DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53643#0545
iotfr Hadriani VI· brevb Adversus Lutherdm· lotfz
jecit . Rhodum tertiam jam mensem gravissi-
mi obsidione periclitantem cum reseivisset ,
omnes curas & cogitationes in hoc convertit
ut illi succunerctur . Verum turbato tum re-
rum statu , aerario profuso , infelici exitu ob-
sidio terminata cst . Multa quidem , uti erat
ardenti zelo acccnsus , irt ecclesi® utilitatem
praestiturus erat , si Godefridos , Tancredos ,
Balduinos, Robertos ea aetas nada fuisset. Ad
clerum reformandum , corriiptosque Urbis mo-
res ingenii vires convertit . Sandum Antoni-
num Florentinorum antistitem , & sandum
Bennonem Germanum in sanctorum coetum ag-
gregavit . Cum intellexiiset Franci» regem
Franciscum in Italiam ciim potenti exercitu
adventare , pontifex Gxsaris partes fulsit, An-
glis , Hungaris , Venetis , aliisque liberis
Italiae civitatibus in foederis societatem addu-
Cuolssadii dis . Hujus temporibus, inquit Surius, quod·
ehtlwnUdc- ^am m*re reiculum accidit Vvittemberga; :
lina <ju» ? Carolstadius enim Se Melanchthon praecipui
Lutheri discipuli & symmyst® , hausta occalio-
ne ex seriptis Lutheri , studiosis adolescenti-
bus persuaicre , non esie dandam operam phi-
losophiae : Platonem , Aristotelem , Cicero-
nem , &r id genus alios , non nisi mera serip-
sisse commenta & impostu.as , ideoque libros
eorum Vulcano consecrandos j uni sacrorum
bibliorum legioni vacandum , neque fas esie
hominem Christianum literis deditam aditare
vitam : faciendum omnibus , quod in Genesi
CentC. j, didum cst : In sudore multus tui vesceris pane
tuo . Et ut iuam insaniam ex Lutheri primae-
vis fontibus ad se derivatam magis proderent,
Carolstadius ex archidiacono fadus cst agricola
Vvittembergensis ; Melanchthon in pistrmo ar-
tem pistoriam meditabatur ; plcrique adoses-
ccntes artium liberalium libris combustis me-
chanica ogificia complexi sunt . A quo delirio
dum Lutherus utrumque a se infatuatum, ver-
sis velis ad mentem laniorem reduxisset , om-
nes ille catholicos reges ac principes seriptis
sui? c^lumniose traduxit . Hadrianus paulo
post harc incidit in morbum , ex quo commen-
data ecclesia & Christiana republica cardinali-
cliirus na- bus , diem clausit extremum , vuz. Kalehdas
Aienipa- Odobris anno Christi cum in pontifica-
’ tu sedisset annum unum , menies sex , dicsque
totidem . Post obitum ejus , duos menses ,
dicsque quatuor sedes vacavit . In sando Pe-
tro icpultus est , hoc elogio exornatus :
Hadrianus VI. hic situs est, qjm
hlHIL SIBI INFELICIUS IN VITA,
am qu o d imperaret, duxit.
BREVE HADRIANI PAP^E VI.
AD FRlDERICUM SAXONbE DUCEM,
adversus Lutherum.
Dilettt sili , salutem <3* apoftolicam
benedici tonem .
SA T IS & plus quam satis sustinuimus, di-
lede in Christo , si forte Dei pietas tuam
animam dignetur invisere , ac dare poeniten-
tiam ad cognoscendum veritatem , ut resipisee-
res a diaboli laqueis , a quo captivus detine-
ris . Novimus te paterne monitum a felicis re-
cordationis praedecessore nostro , ut a te sepa-
rares perniciem illam Christian» religionis
Mattinum Luthorum : & cum jam toti orbi
Ctmcil. General. Tom. XXXII.
manifest» essent scelestissims machinationes il-
lius , speravimus & te ad cor penitus rever-
surum ,
Sed quoniam expedavimus uvas , ecce
quia srusira conflavit conflator , malitia enim tua
iton sunt consumpta : coegit nos miieratio tui ,
coegit paternus amor , quo te , & tibi subdl·
tos Saxones in domino semper fuimus prosccuci,
salutaribus & paternis monitis adhuc conveni-
re , ut vel tandem resipiseatis, antequam pla-
ne in vos conveniat quod mox subdit prophe-
ta : ^r^entum reprobum vocate eos > quia, domi-
nus profecit eos .
Et quid dicemus vobis , quam quod Gala-
tis suis Paulus ? O insensati , quis vos saseina-
vit veritati no» obedire ? Currebatis bene : interro-
gate patres veftros , ac dicent vobis : majores w.
siros , «Z annuntiabunt vobis , quod ab ea sta-
te, qua uno eodemque tempore vixere Hadria-
nus Romanus pontifex &r Carolus ille magnus
imperator , Saxonicae fidei plantatores, ad no-
itra uique & carissimi in Christo filii nostriCa-
roli tempora , avi & proavi vestri atque adeo
Saxones omnes , semper habiti estis veluti pa-
cis amatores , fidei propugnatores , per omuia
obedientiae pacifici filii : talesque ut non im-
merito Gregorius V. natione Saxo , olim Ro-
manus pontifex , Saxoniae ducem in Romani
imperatoris constituerit eledorem. jQyowoda er-
go tam cito mutatus ess color optimus ? Cur tam
sacile transserimini ab eo , qui vos vocavit in
gratiam Cbrisii , in aliud evangelium > quod nO»
est aliud , nisi sunt quidam , qui vos contur-
bant , C7* volunt convertere euangelium Christi ?
Quis vineam domini sabaoth tam pulchre
plantatam cst demolitus ? Certe extermina-
vit cam aper de silva , & singularis ferus
depastus est eam . Sed v» illud, a vobis , a
domesticis & amicis , a cruciatu praecordio-
rum . Obsecramus tc fili dilede in Christo ,
leva oculoj tuos in directum , & vide ubi sis
prostratus .
Conltdera quantam ecclesiae Christi, tot ma-
lis undique circumvallat» ac pene oppressae ,
pro opera qua illi lubvenire debueras , cladem
rnsuper intulisti . Oppugnatur foris ab infe-
stissimo illo ac potentisiimo Christiani nominis
hoste . Dissident intus piincipes reipublic®
Christianae , &r in mutuam armati perniciem ,
eruent illimis inter se odiis conftissanrur ; & in
fraterna viscera ferrum stringunt , ut vix Ethni-
ci inter se crhdelius . An haec ita tibi visa
sunt non satis gravia , nisi contritionem inde-
ceres stiper contritionem , nutriens ac fovens
serpentem illum in linu tuo , qui veneno lin-
guae su» ecclesiam & terras infecit adeo , ut
nunc pervenerit gladius etiam usque ad ani-
mam ? Quanto autem pluris cst anima quam
corpus , tanto gravius est praedidis omnibus
horrendum illud & plus quam Tartareum ve-
nenum quo hxreseon ac schismatum contagio-
ne tot myriades animarum interierunt , inte-
reuotque. Ita tibi debemus omnes, quod nunc
passim ab unitate matris eccleliae recedatur :
Quod avertatur vulgus indodum , ac bis mil-
le praestigiis ac faseinationibus retrahatur a fi-
de, quam luxit ab ubere materno : Quod basi-
licae sint sine plebibus, plebs sine sacerdotibus:
lacerdotes sine debita reverentia , & sine Chri-
sto denique Christiani ; Quod sacramcnta si·*
dei , non sacra censeantur : Quod sanduarium
Christi , sandum esic negetur : quod dies fe-
sti festivis frustrcntur solenniis : Quod morian-
Y y 2 tur
stren, 6,
tlidem.
(Salas. j.
D<ui. s».
Thrtn. 4,
i.
tsaie, y.
~Τ/4ύ».
jecit . Rhodum tertiam jam mensem gravissi-
mi obsidione periclitantem cum reseivisset ,
omnes curas & cogitationes in hoc convertit
ut illi succunerctur . Verum turbato tum re-
rum statu , aerario profuso , infelici exitu ob-
sidio terminata cst . Multa quidem , uti erat
ardenti zelo acccnsus , irt ecclesi® utilitatem
praestiturus erat , si Godefridos , Tancredos ,
Balduinos, Robertos ea aetas nada fuisset. Ad
clerum reformandum , corriiptosque Urbis mo-
res ingenii vires convertit . Sandum Antoni-
num Florentinorum antistitem , & sandum
Bennonem Germanum in sanctorum coetum ag-
gregavit . Cum intellexiiset Franci» regem
Franciscum in Italiam ciim potenti exercitu
adventare , pontifex Gxsaris partes fulsit, An-
glis , Hungaris , Venetis , aliisque liberis
Italiae civitatibus in foederis societatem addu-
Cuolssadii dis . Hujus temporibus, inquit Surius, quod·
ehtlwnUdc- ^am m*re reiculum accidit Vvittemberga; :
lina <ju» ? Carolstadius enim Se Melanchthon praecipui
Lutheri discipuli & symmyst® , hausta occalio-
ne ex seriptis Lutheri , studiosis adolescenti-
bus persuaicre , non esie dandam operam phi-
losophiae : Platonem , Aristotelem , Cicero-
nem , &r id genus alios , non nisi mera serip-
sisse commenta & impostu.as , ideoque libros
eorum Vulcano consecrandos j uni sacrorum
bibliorum legioni vacandum , neque fas esie
hominem Christianum literis deditam aditare
vitam : faciendum omnibus , quod in Genesi
CentC. j, didum cst : In sudore multus tui vesceris pane
tuo . Et ut iuam insaniam ex Lutheri primae-
vis fontibus ad se derivatam magis proderent,
Carolstadius ex archidiacono fadus cst agricola
Vvittembergensis ; Melanchthon in pistrmo ar-
tem pistoriam meditabatur ; plcrique adoses-
ccntes artium liberalium libris combustis me-
chanica ogificia complexi sunt . A quo delirio
dum Lutherus utrumque a se infatuatum, ver-
sis velis ad mentem laniorem reduxisset , om-
nes ille catholicos reges ac principes seriptis
sui? c^lumniose traduxit . Hadrianus paulo
post harc incidit in morbum , ex quo commen-
data ecclesia & Christiana republica cardinali-
cliirus na- bus , diem clausit extremum , vuz. Kalehdas
Aienipa- Odobris anno Christi cum in pontifica-
’ tu sedisset annum unum , menies sex , dicsque
totidem . Post obitum ejus , duos menses ,
dicsque quatuor sedes vacavit . In sando Pe-
tro icpultus est , hoc elogio exornatus :
Hadrianus VI. hic situs est, qjm
hlHIL SIBI INFELICIUS IN VITA,
am qu o d imperaret, duxit.
BREVE HADRIANI PAP^E VI.
AD FRlDERICUM SAXONbE DUCEM,
adversus Lutherum.
Dilettt sili , salutem <3* apoftolicam
benedici tonem .
SA T IS & plus quam satis sustinuimus, di-
lede in Christo , si forte Dei pietas tuam
animam dignetur invisere , ac dare poeniten-
tiam ad cognoscendum veritatem , ut resipisee-
res a diaboli laqueis , a quo captivus detine-
ris . Novimus te paterne monitum a felicis re-
cordationis praedecessore nostro , ut a te sepa-
rares perniciem illam Christian» religionis
Mattinum Luthorum : & cum jam toti orbi
Ctmcil. General. Tom. XXXII.
manifest» essent scelestissims machinationes il-
lius , speravimus & te ad cor penitus rever-
surum ,
Sed quoniam expedavimus uvas , ecce
quia srusira conflavit conflator , malitia enim tua
iton sunt consumpta : coegit nos miieratio tui ,
coegit paternus amor , quo te , & tibi subdl·
tos Saxones in domino semper fuimus prosccuci,
salutaribus & paternis monitis adhuc conveni-
re , ut vel tandem resipiseatis, antequam pla-
ne in vos conveniat quod mox subdit prophe-
ta : ^r^entum reprobum vocate eos > quia, domi-
nus profecit eos .
Et quid dicemus vobis , quam quod Gala-
tis suis Paulus ? O insensati , quis vos saseina-
vit veritati no» obedire ? Currebatis bene : interro-
gate patres veftros , ac dicent vobis : majores w.
siros , «Z annuntiabunt vobis , quod ab ea sta-
te, qua uno eodemque tempore vixere Hadria-
nus Romanus pontifex &r Carolus ille magnus
imperator , Saxonicae fidei plantatores, ad no-
itra uique & carissimi in Christo filii nostriCa-
roli tempora , avi & proavi vestri atque adeo
Saxones omnes , semper habiti estis veluti pa-
cis amatores , fidei propugnatores , per omuia
obedientiae pacifici filii : talesque ut non im-
merito Gregorius V. natione Saxo , olim Ro-
manus pontifex , Saxoniae ducem in Romani
imperatoris constituerit eledorem. jQyowoda er-
go tam cito mutatus ess color optimus ? Cur tam
sacile transserimini ab eo , qui vos vocavit in
gratiam Cbrisii , in aliud evangelium > quod nO»
est aliud , nisi sunt quidam , qui vos contur-
bant , C7* volunt convertere euangelium Christi ?
Quis vineam domini sabaoth tam pulchre
plantatam cst demolitus ? Certe extermina-
vit cam aper de silva , & singularis ferus
depastus est eam . Sed v» illud, a vobis , a
domesticis & amicis , a cruciatu praecordio-
rum . Obsecramus tc fili dilede in Christo ,
leva oculoj tuos in directum , & vide ubi sis
prostratus .
Conltdera quantam ecclesiae Christi, tot ma-
lis undique circumvallat» ac pene oppressae ,
pro opera qua illi lubvenire debueras , cladem
rnsuper intulisti . Oppugnatur foris ab infe-
stissimo illo ac potentisiimo Christiani nominis
hoste . Dissident intus piincipes reipublic®
Christianae , &r in mutuam armati perniciem ,
eruent illimis inter se odiis conftissanrur ; & in
fraterna viscera ferrum stringunt , ut vix Ethni-
ci inter se crhdelius . An haec ita tibi visa
sunt non satis gravia , nisi contritionem inde-
ceres stiper contritionem , nutriens ac fovens
serpentem illum in linu tuo , qui veneno lin-
guae su» ecclesiam & terras infecit adeo , ut
nunc pervenerit gladius etiam usque ad ani-
mam ? Quanto autem pluris cst anima quam
corpus , tanto gravius est praedidis omnibus
horrendum illud & plus quam Tartareum ve-
nenum quo hxreseon ac schismatum contagio-
ne tot myriades animarum interierunt , inte-
reuotque. Ita tibi debemus omnes, quod nunc
passim ab unitate matris eccleliae recedatur :
Quod avertatur vulgus indodum , ac bis mil-
le praestigiis ac faseinationibus retrahatur a fi-
de, quam luxit ab ubere materno : Quod basi-
licae sint sine plebibus, plebs sine sacerdotibus:
lacerdotes sine debita reverentia , & sine Chri-
sto denique Christiani ; Quod sacramcnta si·*
dei , non sacra censeantur : Quod sanduarium
Christi , sandum esic negetur : quod dies fe-
sti festivis frustrcntur solenniis : Quod morian-
Y y 2 tur
stren, 6,
tlidem.
(Salas. j.
D<ui. s».
Thrtn. 4,
i.
tsaie, y.
~Τ/4ύ».