Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0237
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
425 De obligqu ex quaſi, &c. Titxxviij. 426

ctum eſt, quod ſi aliquis ſoluit alicui indebitum per errorem,

de harede qui obligatus eſt legatarioobligatûrne ex quaſi cõ-
tractulEt reſpon. dominus Iuſtinianus, dicens quod ex cõtractu
non eſt obligatus legatario, cô quod nullu negotium geſſit le-
gatarius cum hetede, neque cum defunctonee ex maleficio, nec
ex quaſi, ſupple: quare intelligitur obligatus ex quaſi contra-

ctu hoc dicit. Franciſ-
cus.
a (Ex maleieio, ſubau-
di, vel quaſi.
b J Intelligitur. ſcilicet
actione ex teſtamento:
vt ſuprà de leg. S. nostra.
a Rei vindica- Rei vindicatio a autem
tio qua datur qua datur:vt in co. S.di-
legataris non citur. nunquid eſt ex
conraa uaſi quaſi contractu? Re-
ſpondeo, nou puto:
quia non eſt obliga-
ti: vnde nou debet
dici ex contractu, vel
quaſi: vt j .de actio. S. j.
Imo non ide ldem b ſeilicet quod in
dicendumdif rei vindicatione, de hy-
ferunt eii porhecaria dieo, que ſi-
le niliter legataris datur,
codente oblig. vt C. communia de leg. l.
ex ſolo domi- j. & in d. S noſtra. ſuprà,
nio cauſatur: de leg. Sed vnde naſci-
ſed lpohe- tur hie quaſi ctractus,
ere vel vnde oritur actio ex
ipponie teſtanmerntos teſpo-ad-
a. perſonalé eundo haereditatem he-
eſſe vel fuiſſe; res quaſi contrahere vi-
iden nne die detur: vt ſl quibus ax
lee’i t cauſin poſſ eatrr l, apua
ſtaméto, ſecun- Iulianum. S. fn & li ſe-
dum Ie. Fabr. quenti. Item quid de
Agel. hie petitione hareditatis?
Reſpon. & hc eſt ex

Aditione hareditatis quaſi con-
trahere hares ci legatariis dicitur.
5. Hares quoque legatorum
nomine non proprie ex contra-
ctu obligatus intelligitur. neque
enim cum hærede, neque cum
defuncto vllum negotiu legata-
rius geſſiſſe proprie dici poreſt:
& tamen quia ex maleficio?
non eſt obligatus, quaſi ex con-
tractu debere intelligitur.
Qui recipit indebitũ ſolutum per
errorem, ex quaſi cõtractu dicitur
obligatus ad reſtituẽdũ illud.ARE.
Annott. Videto Sis quoque.
ſuprà, quibus modis re contra-
hitur obligatio.
6. JItem is cui quis per erro-
rem non debitum ſoluit, quaſi
ex contractu debere videture.
Adeô enim nõ intelligitur pro-
prie ex contractu obligatus eſſe,
vt ſi certiorem rationem ſequa-
mur, magis (vt ſuprà diximus y
ex diſtractu, quâm ex contractu

uaſi contractu:cum is non contraxerit, qui poſſidet pro hare-
devel orn po eſorenee er ian deliquit, vel quaſi, vnde ſequitur
ex argumentis, qu fiunt in hoc titulo, quod ſit ex quaſi cõtra-
ctu. d’Item quid de actione finium regundorum? Reſpon idem:
quia & illa habet ſimilitudines multas cû actione famili erciſ-
cundæ, & communi diuidundo, & cum petitione hœreditatis: vt
infrà de actio.S quadam- &f de petihare. l. ſi bone fidei. 5 petitor

autom hareditatis. & l ſed & ſi lege. S. petitio haroditatis.
Item is cui quis. CASVS. Iam habuiſtis multa exempla de
oblig. quæ fiunt ex quaſi contractu. Adhuc reſtat vnum exem-
plum: veluti ſi quis eredens ſe debere Titio centum cum in ve-
ritate ſibi in nullo tenetur, per errorem ſoluerit indebitum:ha-
bet Titiumm eui iſta centum ſoluuntur indebita, obligatum, &
non ex contratuproprieimo videtur magis ex diſtractu obli.
gatus. Dicitur ex diſtractu: quia qui ſoluendi animo pecuniam
dat, potius cam dare videtur, vt diſtrahat, quam vt contrahat:
nec ex naleficio eſt obligatus, vel quaſi, ſupple: quia per diui-
ſionem illam ſuprà de obligationibus. S. ſequens diuiſio. apparet,
quod ex quaſi contractu obligatus eſt. vnde iſte qui indebitum
accepit, perinde obligatur, ac ſi mutuum ei daretur. & hoc ve
rum eſt quantum ad effectum obligandi, & non quantum ad
nomen obligationis. vel actionis. h.d. Franc.
e J Debere videtur. Nam eo ipſoquod ſoluit, aliquid nego-
tij contrahere videtur: v ffde cond inde. l ſi in area. Cum ergo
ſit ex quaſi contracturad quid ponitur hæcõdictio indebiti in-
ter actiones, ſiue obligationes ex contractu ſuprà quibus modis
re contrahitur oblig. Sijqua eſt huie contrar Reſpõ vt ibi in fi.5. di-
aimus- in gloſ tonduitia. ADDIr10. Reſpond. quôdide hæc
condictio indebiti fuit appoſita inter obliga. qua re contrahõ-
tur: non quia dicatur prouenire ex contractu ſed quia non po-
teſt ſine re ſuſtentari.ibi igitur poſita fuit, vt eius ſubſtantia de-
notetur: hie autem etiam poſita fuit, vt eius inſinuetur origo:
quia ex quaſi contractu trahit originem. Chriſtoph.
d’5 Suprà diximus. vt ſuprà quibus modis re contrah. obligatio S. is
quoque. ACCvRS.
e q Obligatur. ſcilicet benignitate inſpecta, quæ prualet: veC.
d Locupletari de iudiel plaeuit. nam nemo d’debet locuplerarl cum aliena ia-
a; vr ſ ded l aam hue naitura,..
ue J Condictione. ſeilicet indebiti:& ita tranſit dominium in acci-
pientem, alias enim condictio nulla daretur, niſi contra furem:
vi f vſufru. quemadmodum ea lfin. Sed contrà, f de acquir. re.
e Ertoris in do ſi procurator Solu, multum intereſtt an error ſit in obliga-
te vel in obi- tione, anin re. Primo caſu tranſit dominium, vr hic dicitur, &
purione die- condicio ritur. Setundo verô nec tranſit dominium, nec ori-
tur actio: vnde agens exceptione repellitur: ve ffamand ſeruum
Titi. AcCvRS. n.
Ex quibuſdam.J CASvS. Iſte S. non eſt proprie pertinens ad
titulu iſtum: ſed ponitur hic gratia vberioris doctrinz ad pro-
ximam materiam de indebito. E pone caſum ſic: Suprà di-
Inſtitut.

e Soluens con-
trahere nego-
tium aliquod
intelligitur.



quod ille qui indebitum recipit, ſoluenti obligatur ex quaſi
contractu: & iſte qui ſoluit, à recipiente pecuniam illam re-
petere poreſt. Aliquando tamen in aliquibus caſibus non eſt ita:
veluti ſi quis ſoluerit indebitum ex cauſa illa qu ex inficia-

poſſit dici obligatus eſſe. Nam
qui ſoluendi animo pecuniam
dat, in hoc dare videtur, vt di-
ſtrahat potius negotium, quam
contrahat. Sed tamen perinde
is qui accipit, obligaturS, ac
ſi mutuum ei daretur, & ideô
condictione tenetur.

Si in eo cauſarum genere quæ in-
ficiando duplantur, indebiti ſoluti
fuerit, repetitio ceſſat:ideo quod ex
lege dquilia oel leuaueredginii,
& pietatis intuitu venerabilibus
locis facto ſoluti eſt, non repetitur.

7. J Ex quibuſdams tamen
cauſis repeti non poreſt quod
per errorem h non debitum ſo-
lutum ſit. Sic namque definie-
runt veteres, ex quibus cauſis
inficiãdo lis creſcit, ex iis cauſis
nõ debitum ſolutum repeti nõ
poſſe. veluti ex lege Aquiliai,
item ex legato . quod veteres
quidẽ in his legatis l locú habe-

repetuntur h.d.vſque ad finem. Frane.

tione creſcit. Eſt & a¬
lind exemplum in. le-
gato relicto: & hoc ve-
rum erat: ſed non in
omni legato. Quatuor
enim olim erant gene-
ra legatorum: ſeilicet
per vindicationem, per
damnationem, per ſi-
nendi modum, & per
prceptionemtvt ſuprà
de leg. 5. j. Illud autem
beneficium, per quod
creſceret legatu per in-
ficiationem, ſolummo-
dô locum habebat in re-
licto per damnationem:
ſed cum vna hodie ſit
natura omnium legato-
rum, & etiam fideicom-
miſſorum: vt ſuprà de t ie reſpieit
leg.S.noſtra autem conſti- tit.de cdi mde.
tutis. Ideô non diſtin-ſf & C. Huiu-
guitur hodie qualite le leis ſosfſit
getur ſed eui legetur. Si olel-
enim ſacroſan.Ecele vel extrà de ſol-
aliisvenerabilibus locis,
quæ religionis, vel pie-
taris intuitu decorãtur,
aliqua legata ſint huiuſ-
modi legata per inficia-
tionem creſcunt: & ſi
huiuſmodi locis legata
indebita ſoluuntur, no , solutum per
errorem inde-

te qgiieſſdan ite , non farit ad hune tieulumſed ponint oco e
ic gratia vberioris doctrinæ ad proximam materiam de inde- ſibus repeti

bito.

h Quod per errorem. licèt ponat vnum caſum tantûm, in quo
ſolutum per errorema indebitum, non poreſt repeti:
alij ſex ſunt: vr ſi ſcienter ſoluit indebitumnam non

non poreſt.
b Quidocauſa

ereſcãt per in-
tamen & feiationé, de-
habet lo¬ clarat Gl. 1. 2.

cum repetitio: vt ff de condict indeb. l.j. 3. Item propter ſenten-& 3 in l ea
tiam ſolutum etiam indebitum non repetiturrvr de cadi inds. die aat
ti .Ité propter tranſactionem: vt fde condiindebitil in ſum-eVt disraie
ma. in princ ver. & quidem. & Cod eo-l.. 5. Item ſi iurauit quis detur ſoluiſe
ſbi deberi etian lodebitun deſerente ad derſario, fur tſos eueeuſ ouiie
lutum, non repetitur: vt f de iureiuran. l. nam poſte. S. j. probationis,
6Item quando ſoluitur in cauſa qua per inficiatiouenn eere t uitetdoi.
ſcit vtſfeod de condic indebit lallgaanr,rss fa in i flnf & Cand Gt quedau
de condi inde l aa qua & hie dicitur. y. Iten cauſa pietatis ſolu- Bhs riſatio.
tum indebitum non repetitur: vt ffde condil cum i. S,ſi mulier. qua repetitio-
8. Item ſi eſt ab alio debitum, licêt ſit indebitum ab eo qui nem impedit.
dedit: vr Cod de peti haredi lldde haretditarte. A DDIT IO lae e onfireede
tellige ſi nomine debitoris ſoluerit, aliàs ſecûs. l. ſi punc. Si jf diu licet quis
de cond,indeb. Ange... 1.... .. ſibl preiudicet
ISEx lege Aquilia, ve ſi ſoluam emendando damnum ab alio ciuiliter ad
datum, quaſi ego dediſſem: videor enim confiteri me damnum pena tépora-
dediſſe, quod ab alio datum eſtc. Nam ſi à nullo datum eſt, lem; ſecus ta-

non impedar repetere: ſieut nec mihi praiudieat confeſſio men, ſ aëitur
mea, ſi à nullo datum eſſet damnum: vt ff ad legem Aquil, liin ad peni cor-
de Neratius. S. fin. & l. ſequen. &ff. de interrogat. atio. l. qui porale. Ratio
ſeruum. . j. &S. i in fine. J Sed nunquid hc ſunt vera ſiue differétia eſtp
iniure, ſiue in fato erret is qui ſoluit? Reſpondeum lex ila quia ii, et
Cod. codem titu. de condict. inde, l ea que, non diſtinguat, ne ooeo’i.
-.... 2. AI. CIAi tſti.. oonorum;
ego diſtinguam: & eſt argu. ffvt in poſſeſlj. Sed quia diſtin- es non et
xerunt, vt ſi errauit in iure, non repetat: ſi in facto, repetat. dominus ſuo-
Primæ tamen ſententia ſto: vt ff.odem, de condict. indebi. l. ſed rum membro-
& ſi me putem. Sed contra hunc s eſt ffde condict. indeb. l. ſi rumaide Ag.
eleganter. S fina. Solu, illa erat dpoœnalis à principio: hac a, t eſt ratio:
tem ex inficiatione: vt hie dicitur, & infrà, de action. . ſed icet ceſ-
furti. eteauſa inde-
item ex legato. quod & ipſum per inficiationem creſcit: vr bititamen nõ
infrà de ation. s iten mixta. ceſatcoiectu-
S In his legatis. ſcilicet indebite ſolutis quantum ad ſoluen. pee
tem: debite tamen quantum ab alio, vt & modô diximus in euzT
lege Aquilia: & hoc ſecundûm quoſdam. Sed B. ccontrà dicit s muler ffde
enim de indebito à quolibet: & ſie differt à ſuperiori proximo condi indebiti.
aſu: & eſt ſpeciale in hoe legaro de quo hie dicitur alias preſereinmdn
autem: id eſt, in alio legato diſtinguo: aut ſoluitur ſeienter pon ſi cuidi-
inde bitum legatum quocunque modo, & tune non repetitur: eſe; ſieut da-
ve ff de condictione indebit. l. fideicommiſſum. Si autem per nun dati non
errorem iuris, idem eſt, vt non repetatur, ſi eſt debitum na- eſſe apparere
turaliter: ſed ciuiliter indebitum: vt Cod. ad legem Falcidiam. n pot Ang.
O 3 larror.
 
Annotationen