DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.53643#0514
Νοτ$ Concilium
'SiNO & Ociter gest‘s => ea via > ^ua Jdlls. Chriihis
CHRISTI viator & triumphator ad patrem ascendit , iemcl
ΧΠ7· duntaxat sansta sandorum ingressae divinum
templum & tabernaculum toc variis stellis , tot
innumerabilibus luminibus , tot claris iideribus
ita ornarunt > ut eorum fulgoribus alsidue iacro-
sanda illustretur , purgetur , & perficiatur cc-
clesia . Quapropter te in primis hndiilimum
patrem » qui pontificum & sacerdotumomniurn
i>ontisex optimus maximus existis , deinde vos
aeros principes, qui tamquam vivas leges in ie-
natn assidue consistitis , maxime &quam maxi-
me decet , cum pro divini concilii majestate ,
tum pro sacrosandae ecclesiee dignitate , quiete
& audoritate hunc ordinem sacrorum pontifi-
cum & sacerdotum , quos Deus elegit , Jesus
Christus instituit , Spiritus sandus firmavit ,
ac vestra membra , vestros angelos 5 quos ad
manum haberetis , & quos in universum mitte-
retis , esse voluit : in sacrosanda catholica &
apostolica ecdesia , cujus onus (ut hoc sandum
imperium late propagarent ) suppositis humeris
per tot annos sustinuerunt , labores obierunt ,
insedationes , injurias, pericula , cruces & cru-
ciatus subierunt , ob tot meritorum magnitudi-
nem , ac eorum ipsorum praecipuam dignitatem,
sidem ,· virtutem , dodrinam » constantiam ,
patientiam atque vigilantiam , quibus maxime
addidi sunt, in ea, quam divini verbi eloquio a
Deo acceperunt , gratia , potestate & libertate
servare, coiere, ornare , honestare : ut & sua si- <
bireddatur ecclesia, & utecclesise dignitas, di-
gnitati audoritas , audoritati Christiana respu-
blica , Christianae vero reipubliese pax , justitia ,
pietas , & ipsa Jciu Christi sacra & sanda insti-
tutio restituatur ♦ Dixi.
IN » CONCILIUM b LATERANENSE V.
e cecumenicum d decimumseptimum e appro-
batum', s centum & quatuordccim episeopo-
rum , 8 contra Pisanum conciliabulum, aliis-
que de causis sub Julio papa II. h anno domi-
ni MDXII. inchoatum , & tempore Leonis
pap®X»anno MDXVII. absolutum,
N O T £ S e m m Binii.
Concilium e a Csincilitim . ) Hanc synodum audoritate Julii papas
quo iodi- secundi indicam & congregatam, Maximilianus auxilio
ih»m. & consiiio promovit . Omnia enim mandata qua: sub
ejus nomine a schismaricis in conciiiabulo Pilano pro-
mulgata fuerant , revocavit , atque plane irrita red-
didit . Julius pontifex ecclesiasticse libertatis delenior
maximus , anno secundo post sui ele&ionem , prout
juramenti interpositione promiserat , cecumenicum sy-
nodum indixisset , si non gravissimis belli motibus ju-
stissime impeditus , huc usque ad annum pontisicatus
sui nonum ejusdem congregationem invitus disferre de-
buisset . Causa; indi&ii concilii apud a&a synodalia ,
^ua de cau- n<)n uno loco in<jjcantur . Schismatis illius , quod
conciiiabulo Pisano propagatum fuit, exdrpatio ; Chri-
flianorum principum intestino bello inter ie mutuo di- ;
gladiantium optata concordia j Roman» curi» lotius-
que ecclesia? reformatio ; pragmatica san£lionis abroga-
tio , & expeditio contra Tuream suseipienda , prima-
riam convocandi & congregandi concilii ccumenicl oc-
cafionem dederunt . Unde sessione prima Julius ponti-
sex oratione ad synodum habita ait : Contenisiit in
unum patrer 5 &c. Et allocutus est synodum, ex hortans
omnes ad meditandum & soierter insistendum super or-
dinandis, qn® ad ecciesi® pacem & flatum pertinent,
ac schismatis extin&sonem : & dicts ecclesia reforma-
tionem , ac contra infideles per Christianos principes
expeditionem , pacemque inter eos componendam .
Quisquis ergo hanc synodum ea dumtaxat primaria
Haretici re- intentione a Julio indi&am existimat , ut hoc prxtex-
darguntur. tu judicium Pjsani conciliabulideclinaret, graviter aber-
Latbranemse V. IOOO
rat , Cum enim Romanus pontifex legitime conflitutus
nulli judici praeterquam Deo subje&us sit , & a nemi-
ne , ut patres Suessionensis concilii profitentur, judica-
ri posfit , licebat eidem justissime ejusinodi usurpatum
illegitimum judicium declinare , etiamsi nulla alia causa
graviore impeditus suiilet . Quas vero ob causas alias
pontifex reprobato & annullato Pisano conciiiabulo
hanc ircumenicam hoc tempore Rem?: potius , quam
piiis cpngregari voluerit , ex bulla indi&ionis hujus
concilii dixi supra in notis conciliabuii Pisani.
b Lateranense V. ) Hajc synodusinter cecumenicas in QUOtlIrn
ecclesia Lateranensi Rom® celebratas numero & ordine «emenicum*
quinta est . Provincialium conciliorum eodem loco sub saexit.
diveriis pontificibus celebratorum numerus est tantus ,
Ut cum nomine pontificis illius cuius tempore habita
sneriint , convenientius , quam cum certa numeri nota
inseribantur , citentur , & proferantur.
c Oecumcnicum . ) Prasidium pontisicis , praesentia Oeoimeni-
patriarcharum orientalium , resque gravisiimas in con- cum>
cilio habitas, cecumenicam synodum este convincerent ,
etiamsi ada synodalia nihil istius tituli continerent.
d Iferimumsept/mum . ) Eorum dumtaxat quas au£to-
riute apostolica & consensu totius ecclesia; confirmati
& recepta fuerunt.
e Approbatum) Leo pontisex per bullam, qu® con- A nU0 suet·*
tinetur in a£lis synodalibus , illam synodum non tan- aoBtobatnm
tura approbavit verum etiam ad maximam ejus dignita-
tem declarandam gravi poena interdixit , ne quiiquam
ad decreta , canones & constitutiones sacrosiin&i con-
cilii ullas glossas vel interpretationes citra consensuni
sedis apostolies adjiciat . Parebo monitis ecclesia; , ni-
hil interpretabor amplius : quidquid deinceps , lecior ,
a me huic editioni alibi appositum videris , scias esfe
historias ejusmodi , quas ex probatissimis hujus sieculi
seriptoribus summatim excerptas posteritati tradendas
esse putavi.
f Centum quatuordecim. ) Horum omnium nomi-
na juxta ordinem dignitatis apud a&a synodalia di-
versis in locis expressa inveniuntur . Sederunt eo ordi-
ne , qui in conciliis mcumenicis hadenus observari
consuevit.
g Contra 'Pisanum . ) Quibus de causis hjec sacroian-
&a synodus indifla & congregata suerit , dixi supra Ailaconcili
verbo Concilium : quid vero in iisdem causis ailmn sit, suihmatime
indicant smnmaria sesslonum synodicarum , quae aftis «arantur.
concilii neseio a quo praesixa inveniuntur. Quas cum plu-
rimis in Jocis priEter titulos & inseriptiones nihil > ha-
beant , rerumque gestarum & constitutionum editarum
parum contineant , pergratum fore putavi, si argumen-
ta dumtaxat lingularum sessfionum , quam possum bre-
vissime hoc loco enarrem, eaque dumtaxat his adjiciam,
quie in prsdisto summario desiderari videntur.
Prima sessione , qua; habita est decima Maii , anno Seillo I.
Christi millesimoquingentesimo duodecimo, Julius ora-
tionem habuit , qua patres concilii ad schismatis Pila-
ro conciiiabulo propagati extinflionem , ecclesia; sandi»
resormationem , prjncipum Christianorum concordiam
& unionem , expeditionemque contra infideles suseipi-
endam exhortatus fuit . Qua finita recitata est bulla
indi&i concilii , continens causas supra memoratas ,
quibus pontifex juste impeditus, synodum tempore quo
promiserat congregare non potuerat.
Sessione secunda , qu® habita fuit decimoseptimo ScssioH.
Maii ejusdem anni , legitur bulla , in qua Pilanum
conciliabulum , omnlaque ejusdem a£la condemnan-
tur <5c reprobantur : Lateranense vero concilium Ιέ-
gitime congregatum esie omnium suffragio defini-
tur .
Tertia seisio habita est tertio Decembris : qua per $e(^0 m,
recitationem alterius bulla» , a&a ejusdem Pisani con-
ciliabuli, otnniumque fchismaticorum cardinalium, tam
ultra quam citra Alpes degentium , iterum annullan-
tur , revocaris etiam privilegiis , quse a sede apostoli-
ca acceperant. Sessio IV.
Quarta sessione , decima cie Decembris , recitata est
bulla , in qua pragmatica san&io , quaque ejusdem
causa conciliabulum Pisanum egerar, plane abrogantur
atque irrita pronuntiantur.
Anno redemptoris nostri millesimo quingentesimo de- Sestjo V.
cjmotertio, decimoiexio die rnensis Februarii habita est
sessio quinta, cui propter adversam Julii pap® valetudi-
nem prxsedit N. cardinalis & Ostiensis. episeopus . Post
leilam bullam de simonia in eleflione pontificis non
committenda , omnium cpniensu desinitum est , simo-
niacam Romani pontificis eleftionem phne nullam esse.,
ipsiqueele&o nihil juris vel au£loritatis conferre. Addi-
tum suit, quod non tantum catdinales simoniace eligen-
tes , verum etiam omnes , qui vel auxilio vel consilio
eam-
'SiNO & Ociter gest‘s => ea via > ^ua Jdlls. Chriihis
CHRISTI viator & triumphator ad patrem ascendit , iemcl
ΧΠ7· duntaxat sansta sandorum ingressae divinum
templum & tabernaculum toc variis stellis , tot
innumerabilibus luminibus , tot claris iideribus
ita ornarunt > ut eorum fulgoribus alsidue iacro-
sanda illustretur , purgetur , & perficiatur cc-
clesia . Quapropter te in primis hndiilimum
patrem » qui pontificum & sacerdotumomniurn
i>ontisex optimus maximus existis , deinde vos
aeros principes, qui tamquam vivas leges in ie-
natn assidue consistitis , maxime &quam maxi-
me decet , cum pro divini concilii majestate ,
tum pro sacrosandae ecclesiee dignitate , quiete
& audoritate hunc ordinem sacrorum pontifi-
cum & sacerdotum , quos Deus elegit , Jesus
Christus instituit , Spiritus sandus firmavit ,
ac vestra membra , vestros angelos 5 quos ad
manum haberetis , & quos in universum mitte-
retis , esse voluit : in sacrosanda catholica &
apostolica ecdesia , cujus onus (ut hoc sandum
imperium late propagarent ) suppositis humeris
per tot annos sustinuerunt , labores obierunt ,
insedationes , injurias, pericula , cruces & cru-
ciatus subierunt , ob tot meritorum magnitudi-
nem , ac eorum ipsorum praecipuam dignitatem,
sidem ,· virtutem , dodrinam » constantiam ,
patientiam atque vigilantiam , quibus maxime
addidi sunt, in ea, quam divini verbi eloquio a
Deo acceperunt , gratia , potestate & libertate
servare, coiere, ornare , honestare : ut & sua si- <
bireddatur ecclesia, & utecclesise dignitas, di-
gnitati audoritas , audoritati Christiana respu-
blica , Christianae vero reipubliese pax , justitia ,
pietas , & ipsa Jciu Christi sacra & sanda insti-
tutio restituatur ♦ Dixi.
IN » CONCILIUM b LATERANENSE V.
e cecumenicum d decimumseptimum e appro-
batum', s centum & quatuordccim episeopo-
rum , 8 contra Pisanum conciliabulum, aliis-
que de causis sub Julio papa II. h anno domi-
ni MDXII. inchoatum , & tempore Leonis
pap®X»anno MDXVII. absolutum,
N O T £ S e m m Binii.
Concilium e a Csincilitim . ) Hanc synodum audoritate Julii papas
quo iodi- secundi indicam & congregatam, Maximilianus auxilio
ih»m. & consiiio promovit . Omnia enim mandata qua: sub
ejus nomine a schismaricis in conciiiabulo Pilano pro-
mulgata fuerant , revocavit , atque plane irrita red-
didit . Julius pontifex ecclesiasticse libertatis delenior
maximus , anno secundo post sui ele&ionem , prout
juramenti interpositione promiserat , cecumenicum sy-
nodum indixisset , si non gravissimis belli motibus ju-
stissime impeditus , huc usque ad annum pontisicatus
sui nonum ejusdem congregationem invitus disferre de-
buisset . Causa; indi&ii concilii apud a&a synodalia ,
^ua de cau- n<)n uno loco in<jjcantur . Schismatis illius , quod
conciiiabulo Pisano propagatum fuit, exdrpatio ; Chri-
flianorum principum intestino bello inter ie mutuo di- ;
gladiantium optata concordia j Roman» curi» lotius-
que ecclesia? reformatio ; pragmatica san£lionis abroga-
tio , & expeditio contra Tuream suseipienda , prima-
riam convocandi & congregandi concilii ccumenicl oc-
cafionem dederunt . Unde sessione prima Julius ponti-
sex oratione ad synodum habita ait : Contenisiit in
unum patrer 5 &c. Et allocutus est synodum, ex hortans
omnes ad meditandum & soierter insistendum super or-
dinandis, qn® ad ecciesi® pacem & flatum pertinent,
ac schismatis extin&sonem : & dicts ecclesia reforma-
tionem , ac contra infideles per Christianos principes
expeditionem , pacemque inter eos componendam .
Quisquis ergo hanc synodum ea dumtaxat primaria
Haretici re- intentione a Julio indi&am existimat , ut hoc prxtex-
darguntur. tu judicium Pjsani conciliabulideclinaret, graviter aber-
Latbranemse V. IOOO
rat , Cum enim Romanus pontifex legitime conflitutus
nulli judici praeterquam Deo subje&us sit , & a nemi-
ne , ut patres Suessionensis concilii profitentur, judica-
ri posfit , licebat eidem justissime ejusinodi usurpatum
illegitimum judicium declinare , etiamsi nulla alia causa
graviore impeditus suiilet . Quas vero ob causas alias
pontifex reprobato & annullato Pisano conciiiabulo
hanc ircumenicam hoc tempore Rem?: potius , quam
piiis cpngregari voluerit , ex bulla indi&ionis hujus
concilii dixi supra in notis conciliabuii Pisani.
b Lateranense V. ) Hajc synodusinter cecumenicas in QUOtlIrn
ecclesia Lateranensi Rom® celebratas numero & ordine «emenicum*
quinta est . Provincialium conciliorum eodem loco sub saexit.
diveriis pontificibus celebratorum numerus est tantus ,
Ut cum nomine pontificis illius cuius tempore habita
sneriint , convenientius , quam cum certa numeri nota
inseribantur , citentur , & proferantur.
c Oecumcnicum . ) Prasidium pontisicis , praesentia Oeoimeni-
patriarcharum orientalium , resque gravisiimas in con- cum>
cilio habitas, cecumenicam synodum este convincerent ,
etiamsi ada synodalia nihil istius tituli continerent.
d Iferimumsept/mum . ) Eorum dumtaxat quas au£to-
riute apostolica & consensu totius ecclesia; confirmati
& recepta fuerunt.
e Approbatum) Leo pontisex per bullam, qu® con- A nU0 suet·*
tinetur in a£lis synodalibus , illam synodum non tan- aoBtobatnm
tura approbavit verum etiam ad maximam ejus dignita-
tem declarandam gravi poena interdixit , ne quiiquam
ad decreta , canones & constitutiones sacrosiin&i con-
cilii ullas glossas vel interpretationes citra consensuni
sedis apostolies adjiciat . Parebo monitis ecclesia; , ni-
hil interpretabor amplius : quidquid deinceps , lecior ,
a me huic editioni alibi appositum videris , scias esfe
historias ejusmodi , quas ex probatissimis hujus sieculi
seriptoribus summatim excerptas posteritati tradendas
esse putavi.
f Centum quatuordecim. ) Horum omnium nomi-
na juxta ordinem dignitatis apud a&a synodalia di-
versis in locis expressa inveniuntur . Sederunt eo ordi-
ne , qui in conciliis mcumenicis hadenus observari
consuevit.
g Contra 'Pisanum . ) Quibus de causis hjec sacroian-
&a synodus indifla & congregata suerit , dixi supra Ailaconcili
verbo Concilium : quid vero in iisdem causis ailmn sit, suihmatime
indicant smnmaria sesslonum synodicarum , quae aftis «arantur.
concilii neseio a quo praesixa inveniuntur. Quas cum plu-
rimis in Jocis priEter titulos & inseriptiones nihil > ha-
beant , rerumque gestarum & constitutionum editarum
parum contineant , pergratum fore putavi, si argumen-
ta dumtaxat lingularum sessfionum , quam possum bre-
vissime hoc loco enarrem, eaque dumtaxat his adjiciam,
quie in prsdisto summario desiderari videntur.
Prima sessione , qua; habita est decima Maii , anno Seillo I.
Christi millesimoquingentesimo duodecimo, Julius ora-
tionem habuit , qua patres concilii ad schismatis Pila-
ro conciiiabulo propagati extinflionem , ecclesia; sandi»
resormationem , prjncipum Christianorum concordiam
& unionem , expeditionemque contra infideles suseipi-
endam exhortatus fuit . Qua finita recitata est bulla
indi&i concilii , continens causas supra memoratas ,
quibus pontifex juste impeditus, synodum tempore quo
promiserat congregare non potuerat.
Sessione secunda , qu® habita fuit decimoseptimo ScssioH.
Maii ejusdem anni , legitur bulla , in qua Pilanum
conciliabulum , omnlaque ejusdem a£la condemnan-
tur <5c reprobantur : Lateranense vero concilium Ιέ-
gitime congregatum esie omnium suffragio defini-
tur .
Tertia seisio habita est tertio Decembris : qua per $e(^0 m,
recitationem alterius bulla» , a&a ejusdem Pisani con-
ciliabuli, otnniumque fchismaticorum cardinalium, tam
ultra quam citra Alpes degentium , iterum annullan-
tur , revocaris etiam privilegiis , quse a sede apostoli-
ca acceperant. Sessio IV.
Quarta sessione , decima cie Decembris , recitata est
bulla , in qua pragmatica san&io , quaque ejusdem
causa conciliabulum Pisanum egerar, plane abrogantur
atque irrita pronuntiantur.
Anno redemptoris nostri millesimo quingentesimo de- Sestjo V.
cjmotertio, decimoiexio die rnensis Februarii habita est
sessio quinta, cui propter adversam Julii pap® valetudi-
nem prxsedit N. cardinalis & Ostiensis. episeopus . Post
leilam bullam de simonia in eleflione pontificis non
committenda , omnium cpniensu desinitum est , simo-
niacam Romani pontificis eleftionem phne nullam esse.,
ipsiqueele&o nihil juris vel au£loritatis conferre. Addi-
tum suit, quod non tantum catdinales simoniace eligen-
tes , verum etiam omnes , qui vel auxilio vel consilio
eam-