ſiue ab inteſtato ſuc-
ceſſione.
TITVLVS I.
Nouella conſtitutio lxxxix.
Imperator Iuſtinianus Auguſtus
Ioanni glorioſiſſimo per Orientem
prætoriorum præfecto, iterum excon-
ſuli ordinario, & patricio.
PREFATIO.
Aturalium a nomen
Romanæ legiſlationi
dudum non erat in
ſtudium, nec quli-
bet circa hoc fuerat humani-
tas: ſed tanquam alienigenum
aliquid, & omninô alienu à re-
publica putabatur: à Conſtan-
tini verô piæ memoriæ tempo-
ribus in conſtitutionum d ſcri-
ptum eſt e libris T. Deinde
paulatim in mediocritatemf,
clementémque ſententiam Im-
peratores, tranſeuntes, leges
poſuerunt: alij quidem & dari
& relinqui aliquid eis à patri-
bus concedentess: aliqui au-
tem etiam adinuenientes mo-
dum, per quem naturali iure
priore liberati, legitimi fie-
rentP, & parernæ ſubſtantiæ
ſucceſſores: paulatimque etiam
ad nepotes proceſſerunt huiuſ-
modi legiſlationes i: & quo-
niam in noſtra tempora venie-
runt *, & corum, qui pauld an-
te nos fuerunt, multam varieta-
tem! cauſa ſuſcepit. Nos enim
duplex habuimus ſtudium, &
plurimos in libertatem perdu-
cere homines ex priore ſerui-
tute P, & ex naturalibus ad
legitimos eleuare n. non enim
vltioe, & interdictio deſpicien-
da eſt: ſed quod eſt in neceſſi-
tate, curandum eſt: & diffu-
giendum quidem, quod malum
eſt; inueniendum verô vndi-
que quod melius eſt.
5 Quia igitur aliqua qui-
dem in cõſtitutionum Codice,
quemP ex omni priorum Im-
peratorum legiſlatione collegi-
mus, de naturalibus ſcripta ſunt
filiis: qudam verô in libro In-
ſtitutionum: de his autem nos
conſtituimus , aut iã perfecta
comperimus, & nos ipſi plu-
rimas fecimus de his conſtitu-
tiones: alias quidem in prædi-
ctarum collectiones conſtitu-
tionum; alias autem etiam po-
ſteà t: ne cauſa ſit diſperſa, be-
ne ſe habere credimus, in vna
conſtitutionee totumr colli-
gere, quæ pro omnibus ſufficiat
ea, que de naturalibus ſunt,
corrigere, atque ſancire.
CAPVT I.
5 Palam namque eſt quia
hominum alij quidem liberi ſi-
mul conſiſtunt, & inter legiti-
mos y ſunt:alij verô hoc priusz
non habentes poſteà fiunt a, &
ex ſeruis l ad liberos aſcen-
dunt, & ex naturalibus ad legiti-
mos: alij verô ex hoc jpſo na-
turales ſunt, & quædam eis ſuc-
ceſſiones exiſtunt: alios autem
neque naturales eſſe decet: ſed
etiam hoc monſtrantur indi-
gnis. Oportet igitur nos ita fa-
cere conſtitutionem d, vt nul-
lus ignoret quæ poſſunt in na-
turalibus valere: dicimus autem
inchoantes legem, qui conſi-
ſtunt naturales, quibuſque mo-
dis procedit ad legitimos (quo-
rume plurimos inuenimus nos)
que ſunt horum ſucceſſiones,
& quomodo quidem vetuſtas
vſa eſt his amarè f: quomodo
nos humane. Nec illud quo-
que relinquitur8, qui nec na-
turalium digni ſunt, ſicuti dixi-
mus, appellatione. Natura ſi-
quidem h ab initio dum filio-
ru procreationes ſanciret, ſcri-
ptis nondum poſitis legibus i
omnes ſimiliter quidem libe-
ros: ſimiliter autem produxit in-
genuos. Primis nanque parenti-
bus primi filij, ſimiliter autem
legitimi à natura fiebant: bella
verô, & lites, arque libidines, &
concupiſcentia cauſam depo-
ſuerunt ad aliud ſchemah. Ser-
uitutem nanque inuenit bel-
lum: naturales autem caſtitatis
caſus l: lex autem rurſus huiuſ-
modi delicta curans, libertatem
ſeruis molita eſt, & multum de
his tractauit, modos m introdu-
cens dena millia: imperatorie
verô conſtitutiones aperuerunt
iis, quæ non recte facta ſunt
ad ius legitimum vias. quod
non tranſitorie neque nos
ſancimus, neque ſubiectos hanc
legem negligenter audire præ-
cipimus.
1. J Legitimi ſiquidem ſuc-
ceſſores procedunt hominibus
ex nuptiis, quas contrahunt
aut cum dotalibus inſtrumen-
tis, aut etiam abſque eis ſic ad
fœminas maſculis conuenien-
uJ Conſtitutione.
iſta.
id eſt,
zVTotum id eſt, om-
nia, vt ex ſequentibus
colligitur.
y J Inter legitimos. vt
nati ex matrimonio:e
Inſtit. de pa po in
prin. &
de his expedit ſe breui-
ter hc conſtitutio, in-
frà, eod. legitimi. A e¬
CVRSIVS.
2J Prius. ſci. legitima-
tionem. AcCvRs.
atFiunt. ſ.legi
itimi.
b5 Ex feruis. ratione
ſimilitudinis hoc poni-
tur hîe, & alibi in mul-
tis locis in hac
tutione. & de l
conſti-
his dici-
tur prolixe infrà, eod5.
quia verô non eſt. vſque
ad S. diſcretis.
c Indigni vtj.
rte.S vlt.
& ſupplehie. Alij ſunt
legitimi tãtum,
vt ado-
ptiui. & ſie ſunt quin-
que? genera filiorum.
d Conſtitutionem. & de
his, infrà, eo. S diſcretis.
vſque ad vli.
e SQuorum. ſeil
dorum.
ilic. mo
f Amare. aduerbium:
quia nihil curabat: ve
ſupr. in prin hui
ſtitutionis.
gJ Relinquitur.
lus con-
ſcilicet
à nobis quin tractemus
de iis, qui &c.
h q Natura ſi
ſuperior ergo di-
fuit ſecundûmi
quilen
tinctio
lus ciui-
le Imperatorum.
i JLegibus. quod fuit
antequam ciuitates eſ-
ſent factæ: vt Inſtit. de
re diSS ſingulorum.
R Schema. iordinem,
quo gentes veu
ſeruis.
intur de
l JCaſus. id eſt, defe-
ctus. AccvRS.
mModos. quibus ad
libertatem perueniant:
& quibus fiant
ſerui: &
à quibus retineãtur: &
quibus acquirantur per
eosimô maior pars le-
gum feré de ſeruis tra-
ctat. Sed non ſic intel-
ligo hanc literam: imô
dico quod Imj
hyperbolicé los
perator
quitur,
& de modis illis tãtûm
dicit, quibus ad l
liberta-
tẽ peruenitur, qui ſunt
multi: vt Infti de libert.
S multis.
n Tranſitorie.
i. ne-
gligenter: vt de qua-
ſtore. S vlt coll, vi.
o S Affectum. q.
d.u¬
tuum conſenſum: vi s.
de nup. S. nuptias.
PS Lege, v ſup qui mo.
na effie. S. hot ergo. &
S. quantum verô.
quiſquis coll vj.
S.
a JPle
tibus vt ab initio habeant ad eas legitimarum nuptia-
rum affectum o. Et hoc enim in calumnia poſitum
nos reſpicientes, lege? decreuimus quid in iis qui-
dem, qui fortunæ dignitate prouecti ſunt, quid
autem in mediocri hominum ſtatu agendum ſit ad
demonſtrationem legitimarum nuptiarum:quid verô
dein
a Liberom
aii liouit ne
mul, & legii-
mialij ex ſer-
uis fiut leglti-
mi:alij nature
les iure ſuece.
dendi honora.
ti: alij neque
naturaliũ ap-
pellatione, ne.
que lcceden-
di beneſiciodt
gni: u hac A¬
ihen:. alij ado.
ptiui; vrhat
ſil & ita quin-
que filiorum
genera. Poſſu-
mus illegin-
mos ita diſtin
guere, rralij
ſintſpuri(pu-
tà, vel vulg
ex merettice,
vel ancilla ſu-
ſcepti: ) uefe-
rij (qui ex co-
gnatis in linea
aſcendẽte, vel
deſcendente)
inceſtuoſi
(qui ex co-
gnatis in li-
nea tranſuer-
ſali;gradu n¬
nen proiéi
to ſuſcepti;)
Nothi, ſiuea-
dulterini, qui
ex adultero
marito pro-
creati.His ad-
dendum, ne-
farios, & in-
ceſtuoſos, iu-
re Canonien
manſeres, ap-
pellati in Gl.
capniſii de re-
nunciatio.
b Hyperbola
frequentes lu
legibus.
c Tranſitorie,
pro negligen-
ter.