Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0243
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
437

De obligationibus, &c. Titj.

438

Hane coptinua vt in
princip hui tit contine-
tur. Dictum eſt ſuprà, de
obligationibue dx contra-
tu, & ox quaſi contra-
u:verum quia eſt repe-
rire obligationes, qua ſunt
ex delito, & ex quaſi de-
licto: ideb videndum eſt
Sie ff. de ſur. de ipſis. Sed quia obliga-
tiones ex delito ſunt
maiores, & generaliores.
ide de ipſis prius viden-
dum eſt.
3 Vm ſit. J Totus
iſte tit. in nouem
partes diuiditur. Primô
continuat iſtum librum
ad librum prceden-
tem. Secundô ponit de-
finitionem, alluſionem,
& definitionem furti:
ibi; Furtum eſt contrecta-
tio. Tertiô ponit du0
genera furtorum: eo-
rum penam annecten-
do, ibi, Manifestum eſt.
Quarto in quibus re-
bus fiat furtú, & quan-
do fur excuſetur: ibi,
Furium autem fit. Quintô quando quis praeſtat opem, ibi, In-
terdum furti. Sextô quando illi qui ſunt in poreſtate alterius,
domino, vel parri furantur: ibi, Hi qui, Septimô, cui compe-
tit actio furti:ibi, Furti autem actio. Octauô an impubes cõmit-
tens furtum, teneatur: ibi, In ſumma. Vltimô ponit qu ſit
vera pna furti manifeſti. CASVS. Cm igitur in ſuperiori-
bus ſatis dictum ſit de oblig. qua ex contractu, vel quaſi con-
tractu naſeuntur: nune tractandum eſt de oblig qu ex male-
icio, vel quaſi deſcendunt. Scire tamen debetis, quod obliga-
tiones que nafeuntur ex contractu, in quadrupliei genere re-
periuntur, vel in quatuor genera diuidunrur: obligariones ta-
men, qua naſcuntur ex maleficio in vno genere reperiuntur.
ſemper enim naſcuntur ex re ipſa,id eſt, ab ipſo delicto perpe-
trato:veluti ex furto, aut damno, aut iniuria. l d. Sed ſupers.
iſto dubitari poreſt ſuper id quod dicit, quod obligationes ex
contractu in quatuor genera diuiduntur: obligationes tamen,
qua ex maleficio naſcuntur, ſunt vnius generis. Et quia ſieut
obligationes, qu ex contractu naſcuntur, aliquando ex re, ali-
quando ex verbis, aliquando ex literis, aliquando ex conſenſu
naſcuntur: ſie obligationes qu ex maleficio oriuntur, ali
quando fiunt re, ve patet in furto: aliquando verbis, vt patet
in contumelia: aliquando literis, vt patet in libello famoſo
ad infamiam alicuius compoſito: quid eſt ergo quod dicit obli-
ga.ex maleficio eſſe vnius generis, magis quam obligationes
ex contractu? Si dicas, quod omnes naſcuntur ex re ipſa, id eſt,
ex maleficio ipſo: ſie ſimiliter, & ex alia parte omnes obliga-
tiones ex contractu naſcuntur. Ad hoc dicas, quôd ex vno fon-
te naſcuntur oblig ex maleficio: ideoque omnes ſunt eiuſdem
peneris vnde lceet omnes ſint odioſz, & ſtrictiuris, & diuer-
ſam habeant pœnam:ſecus tamen eſt in obligat. qua naſcun-
tur ex contractu:quia diuerſam ſortiuntur naturam ſecundûm
diuerſam contractuum qualitatem. Qudam enim ſunt obli-
irones bone lidei, qu’edan ſtricti uris, Irenm obiga, qua
iunt ex maleficio, ſtatim obligant maleficio commiſſoſie au-
tem non eſt in obligationibus, quæ naſcuntur ex contractu. Sed
diceret aliquis: Nônne actio iniuri diſſimulatione aboletur?
quare ergo ipſo maleſicio non videtur malefactor obligatus?
Reſpond.imo debetes contrarium concludere ſi enim aboletur
diſſimulatione, ergo nata fuit.h. dFranc.
a Ex contractu. vt ſupr de obligat ex contractu, vſque ad titulum
de obligaex quaſi contractu.
b Quaſi ex contratu. vt ſuprà. de obligat que ex quaſi contractu.
AcCVRS.
a Imô Impera c JEx maleficio. Caue tibi: quia licët hie promittat a dicere de
tor non polli- omnibus his, non tamen dicit in hoc tit. de iis, quæ ſunt ex qua-
eruu ſe hoti ſi maleioſed dice d adlieut ar quaſ maleſui, Nec eran
bus malefiei, de omnibus qua ex maleficio, ſed de ſolo furto agitur in hoc
tractaturueſed tit ſieur & alias rubrica eſt generalior, quam ſit tex. v ff ſi cer-
in hoc libro. tum pet. & de con cer, & Cod de reb, ered. & iureiur. Nam non
Argel dicit ibi de recre. ſed in ſequentibus tit. poſt illum. ADDI-
h auniica ir r it o. Nota, quod non eſtinconueuiens, quodrubrica ſit ali-
quandb generalior textu: de quo dic, vt dictum eſt ſup in rub.

ralior eſt tex-
tu. proœmij. Angelus.

DE OBLIGATIONIBVS,
qua ex delicto naſcuntur.

TITVLVS I.

Omnis obligatio ex delicto, na-
ſcitur exre: id eſt, ex maleficio.
ARET.

Vm expoſitum
ſit libro ſuperiori
de obligationi-
bus ex cõtractu?
a & quaſi ex cõtra-
ctu b: ſequitur vt de obligatio-
nibus ex maleficio, & quaſi
ex maleficio diſpiciamus. Sed
illet quidem (ut luo loco tra-

INSTITVTIONVM.
SEV ELEMENTORVM D. IV. Au.

STINIANI SACRATISSIMI
PRINCIPIS,

LIBER

d 5 Sed illa ſeilie qua
ſunt ex contractu: non
autem repetit eas qua
ſunt ex quaſi contra-

e JDiuiduntur. ſcili-
cet re, verbis, literis, &
conſenſu: vt ſuprà, de
obli S fin.
f J Haſcilie qua ſunt
ex maleficio, vel quaſi.
a J Voluti ex furto. Re-
cté ve. lib. veluti ex fur-
to, aut rapina, aut dam-
no, aut iniuria. hc ver
ſunt priuata maleficia
quatuor: alia autẽ ſunt
publica, aut popula-
ria, aut extraordinaria.
CVIACIVS.
J Iniuria. Sed nbnne
t iuria verbis, c.
uitio, vt ffde iniu. l.j.5.
iniuriam. Item in literis
infamatoriis: vt ff de
iniu.l lex Cornel.Sſi quis
librum. & infr. de iniuS.
j. Sed certé & tune ex
maleficiu fit, & ſic re
fit: quia maleficium fit
verbis, vel literis: & ſie
habet locum, quod hie
dicitur. AcCvRS.
Furtum, &e.J CA-
svs Quaſui à legiſlatore quid eſſet furtun, & quid rapina,
&c. Et ipſe primô ponit definitionem de furto, dicens quod
furtum eſt contrectatio rei alienæ inuito domino. & exponit
hoc nomen, rei, di ſiue ipſius rei, id eſt, proprietatis, ſiue poſſeſ-
ſionis, & iſtud furtum communiter fuit prohibitum à lege di-
uina, ſcilicet per præceptum illud, Non furtum facies. h. d.
Franciſe.
h JFurtum eſt, c. & facit extrà de elec.e. dudum ij. circa prine.
in ver retinendo. & ibi glo furtum hæc ?exigitur in furto:& ſine
ea non fit furtum: licet voluntas, vel alia verba, vel ſeriptura
interueniat: vt ffeod.Lſi quu vxori-Sſi quus aſinum. & l.infisian-
do in princip. & l.S. ſola. Quandoque tamen ſine contrectatio-
ne:vt in charta raſa vt ſf-de furl qui tabul S. na. & lſi quu v¬
xoriS ſi quu aſinum Sed certé ibi contrectatio interceſſit, cum
generaliter contrectationem accipiamus: licet non fuerit ibi
amotio. ACCVRs.
BJ Furtum eſt. Solius poſſeſſionis furtum fit.l.jS. Scauola. f
quis teſt.lib. Qui rem alienam quam non tenet, aufert, poſſeſfio-
nis furtum facit. Commodatarius qui re commodata diutius
vtitur, vel qui ea ad aliam rem atque accepit, vtitur, vſus, ina- brurti inter-
turalis poſſeſſionis: depoſitarius ſi pro ſuo poſſidere inſtituat dum fit ſine
eam rem, quam iure depoſiti tenet, ciuilis poſſeſſionis:debitor, affectu furadi.
qui pignus contrectat, vel hypothecam diſtrahit, naturalis poſe e uutu ft ſe-
ſefſionis furtum facit Solius igitur poſſeſſionis furtum fit.Et id cundariolicét
verô nec fraude fit, nec contrectatione ſola, ſed contrectatione non principa-
frauduloſa. fraus in eo verſatur, vt quis poſſeſſionem ſibi ha- irari non
beat: contrectatio in eo vr res loco moueatur. iij. Sſi remde poſſum rem
acquir poſſ. CvIAC.....-.-- .. 1....A.. immobilem, in
i ſFrauduloſa. hoc ideô dicit quia ſi credat ſibilicere, non far corporalem &
cit furtum: vt infrtitit.S. quia tamen Item ſi credat, dominum ie tamen,
permiſſurum, non facit furtum j eod s- placuit. In duobus ta quod llcet ſe-
men caſibus videtur furtum fieri etiam ſine fraude furandi: vt cius poſſir cõ-
in eo qui ſaccum pecuniæ ſurripuit. Nam etiam ſacci nomine mitrere furtã:
furti tenetur, licet ſaccum nõ propoſuerit furari: ſed pecunia, cemnonpr
vr eodem l. qui ſactum Sed certé licét non c prineipaliteraſe nen ſrra
cundariô tamen voluit ſaccum ſurripere. Alius caſus eſtvv ffde quod eſt ver,
condic. cau.dal. penultima, S. ſed ſi tuus. in gloſſſin. Item ſubaudi quando ſocius
ad definitionem, qua fit inuito domino: nam eo volente non vtitur re ad
poreſt commiti furtumrut infr o Splacuit. un a
t Vel ipſius.i proprietatis ipſius rei... ſinatur lSa-
lS Rei. ſubaudi mobilis, nam de immobili non poteſt e ieri an
furtum:vt ſuprà, de vſucap.S quod autem. niſi in caſu, vt in creta. desff communi
Sed certé iam illa eſt mobilis: vt ffaodemde fur ſi creta. Item diuid. ſecus ſi
ſubaudi, corporalis:nam de incorporalibus non fit furtumeûm aitez vrere:
nec contrectatio in his eſſe poſſide auquir, rru ſoe
uus.S incorporales. JItem ſubaudi, alien: quia rei me non fas commoditas
cio furtum, in eo quod eſt meumeſecs in communi:vt ffæo l, ſi partis ſuæ, at
ſiriue t &ſt eſes vr ns, re iraitiae rréi non Ait fur- T lSamm iiu
tum:vt ff.eod.l. hareditariæ. & ideo dixi ſubaudiri, alienæ.
m qVſus. vt habes exemplum infrà, eod titul Sfurtum autem ſit.
5 Sed qualiter quadruplicatur hie? Reſpond. vſus f aſtima-
tio tãtûm quadruplicabitur, vr non plus extédatur prena, quam

IV.

didimus) in quatuor genera di-
uiduntur s: h f verô vnius ge-
neris ſunt.nam omnes ex re na-
ſcuntur: id eſt, ipſo maleficio,
veluti ex furto , aut rapina, aut
damno, aut iniuria 84. publica, aut popula. t Hre ſunt pri
uata maleficia
quatuor, alia
aut ſunt publi
ca, aut popula-
ria, aut extra-
ordinaria.
Cuiac.

Furtum latius, clariuſque ſic
definitur: Furtum eſt contrectatio
rei alienæ inuito domino, fraudu-
loſa, lucri faciendi gratia, vel
ipſius rei, vel etiam vſus eius, vel

poſſeſſionis.

1. 5 Furtum eſt h p con-
trectatio frauduloſai lucri
faciendi gratia, vel ipſius l
reil, vel etiam vſus eius,

a Hle inciple
Glo.Aec quod
pracedit, non
eſt ipſiusgr
Per.

f’ riac proba-
tur Angel facr-
GL.L.2. Cde ſer-

uis fugitit

dixit Bart. ind.
l.ſi ſocius. Ang.
delictum vt C. de pœnis l sãcimus in fine & facit fcodd vlso-
in fine.
 
Annotationen