Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0163
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
277

a Hanc Glo ſe-
quuntur Fab.
Pla. & Angel.

De lege Falcidia. Titxxij.

d5 Nes ea res Reſpondet tacit obiectioni, quaſi dicat: nonne
erit inſquã compelli adire, & non lucrari, & ita damnũ ſentire.
eqraciſci. id eſt, aliquid oportet eos dare haredi vt adeat. Et

imputat, vt f.eodem.l.in quartam. niſi teſtator hoc cauerit , vt

f eodeml, quod autemjjreſpon.S. Marcellus.
Quantitas autem.JCAS VS. Domne iam video, quod benefi-

cio legis Falcidiæ ſingulis hæredibus prouiſum

eſt, ſed dicatis

mihi, quo tempore inſpicitur vtrûm lex Falcidia locum habeat?

Ad hoc reſpondet, Ami-
ce, quantitas patrimo-
nij à teſtatore relicta, ad
quam ratio legis Falci-
di reducitur, tempore
mortis ipſius teſtatoris
inſpicitur, ſicut manife-
ſte liquet in tah exem-
plo: Quidam habuit
centum aureos in bo-
nis.Ipſe laborans in ex-
tremis condidit teſta-
mentum, & in teſta-
mento inſtituit hre-
dem, & centum aureos
legauit, & ita totum pa-
trimonium ſuum ex-
hauſit legatis, vnde
mortuo teſtatore bene-
ficium legis Falcidia
locum ſibi vindicabat.
ſed quid ſi autequam
hres adierit haredita-
tem, bona hareditaria

3. J Quantitas autem patri-
monij, ad quam ratio legis Fal
cidi redigitur, mortis tempo-
re? ſpectatur. Itaque verbi gra-
tia, ſi is qui centum aureorum
parrimonium in bonis habe-
bat, centum aureos legauerit,
nihil legarariis prodeſt, ſi ante
aditam hœreditatem per ſeruos
hreditarios, aut ex partu an-
cillarum hœreditariarum, aut ex
foetu pecorum tantum acceſſe-
rit hœreditati, vt centum aureis
legatorum nomine erogatis, hæ-
res quartam partem hæreditatis
habiturus ſit:ſed neceſſe eſt, vt
nilominus quarta pars legatis
detrahatur. Ex diuerſo, ſi ſep-

per ſeruos hereditarios,
vel ex fœtu pecorum,
vel ex partu ancillarum
in tantum ſunt aucta,
quod omnibus lega-
tis in ſolidum ſolutis,
heres quartam partem
totius hareditatis, vel
etiam amplius, ſaluam
habere poſſit? Et re-
ſpond. quod certe hu-
iuſmodi augmentum poſt mortem teſtatoris ante aditionem
hreditatis adueniens, legatariis non proderit, ſed nihilominus
hares beneficio legis falcidiæ, quæ tempore mortis ipſius teſta-
toris competit, vretur, & quartam partem à ſingulis legatis de-
trahet. Et idem ius in caſu conuerſo obſeruatur nam ſicur au-
gmentum rerum hereditariarum ante aditam hœreditatem po-
teſt prodeſſe legatariis, ita deminutio rerum hæreditariarû eis
non nocet: verbi gratia, Ponamus retento primo themate, quod
ille qui habebat centum in bonis, legauit ſeptuagintaquiuque,
& ita reliquit quartam partem hœreditatis. vnde mortuo teſta-
tore ratio legis Falcidiæ locum ſibi vindicare non poterit. ſi ta-
men ante aditionem hœreditatis bona hœreditaria in tantú de-
creuerint, incendiis forte, aut naufragiis, aut fortè per mortem
ſeruorum, aut pecorum, vt ſeptuagintaquinque tempore aditio-
nis in hreditate vix inueniantur, certé in hoc caſu huiuſmodi
deminutio legatariis non nocet, imô nihilominus heres ad pre-
ſtationem legatorum in ſolidum tenetur. J Sed forté obiiceret
aliquis ſic, Hoc videtur iniquum, videlicet compelli adire h¬
redem huiuſmodi damnoſaim hœreditatem, & nihil lucrari. Ad
iſtam tacitam obiectionem reſpondet Iuſtinianus in litera, ac ſi
facta eſſet ſibi, dicens: Amice, hoc nullatenus damnoſum eſt hæ-
redi. nam liberum habet arbitrium non adire hreditatem, &
ita huiuſmodi periculum euitare, vnde in hoc caſu neceſſe eſt
ipſis legatariis cum hærede de certa portione legatorum reci-
pienda paciſci, ne haœres deſerat teſtamentum, & ita deficiente
teſtamento, legata in eo relicta non debeantur. Hec dicuntur
vſque ad illum cum autem ratio.
a JAſortis tempore. ſupr. e lega. ſi peculium. contrà. Sol. ibi re-
manet ſeruus quaſi peculij dominus.ADDIT O0. In eſtima-
tioue tamen debitoris eſt ſecûs quia ſi poſt mortem teſtatoris,
& ante aditam hreditatem efficiatur non ſoluẽdo cedit dam-
no hœredis: ſi cõtrà, cedit lucro legarariorum quoad Falcidia,
vt lcum quo ſf-eo. Et eſt ratio, quia eſt ſpes, quod de inopia de
ueniat ad pinguiorem fortunam.l ſi defunctus ibi, nec enim pau-
peribus. C. arbi.tu. Ioan. Fab.
b Legauerit ſcitres partes hœreditarias, & quarta remanet, ita
quod non habet locum Falcidia, quia centum habebat in bo-
nis, vt ſuprà dictum eſt.
Legarz tes e6 Solida legata debenur alias dentur Hoc locun habet, quan-
periculun ad do res hereditari non legatæ perierunt. Sib autem legate
que percant, diſtingue: aut erant in pondere, numero, vel menſura, &
e idle quon, & une aut incertran.
Cerer pri vepurià homnnen ee tunc iden quod hie autinceruue x cetis
tale vegeee vt vnun de ſeruis ſuis & tune ſi omnes pereant, legatarij dam-
vini. li veroS. um eſt, vt ffeodem lain ratione legis Falcidie mortes S. diligenter.
f. tSincerte-aut penitus certa, vt Stichus, & tunc perit legata-
tiot ſtrà de leg. ſi res legata.

tuagintaquinque legauerit p, &
ante aditam hœreditatem in
tantum decreuerint bona, in-
cendiis forte, aut naufragiis, aut
morte ſeruorum, vt non am-
plius, quam ſeptuagintaquin-
que aureorum ſubſtantia, vel

ſol mr.



ita not. quod non ? per omnia etia hodie ſunt exæquata fidei-
commiſſa legatis, nec legata fideicommiſſis. nam fideitommiſ-

etiam minus relinquatur, ſolida
legata debentur. Nec ea res
damnoſa f eſt hredi, cui libe-
rum eſt non adire hœreditatem.
quæ tes efficit, vt ſit neceſſe le-
gatariis, ne deſtituro teſtamen-
to nihil enſequantur, cum hæ-
rede in portione paciſci.

Falcidiæ ratio ita habenda eſt:
primum omne as alienum, funeris
impenſa, & ſeruorũ pretia dedu-
cuntur: exinde ſi quod reliqui eſt, à
legatis exuperetur, vſq; adeo quo-
rumlibet minuuntur legata, vt vi-
ribus patrimoni coæquẽtur: poſtre-
mô ita Falcidia detrahitur, vt
quadrantem hæres, dodrantem ve-



278

a Pideicõmiſ-
ſa etiam no-

... l..c.u uiſſimo iure le
ſarius cõpellit haredem garis non ſunt

ſeriptum adire, & nihil omnino ex-
ei dativrjait. j.S, ergoſi quata.
quidem. verſie. ſed ſi re-
cuſet ſed illud eſt in ge-
neralibus fleieoniſ-
ſis; hoc in ſpecialibus. ...:
Qux auten et diſee ſa euaſe ieſe
rentia inter legata, & Agid.Perr.
fideicom. dixi im l. j ff.
de lega. j.
Cum autem. J CA-
SVS. Domine, video
juare lex Fal.fuit intro-
uetas, & qui eius eſe-
ctus ſit, & quo tempore
ſpectatur vt l. Falcid lo-
cum ſibi vindicet: pro
Deo dicatis mihi in
quibus rebus locum ſi-
bi vindicet lex Falcidia.
Ad hoc reſpon. Amice,
cûm ratio leg. Fale. po-
nitur, primô deducitur

J Ea res non
debet videri
alicui damno-

omne s alienû, id eſt,
quicquid teſtator tem-
pore mortis aliis debe-
bat. Item impenſæ cirea
funus teſtatoris facte: &
etiam pretja ſeruorum
manumiſſorum ſimili-
ter deducuntur, & facta
tali deductione, tune
deinde in reſiduo ha-
bet locum ratio legis
Falcid.vt ex eo quarta pars integra apud hœredem remaneat, &
tres partes reſidu inter legatarios pro rata portione eius quod
cuique legatarioru relictum fuerit, diſtribuatur. Ponamus igi-
tur, quod aliquis habens patrimoniu cccc aureorum, quadrin-
gẽtos aureos legauerit, certe in hoc caſu quarta pars ſingulorú
legatariorû de ſingulis legatis detrahi debet:vt per huiuſmodi
detractionem quartã partem c.heres ſcriptus leg. Fale. beneficio
habeat. & hoc eſt veru quando tantum erat legatum, quantum
erat in parrimonio.2.Sed pone, retento primo themate. ſ.quod
ille qui habeat in parrimouio quadringentos aureos, legauit
cecl. & ita iiij pars quadringentorú apud hæredem remaneat. in
hoc caſu hxres non quarta: ſed tantum octauam partẽ ſingulis
legatis detrahet, retenta parte octaua, quam ſaluam habuit:hac
ſeilicet octaua à ſingulis legatis detracta, quartam totius patri-
monij integram habebit.3. Sed pone retento primo themate,
quod teſtator habẽs quadringentos aureos in bonis, legauerit
quingentos, & ita plus legauerit, quam erat in patrimonio, in
hoc caſu primô c. in quibus exceſſit patrimonium, detrahenda
ſunt:id eſt, perinde habenda, ac ſi non eſſent relicta, & poſteà
uartã partem ſingulis legatariis detrahat hares. Et ſie primô
dera parimoniun teſtatoris legatd eſt.
& poſteà illud quod ex bonis teſtatoris ſupereſt, apud hare.
dem remanere oportet Et hec dicuntur vſque in fi tit Franc.
a Cum autem Deducto xre alieno, & ſi quid eſt aliud æris a¬
lieni loco, deducta funeris aut monumenti neceſſaria impenſa,
defunctis libertatibus, deductis deorum donis, & generaliter
deductis his omnibus qua Falcid non patiuntur, & quæ extra
dona defuncti eſſe cenſentur, id quod ſupereſt pro dodrante, &
quadrante diuiditur inter haredem, & legatarios. Quod dixi-
mus de deorum donis, Paulus ſcribit lib. 4 ſent. de SC. Pegaſve
& idem videatur non improbabiliter in l.j. S. ad municipum. ff.
ad leg. Falc. ſcripſiſſe non etiam ea. Cuiacius.
f Es alienum-etiam quod ipſi hœredi debetur tempore hor-
tis: licêt confuſione b ſit factum indebitum: vt ffeo.l qui fun-
dum, & Cod eodlirritum. niſi expreſsé prohibeat: vt ffeolſi tuit confu-
debitor creditore..12 ſioue, niſi fece
g Funeris non monumentirvt ffaod.Lj Sfinal. ADDITIO. rit inuentari,
Niſi eſſet impenſa neceſſaria:putà quia eſſet dedecus ſepeliri in vt mox dice-
terra, ſecundûm Angel. tur.
lJ Semuoran dMosert antiquitis vr qui ſeruos nd habbebat eteodenen
nû, vel plures emeret, qui honoris cauſa funus teſtatoris pileati cit inuentariu:
antecederẽt:quo facto ſtatim intelliguntur manumiſſi: & ſic il- alias ſecus. Li
lorum manumiſſorum detrahitur pretiu. & facit ad hanc poſi- imponend Cee.
tionem Cod de La lib tolS ſed & qui domini Vel die, quod te d Leoaru ai-
ſtator d alicuix legauit, vt alienum ſeruû redimeret legatarius, mau
& manumitteret de hoc enim legato non detrahitur Falcidia, non defle.

niſi de co quod ſupereſſet forté facta emptione: vt ff deficon tu¬.
lib.

rô legatari ferant.

4. Cum autem a ratio legis
Falcidi ponitur, ante deduci-
tur æs alienum , item funeriss
impenſa, & pretia ſeruorum
manumiſſorum, tunc demûm in

bCreditor ſuc
cedens debito-
ri debiti ius a¬
 
Annotationen