DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0303
53 Inſtitutionum Imperialium Lib.iij. 564
l.jij-ii.
& iii-ff de libe caut facit l. non tantumff.de appell.
a J Sine offenſa iſi hoc fit ſine offenſa diſciplina, non autem ſie
intelligitur, vt hoc non poſſit fieri, ſi diſciplina:id eſt, exercitium
militare offendatur. Sed ſiue offenſa datur, ſiue non, præſumitur
non offendi:vt hic & C.
Eas verô exceptionesJ
CASVS. Iſte j. tora
die in iudicio frequen-
tatur ad probandum
a Procurator quod infamisa poreſt
eſſepoteſt, qui eſſe procurator, quam-
infamis:at non uis non poſſit eſſe ad-
aduocatus. uocatus. & rationem di-
uerſitatis, reddunt qui-
dam: quia procuratio
eſt tantum onus: aduo-
catio autem eſt onus
cum honore. His prata-
xatis venio ad caſum
in hunc modum: Olim
ita erat, quod ſi tu eras
procurator Petri con-
tra me:te potui repelle-
re propter infamiam
tuam, vel propter infa-
miam Petri: ſed hodie
non vult Iuſtinia. quod
iſt exceptiones infa-
mi in iudiciis frequen-
tenturne dum ſuper eis
altercatuim fuerit, ipſius
principalis negotij diſ-
ceptatio proteletur Frã-
ciſcus.
b Conquieſcere. Sed
contrà, ff. de poſtu. l.j.5.
ſecundo loco. & in. hoc
edicto. Solu.ibi de maxi-
ma infamia: hîc de par-
ua. Vel illud de aduoca-
Aduocatus to qui emolumẽtum
lucrumprocu tantum habet: hie in
rator onus ha¬ procuratore, qui tãtum
bet.
habet onus.
DE REPLICA-
tionibus.
Quia exceptio par
replicationem eliditur,
ideô per conſequens de re-
plicatione dicit: vt infrà.
eod. in prin. &fff de ex-
cep.lj S. replicatio.
NterdumJJTo-
Iauileti di
Al ditur d in duas
partes principaliter. Pri-
mô ponitur de replica-
tione, qu prodeſt acto-
ri: & qua non. Secundô
quæ exceptiones com-
petentes reo principali,
proſunt fideuſſori, &
quæ nõ proſunt. Secúda
e Cõtinuatio.
d Diuiſio.
de procu.l.qui ſtipendia.
vxore, nec ex ſacro reſcripto
procuratorio nomine experiri
conceditur: ſuis verô negotiis
ſupereſſe ſine offenſa militaris
diſciplin poſſunt.
Exceptio infamiæ procuratoris,
qu antiquitus competebat, hodie
tanquam minus frequẽtat exau-
thorat ur.
Eas verô exceptiones quæ
olim procuratoribus propter in-
famiam vel dantis, vel ipſius
procuratoris opponebantur, cú
in iudiciis nullo modo frequen-
tari perſpexerimus, conquieſce-
re b ſancimus: ne dum de his
altercatur, ipſius negotij diſce-
ptatio proteletur.
DE REPLICATIONIBVS.
TITVLVS XIV.
uemadmodum exceptio actio-
nem excludit, ita exceptionẽ repli-
catio, & replicationem duplicatio,
rurſus triplicatio duplicationẽ, &
deinceps vlteriores defeſiones mul-
tiplicatis nominibus, vbi opus fue-
rit, proponi poſſunt.
eg Nterdum euenit,
vt exceptio qu
prima facie iuſta
videtur, inique
noceat, quod
cûm accidit, alia allegatione o¬
pus eſt adiuuandi actoris gra-
tia: qu replicatio vocatur: quia
per eam replicatur, atque reſol-
uitur ius exceptionis: veluti cú
pactus eſt aliquis cum debitore
ſuo, ne ab en pecuniam petat:
deinde poſteà in contrarium
pacti ſunt: id eſt, vt creditori pe-
tere liceat: ſi creditor agat, &
excipiat debitor, vt ita demûm
condemnetur, ſi non conuene-
.. 1.. T........
teritis. ffde excopt.l. Franc.
c 5 Noceati. a non proſit. Vel dic proprie ſcilicet actor. Accv.
d’ Conuenit. i ita fuit conuentum.
e Excludi.ſper exceptionem. ACCVRSIVS.
f Noceat. inon proſit.ACCVRSIVS.
rit ne eam pecuniam petitor pe-
tat: nocet ei exceptio. conue-
nit d enim ita. nãque nihilomi-
nus hoc verú manet, licèt poſteà
in contrariu pacti ſint- ſed quia
iniquum eſt, creditorem exclu-
di, replicatio ei dabitur ex
poſteriore pacto conuento.
1. Rurſus interdictum eue-
nit, vt replicatio qu prima fa-
cie iuſta eſt, inique noceat l.
quod cum accidit, alia allega-
tione opus eſt adiuuandi rei
gratia: qu duplicatio vocatur.
2. J Et ſi rurſus ea s prima
facie iuſta videatur, ſed propter
aliquam cauſam actori inique
noceat, rurſus alia allegatione
opus eſt, qua actor adiuuetur:
que dicitur triplicatio.
3. J Quarum omnium ex-
ceptionum vſum interdum vl-
terius quàm diximus, varietas
negotiorum introduxit: quas
omnes apertius ex Digeſtorũ h
latiore volumine facile eſt co-
gnoſcere.
In rem defenſiones debitori com-
petentes (vt pacti de non petendo)
fideiuſſoribus etiam compotunt:
quia ſi quid fideiuſſores pro reo
ſoluerunt, id actione mandati ab
co repetunt. exceptiones vero in
perſonamvt ceſſionis bonorum, &
id genus aliæ) ad fideiuſſores non
porriguntur.
4. J Exceptionesi autem,
quibus debitor defenditur, ple-
rumque accommodari ſolent e¬
tiam fideiuſſoribus a eius, &
recte, quia quod ab hisl peti-
tur, id ab ipſo debitore peti vi-
detur, quia mandati iudicio red-
diturus eſt eis, quod hi pro eo
ſoluerint. Qua ratione n & ſi
gJEa. ſcil. duplicatio.
ACCVRS.
h S Digeſtorum. vt .fde
excep. li.
Exceptiones.J CASvS.
Iſte S. debet poni infi.
præcedentis titul. hie
tamen ſatis conuenien-
ter ponitur, quia omnes
replicationes exceptio-
nes dicutur. Dicit enim
Iuſtinianus in iſto 5.
quod omnis exceptio,
quæ cõpetit alicui reo,
debet competere & e¬
ius fideiuſſori. Parum
enim, vel nihil ipſi reo
prodeſſet, niſi ſuo fide-
iuſſori competeret, qui
recurſum haberet con-
tra eum. & ſum in verſ.
Sane exceptiones, c. Di-
xi vobis ſupr. quod ex-
ceptio qua competit
reo, competit & eius fi-
deiuſſori. Hoc autẽ fal-
lit in vno caſu.ſe quan-
do debitor ceſſerit bo-
nis. Hæc enim exceptio
fideiuſſoribus non pro-
deſt. Illi enim qui a¬
lios pro reo obligant,
hoc maxime proſpi-
ciunt, quod ſi reus prin-
cipalis fuerit facultati-
bus ſuis lapſus, poſſint
à fideiuſſoribus totum
ſuum debitum conſe-
qui-h. d. Franc.
i Exceptiones. videtur
quod hie s deberet eſ-
ſe in fine ſuperioris ti-
tuli. Sed certe cûm &
replicatio ſit exceptio,
benë ponitur hic ge-
neraliter tam ad exce-
piones, quam ad re-
plicationes pertinens.
ACCVRS.
R qEideiuſſoribus. Ap-
pellatione b fideiuſſo-
ris omnem acceſſorem
accipe, ſiue ſit manda-
tor, ſiue fideiuſſor, ſi-
ue alius, ex eo dictus fi-
deiuſſor, quod pro alio
fidem ſuam adſtrinxe-
rit. JEt nota quôd di-
cit, plerumque, quia-
ibi; Exceptiones autem.CAs vs. In ſuperioribus dictum eſt, quia
illud quod videtur iuſtum prima facie ex parte actoris, videtur
iniquum inſpecta perſona rei petẽtis ſe defẽdere per exceptio-
nem legitimam, & ad ſimilitudinem illius ſeire debes naturam
replicationis. Spius enim contingit, quod reus prima facie ha-
beat exceptionem: ſed forſan actor habet replicationem contra
ſuam exceptionem: quia iniquû eſſet, quod ſua exceptio poſſer
nocere actori, cûm exceptionem rei per ſuam replicationẽ poſ-
ſit elidere. Et de hoc ponit hic exemplum faciendo mentionem
cius quod dicitur in s pactus ne peteret. & sù in verſicu, rurſus in-
terd, e. Suprà habuiſtis, quod replicatio datur proprie actori
contra exceptionem rei. Sed quandoque cõtingit, quod replica-
tio actoris aliquando prima facie videatur iuſta: ſed inſpecta rei
perſona, qui ſe per duplicationem comperentem poreſt deféde-
re, videtur iniuſta. Iniqui enim eſſet, quod actoris replicatio ei
noceret: & proptereà datur ipſi reo cõtra replicationem actoris
duplicatio.Et ſie vlterius poteſt varietas negotiorã iſta nomina
multiplieare. Cõtra enim duplieationem res datur actori repli
catio& contra triplicationem actoris datur reo contra actorem
quadruplieatioetune nin lerumque infringit ſuum propoſitu
pratedens Eeſſ naturanitarun afonun plene eli-
tis videre. hoc ex latioribus Digeſtorũ voluminibus facere po-
exceptio rei competens gratia ſuz perſon (vt quia ſit minor)
fideiuſſori non competit: ve ffade minor. l. in cauſa jain princip.
ſf de exceptio.l exceptiones j in finz.Item ſi eſt damnatus in om-
nibus bonis ſuis ratione ſui delicti: vr Cod. de fideiuſſoribus. lj-
3. Vel ſi ceſſit bonis. Vnde perſonaliter ei ſubuenitur, ne in
plus conueniatur, quam in quantum facere poteſt: vi ſuprà de
action Sfin & infrà eodem, in fin. 4Idẽ vbicumque quis in quan-
tum facere poreſt, condemnatur nam fideiuſſori non datur ez-
ceptio deve f pro ſocio l verumSS . & ff ſolu matrimol alia. Vbi
autem exceptiones cohærent e rei,& nõ perſona, vt pacti con-
uenti, & rei iudicat, fideiuſſoribus competunt:vt hîc etiam in-
uito reo: vt Cod de exceptl. defenſiones ffde except. l. omnes.
ADDIT10. Dic vt in l, pen. & in ltam mandatori. Cod. de non
numerapec. Angelus.
2 Etiam fideiuſſoribus. Eis verô queſita
non extorquetur l vle ſ de paſt cui non aduerſatun ſ
pacumeodem titul. Nam in eo s-hat verba, tntane ſſ
accipienda ſunt, ſi ipſis ſcientibus poſterius pactum interpoſi-
tum eſt. vt qua ratione reus amittit exceptionem, eadem amit-
tant fideiuſſores. CVIACIVS.
l 5 Ab his. ſc. fideiuſſoribus.
m 5 Qua ratione exemplificat. AcCVRS.
ſemel exceptio inuitis
a Qui.
a Nocetimp
pi quod
proued o
b Fideiuſſor
eſt nomen ge-
nerale & dici-
tur à fide.
e Fideiuſſon
cõpetit exce-
prio reo com-
perens fauore
cius perſonx.
d fff de reum-
dical& ſi fide-
iußor. in prinoj.
i aenuſs
vt defenſor
conueniatur,
tune enim ve
defenſorinon
vt fideiuſſori
datur.
e Exceptiones
reo competen-
tes grata per-
oen ſiuſ,
ri non compe.
tuntſed ſi rei
coharent.
l.jij-ii.
& iii-ff de libe caut facit l. non tantumff.de appell.
a J Sine offenſa iſi hoc fit ſine offenſa diſciplina, non autem ſie
intelligitur, vt hoc non poſſit fieri, ſi diſciplina:id eſt, exercitium
militare offendatur. Sed ſiue offenſa datur, ſiue non, præſumitur
non offendi:vt hic & C.
Eas verô exceptionesJ
CASVS. Iſte j. tora
die in iudicio frequen-
tatur ad probandum
a Procurator quod infamisa poreſt
eſſepoteſt, qui eſſe procurator, quam-
infamis:at non uis non poſſit eſſe ad-
aduocatus. uocatus. & rationem di-
uerſitatis, reddunt qui-
dam: quia procuratio
eſt tantum onus: aduo-
catio autem eſt onus
cum honore. His prata-
xatis venio ad caſum
in hunc modum: Olim
ita erat, quod ſi tu eras
procurator Petri con-
tra me:te potui repelle-
re propter infamiam
tuam, vel propter infa-
miam Petri: ſed hodie
non vult Iuſtinia. quod
iſt exceptiones infa-
mi in iudiciis frequen-
tenturne dum ſuper eis
altercatuim fuerit, ipſius
principalis negotij diſ-
ceptatio proteletur Frã-
ciſcus.
b Conquieſcere. Sed
contrà, ff. de poſtu. l.j.5.
ſecundo loco. & in. hoc
edicto. Solu.ibi de maxi-
ma infamia: hîc de par-
ua. Vel illud de aduoca-
Aduocatus to qui emolumẽtum
lucrumprocu tantum habet: hie in
rator onus ha¬ procuratore, qui tãtum
bet.
habet onus.
DE REPLICA-
tionibus.
Quia exceptio par
replicationem eliditur,
ideô per conſequens de re-
plicatione dicit: vt infrà.
eod. in prin. &fff de ex-
cep.lj S. replicatio.
NterdumJJTo-
Iauileti di
Al ditur d in duas
partes principaliter. Pri-
mô ponitur de replica-
tione, qu prodeſt acto-
ri: & qua non. Secundô
quæ exceptiones com-
petentes reo principali,
proſunt fideuſſori, &
quæ nõ proſunt. Secúda
e Cõtinuatio.
d Diuiſio.
de procu.l.qui ſtipendia.
vxore, nec ex ſacro reſcripto
procuratorio nomine experiri
conceditur: ſuis verô negotiis
ſupereſſe ſine offenſa militaris
diſciplin poſſunt.
Exceptio infamiæ procuratoris,
qu antiquitus competebat, hodie
tanquam minus frequẽtat exau-
thorat ur.
Eas verô exceptiones quæ
olim procuratoribus propter in-
famiam vel dantis, vel ipſius
procuratoris opponebantur, cú
in iudiciis nullo modo frequen-
tari perſpexerimus, conquieſce-
re b ſancimus: ne dum de his
altercatur, ipſius negotij diſce-
ptatio proteletur.
DE REPLICATIONIBVS.
TITVLVS XIV.
uemadmodum exceptio actio-
nem excludit, ita exceptionẽ repli-
catio, & replicationem duplicatio,
rurſus triplicatio duplicationẽ, &
deinceps vlteriores defeſiones mul-
tiplicatis nominibus, vbi opus fue-
rit, proponi poſſunt.
eg Nterdum euenit,
vt exceptio qu
prima facie iuſta
videtur, inique
noceat, quod
cûm accidit, alia allegatione o¬
pus eſt adiuuandi actoris gra-
tia: qu replicatio vocatur: quia
per eam replicatur, atque reſol-
uitur ius exceptionis: veluti cú
pactus eſt aliquis cum debitore
ſuo, ne ab en pecuniam petat:
deinde poſteà in contrarium
pacti ſunt: id eſt, vt creditori pe-
tere liceat: ſi creditor agat, &
excipiat debitor, vt ita demûm
condemnetur, ſi non conuene-
.. 1.. T........
teritis. ffde excopt.l. Franc.
c 5 Noceati. a non proſit. Vel dic proprie ſcilicet actor. Accv.
d’ Conuenit. i ita fuit conuentum.
e Excludi.ſper exceptionem. ACCVRSIVS.
f Noceat. inon proſit.ACCVRSIVS.
rit ne eam pecuniam petitor pe-
tat: nocet ei exceptio. conue-
nit d enim ita. nãque nihilomi-
nus hoc verú manet, licèt poſteà
in contrariu pacti ſint- ſed quia
iniquum eſt, creditorem exclu-
di, replicatio ei dabitur ex
poſteriore pacto conuento.
1. Rurſus interdictum eue-
nit, vt replicatio qu prima fa-
cie iuſta eſt, inique noceat l.
quod cum accidit, alia allega-
tione opus eſt adiuuandi rei
gratia: qu duplicatio vocatur.
2. J Et ſi rurſus ea s prima
facie iuſta videatur, ſed propter
aliquam cauſam actori inique
noceat, rurſus alia allegatione
opus eſt, qua actor adiuuetur:
que dicitur triplicatio.
3. J Quarum omnium ex-
ceptionum vſum interdum vl-
terius quàm diximus, varietas
negotiorum introduxit: quas
omnes apertius ex Digeſtorũ h
latiore volumine facile eſt co-
gnoſcere.
In rem defenſiones debitori com-
petentes (vt pacti de non petendo)
fideiuſſoribus etiam compotunt:
quia ſi quid fideiuſſores pro reo
ſoluerunt, id actione mandati ab
co repetunt. exceptiones vero in
perſonamvt ceſſionis bonorum, &
id genus aliæ) ad fideiuſſores non
porriguntur.
4. J Exceptionesi autem,
quibus debitor defenditur, ple-
rumque accommodari ſolent e¬
tiam fideiuſſoribus a eius, &
recte, quia quod ab hisl peti-
tur, id ab ipſo debitore peti vi-
detur, quia mandati iudicio red-
diturus eſt eis, quod hi pro eo
ſoluerint. Qua ratione n & ſi
gJEa. ſcil. duplicatio.
ACCVRS.
h S Digeſtorum. vt .fde
excep. li.
Exceptiones.J CASvS.
Iſte S. debet poni infi.
præcedentis titul. hie
tamen ſatis conuenien-
ter ponitur, quia omnes
replicationes exceptio-
nes dicutur. Dicit enim
Iuſtinianus in iſto 5.
quod omnis exceptio,
quæ cõpetit alicui reo,
debet competere & e¬
ius fideiuſſori. Parum
enim, vel nihil ipſi reo
prodeſſet, niſi ſuo fide-
iuſſori competeret, qui
recurſum haberet con-
tra eum. & ſum in verſ.
Sane exceptiones, c. Di-
xi vobis ſupr. quod ex-
ceptio qua competit
reo, competit & eius fi-
deiuſſori. Hoc autẽ fal-
lit in vno caſu.ſe quan-
do debitor ceſſerit bo-
nis. Hæc enim exceptio
fideiuſſoribus non pro-
deſt. Illi enim qui a¬
lios pro reo obligant,
hoc maxime proſpi-
ciunt, quod ſi reus prin-
cipalis fuerit facultati-
bus ſuis lapſus, poſſint
à fideiuſſoribus totum
ſuum debitum conſe-
qui-h. d. Franc.
i Exceptiones. videtur
quod hie s deberet eſ-
ſe in fine ſuperioris ti-
tuli. Sed certe cûm &
replicatio ſit exceptio,
benë ponitur hic ge-
neraliter tam ad exce-
piones, quam ad re-
plicationes pertinens.
ACCVRS.
R qEideiuſſoribus. Ap-
pellatione b fideiuſſo-
ris omnem acceſſorem
accipe, ſiue ſit manda-
tor, ſiue fideiuſſor, ſi-
ue alius, ex eo dictus fi-
deiuſſor, quod pro alio
fidem ſuam adſtrinxe-
rit. JEt nota quôd di-
cit, plerumque, quia-
ibi; Exceptiones autem.CAs vs. In ſuperioribus dictum eſt, quia
illud quod videtur iuſtum prima facie ex parte actoris, videtur
iniquum inſpecta perſona rei petẽtis ſe defẽdere per exceptio-
nem legitimam, & ad ſimilitudinem illius ſeire debes naturam
replicationis. Spius enim contingit, quod reus prima facie ha-
beat exceptionem: ſed forſan actor habet replicationem contra
ſuam exceptionem: quia iniquû eſſet, quod ſua exceptio poſſer
nocere actori, cûm exceptionem rei per ſuam replicationẽ poſ-
ſit elidere. Et de hoc ponit hic exemplum faciendo mentionem
cius quod dicitur in s pactus ne peteret. & sù in verſicu, rurſus in-
terd, e. Suprà habuiſtis, quod replicatio datur proprie actori
contra exceptionem rei. Sed quandoque cõtingit, quod replica-
tio actoris aliquando prima facie videatur iuſta: ſed inſpecta rei
perſona, qui ſe per duplicationem comperentem poreſt deféde-
re, videtur iniuſta. Iniqui enim eſſet, quod actoris replicatio ei
noceret: & proptereà datur ipſi reo cõtra replicationem actoris
duplicatio.Et ſie vlterius poteſt varietas negotiorã iſta nomina
multiplieare. Cõtra enim duplieationem res datur actori repli
catio& contra triplicationem actoris datur reo contra actorem
quadruplieatioetune nin lerumque infringit ſuum propoſitu
pratedens Eeſſ naturanitarun afonun plene eli-
tis videre. hoc ex latioribus Digeſtorũ voluminibus facere po-
exceptio rei competens gratia ſuz perſon (vt quia ſit minor)
fideiuſſori non competit: ve ffade minor. l. in cauſa jain princip.
ſf de exceptio.l exceptiones j in finz.Item ſi eſt damnatus in om-
nibus bonis ſuis ratione ſui delicti: vr Cod. de fideiuſſoribus. lj-
3. Vel ſi ceſſit bonis. Vnde perſonaliter ei ſubuenitur, ne in
plus conueniatur, quam in quantum facere poteſt: vi ſuprà de
action Sfin & infrà eodem, in fin. 4Idẽ vbicumque quis in quan-
tum facere poreſt, condemnatur nam fideiuſſori non datur ez-
ceptio deve f pro ſocio l verumSS . & ff ſolu matrimol alia. Vbi
autem exceptiones cohærent e rei,& nõ perſona, vt pacti con-
uenti, & rei iudicat, fideiuſſoribus competunt:vt hîc etiam in-
uito reo: vt Cod de exceptl. defenſiones ffde except. l. omnes.
ADDIT10. Dic vt in l, pen. & in ltam mandatori. Cod. de non
numerapec. Angelus.
2 Etiam fideiuſſoribus. Eis verô queſita
non extorquetur l vle ſ de paſt cui non aduerſatun ſ
pacumeodem titul. Nam in eo s-hat verba, tntane ſſ
accipienda ſunt, ſi ipſis ſcientibus poſterius pactum interpoſi-
tum eſt. vt qua ratione reus amittit exceptionem, eadem amit-
tant fideiuſſores. CVIACIVS.
l 5 Ab his. ſc. fideiuſſoribus.
m 5 Qua ratione exemplificat. AcCVRS.
ſemel exceptio inuitis
a Qui.
a Nocetimp
pi quod
proued o
b Fideiuſſor
eſt nomen ge-
nerale & dici-
tur à fide.
e Fideiuſſon
cõpetit exce-
prio reo com-
perens fauore
cius perſonx.
d fff de reum-
dical& ſi fide-
iußor. in prinoj.
i aenuſs
vt defenſor
conueniatur,
tune enim ve
defenſorinon
vt fideiuſſori
datur.
e Exceptiones
reo competen-
tes grata per-
oen ſiuſ,
ri non compe.
tuntſed ſi rei
coharent.