ANNO
CHRISTI
M4*·
1297 PAALi.us Synodus A ug ostensis. CAJSV' ττ,^'8
nodi hujus convocandae paucis explicavit, sum-
maque & dignitate & gravitate universos ad rem
praelcntem in recessus animi interiores revocan-
dam, synodique totius negotium aequis animis,
ab omnique deteriore affectu sera otis , tranan-
dum cohortatus est : atque postremo seipsum
quoque obtulit synodi judicio emendandum ,
rogavitque omnes ex animo , ut in vita mori-
busque suis corrigendis monitores esse velint, iis
se & libenti & grato animo obtemperaturum.
His didis, Joannes Albertus Vvidmanstetter
ordinis S.Jacobi Lusitani frater militaris, juris-
consultus & dominationis suse reverendillimus
cancellarius , nonnulla , quas ad praesentem adtio-
nem pertinere videbantur , praefatus , Caffareae
majcstatis formulam in comitiis Augustensibus, B
tit didum supra fuit , propositam , clara voce
continuaque ledione recitavit.
Absoluta ejus ledione, quoniam dies a meri-
die ad horam primam inclinabat , jusii sunt a
reverendillimo cardinale omnes , dimidiis orna-
mentis & habitibus, ad ccenaculum, quod aui®
synodali substrudum est , eademque amplitudi-
ne patens , divertere , quo eos ad recreanda
prandio corpora cum benedidione dimisit.
Hora pomeridiana tertia convenerunt in ea-
dem aula omnes , ubi re verendi Hira i cardinalis
jussu cancellarius synodum allocutus est in hanc
fere sententiam : Procul dubio intellexisse eos ,
memoriaque recenti adhuc retinere, in cujus no-
mine congregati sint, quid in sacris solennibus C
a Deo optimo maximo communibus votis po-
stularint : quid non modo pastori & episeopo
iuo, sed & gregi libi commisso quisque debeat:
ipianta dodtrinas & vitae ad patrum regulas con-
ormandae neceilitas omnes fere ordines ecclc-
siasticos urgeat : quam habeant promptam epis-
copi sui voluntatem ad prospiciendum sibi &
gregi : & demum , quod prsecipuum tamen in
hoc toto negotio est, quanta pietate, diligen-
tia & fervore Cassarea majestas veluti navis rei-
publicac diseordiarum tempestatibus jadiatae pru-
dentissimus gubernator incolumitati omnium
provisum cupiat : cujus rei singulare e multis
exemplum sit , quod reformationis ecclesiasticae
formulam antiquorum patrum rationi discipli- D
nseque maxime consentaneam proposuerit, quam
ecdesiastici status in synodis celebrandis ceu nor-
mam decretorum sequerentur . Eam igitur for-
mulam, tamquam summam totius consultatio-
nis, dominationem luam reverendiisimam , quod
fadum hodie ante prandium sit , publicandam
omnibus censuisse .
Quoniam vero dominationi su® reverendiisi-
mse dubium non sit, quin pro iuo quisque oftb*
cio , ut jussiis fuerat, formula; hujus capita sin-
gula apud suos diligenter tradtarir, atque de iis
quae in hac consultatione osserri oporteat , de-
liberari: : supervacmim sane videri, ut singulo-
rum sententi» de singulis capitibus Caesareans
formulae prius exquirantur, quam statutorum in- E
de excerpendorum ratio ineatur. Ut igitur com-
pendio majore negotium hoc expediretur , do-
minationem suam reverendissimam formulam
totam reformationis, paucis obmistis , quorum
deliberatio & cognitio pertinere ad superiores
visa est , insertiique ex prioribus statutis non-
nullis aliis, in decretorum, seu statutorum sy«
nodalium speciem contraxiise, eumque ordinem ,
qui cum in pontificio jure, tum in aliis Augu-
stanae ecclesiae synodalibus statutis servari con-
suevit , secutum fuisse .
Qiiib us didis , cancellarius statuta tenore
' « General- Tom. XXXII.
A continuo ad finem tilque , ut sequuntur an NO
praelegit ♦ ’ CHRISTI
TITULI STATUTORUM.
I* De sumtna trinitate & side c at halita .
II. De consiitutionibus .
III. De eletitione epi/copi ^.sitiguftensii.
IV. De renuntiatione .
v. De qualitate ordinandorum.
VI. De clericis peregrinis .
vil. De ossicio archi diaconi .
VIII. De parochis /ive presbyteris curatis .
IX. De ossicio decani fy canonicorum .
X. De vita ty* honeftate clericorum .
xl. De pluralitate benesiciorum .
xii. De ftatu monachorum, monialium & cano ·
nissdrum *
xill* De ossicio contionatoris , & divini verbi
pradicatione .
XIV. De cultu divino .
xv. De adminisiratione /aeramentorum.
xvi. De bapti/mo .
xvii. De consirmatione .
xvm. De celebratione missarum, & /aeramento
eucharistia »■
xix. De poenitentia & remissione , cap. Omnis
utriu/que fexus , lingua Latina & vulgari ,
& alia quadam lingua Germanica quadrage-
narii jejunii tempore vulgo a parochis publi-
canda in/eruntur .
xx. De extrema unElione.
xxi. De matrimonio .
xxi 1. 2sie pro /aeramentis aut /acramentalibiis
quidquam exigatur ,
xxi II. De con/ecratione, benediElione, CZ ceremo-
niis ecclesiasticis .
xxiv. De seriis & sesiis sa nilorum .
xxv. Ut oratio dominica , angelica salutatio , &
/ymbolum aposiolorum ab omnibus aqualiter
dicantur .
XXVI. De magiftris <Z /cholis instituendis.
xxvil. De ho/pitalibus pauperum, insirmorum , <&
peregrinorum ·
xxvili. De majoritate tsf obedientia & discipli·
na populi .
xxix. De visiratione .
xxx. De /ententia excommunicationis , suspensio-
nis , <Z interdicti .
xxxi. De precibus pro summo pontisice Romanorum
imperatore , tZ rege ac principibus catholicis,
alii/que ad Deum sundendis »
xxxiI. De poenis .
xxxiii. De synodis .
STATUTA.
SYNODI DK^CESANJi AUGUSTENSIS
XII. ΧΠΙ. & XIV. Novemb. anno MDXLVIH.
Ottone Cardinale & episeopo Augustano prae-
sidente , Dilingae celebratae .
I.
CU M tota creationis universi ratio , atque
redemptionis nostrae fundamentum, in sum-
mse individua-que Trinitatis reda indubitata-
que fide consistat , & a redemptore nostro Jesu
Christo per suos apostolos, eorumque succeisores
una fides catholica in universum orbem , cujus
primatus Romana; sedi ex divi petri apostoli
praerogativa jure tribuitur, derivata sit:Statui-
mus, atque omnibus praelatis universo clero &
I i i P°PU"
CHRISTI
M4*·
1297 PAALi.us Synodus A ug ostensis. CAJSV' ττ,^'8
nodi hujus convocandae paucis explicavit, sum-
maque & dignitate & gravitate universos ad rem
praelcntem in recessus animi interiores revocan-
dam, synodique totius negotium aequis animis,
ab omnique deteriore affectu sera otis , tranan-
dum cohortatus est : atque postremo seipsum
quoque obtulit synodi judicio emendandum ,
rogavitque omnes ex animo , ut in vita mori-
busque suis corrigendis monitores esse velint, iis
se & libenti & grato animo obtemperaturum.
His didis, Joannes Albertus Vvidmanstetter
ordinis S.Jacobi Lusitani frater militaris, juris-
consultus & dominationis suse reverendillimus
cancellarius , nonnulla , quas ad praesentem adtio-
nem pertinere videbantur , praefatus , Caffareae
majcstatis formulam in comitiis Augustensibus, B
tit didum supra fuit , propositam , clara voce
continuaque ledione recitavit.
Absoluta ejus ledione, quoniam dies a meri-
die ad horam primam inclinabat , jusii sunt a
reverendillimo cardinale omnes , dimidiis orna-
mentis & habitibus, ad ccenaculum, quod aui®
synodali substrudum est , eademque amplitudi-
ne patens , divertere , quo eos ad recreanda
prandio corpora cum benedidione dimisit.
Hora pomeridiana tertia convenerunt in ea-
dem aula omnes , ubi re verendi Hira i cardinalis
jussu cancellarius synodum allocutus est in hanc
fere sententiam : Procul dubio intellexisse eos ,
memoriaque recenti adhuc retinere, in cujus no-
mine congregati sint, quid in sacris solennibus C
a Deo optimo maximo communibus votis po-
stularint : quid non modo pastori & episeopo
iuo, sed & gregi libi commisso quisque debeat:
ipianta dodtrinas & vitae ad patrum regulas con-
ormandae neceilitas omnes fere ordines ecclc-
siasticos urgeat : quam habeant promptam epis-
copi sui voluntatem ad prospiciendum sibi &
gregi : & demum , quod prsecipuum tamen in
hoc toto negotio est, quanta pietate, diligen-
tia & fervore Cassarea majestas veluti navis rei-
publicac diseordiarum tempestatibus jadiatae pru-
dentissimus gubernator incolumitati omnium
provisum cupiat : cujus rei singulare e multis
exemplum sit , quod reformationis ecclesiasticae
formulam antiquorum patrum rationi discipli- D
nseque maxime consentaneam proposuerit, quam
ecdesiastici status in synodis celebrandis ceu nor-
mam decretorum sequerentur . Eam igitur for-
mulam, tamquam summam totius consultatio-
nis, dominationem luam reverendiisimam , quod
fadum hodie ante prandium sit , publicandam
omnibus censuisse .
Quoniam vero dominationi su® reverendiisi-
mse dubium non sit, quin pro iuo quisque oftb*
cio , ut jussiis fuerat, formula; hujus capita sin-
gula apud suos diligenter tradtarir, atque de iis
quae in hac consultatione osserri oporteat , de-
liberari: : supervacmim sane videri, ut singulo-
rum sententi» de singulis capitibus Caesareans
formulae prius exquirantur, quam statutorum in- E
de excerpendorum ratio ineatur. Ut igitur com-
pendio majore negotium hoc expediretur , do-
minationem suam reverendissimam formulam
totam reformationis, paucis obmistis , quorum
deliberatio & cognitio pertinere ad superiores
visa est , insertiique ex prioribus statutis non-
nullis aliis, in decretorum, seu statutorum sy«
nodalium speciem contraxiise, eumque ordinem ,
qui cum in pontificio jure, tum in aliis Augu-
stanae ecclesiae synodalibus statutis servari con-
suevit , secutum fuisse .
Qiiib us didis , cancellarius statuta tenore
' « General- Tom. XXXII.
A continuo ad finem tilque , ut sequuntur an NO
praelegit ♦ ’ CHRISTI
TITULI STATUTORUM.
I* De sumtna trinitate & side c at halita .
II. De consiitutionibus .
III. De eletitione epi/copi ^.sitiguftensii.
IV. De renuntiatione .
v. De qualitate ordinandorum.
VI. De clericis peregrinis .
vil. De ossicio archi diaconi .
VIII. De parochis /ive presbyteris curatis .
IX. De ossicio decani fy canonicorum .
X. De vita ty* honeftate clericorum .
xl. De pluralitate benesiciorum .
xii. De ftatu monachorum, monialium & cano ·
nissdrum *
xill* De ossicio contionatoris , & divini verbi
pradicatione .
XIV. De cultu divino .
xv. De adminisiratione /aeramentorum.
xvi. De bapti/mo .
xvii. De consirmatione .
xvm. De celebratione missarum, & /aeramento
eucharistia »■
xix. De poenitentia & remissione , cap. Omnis
utriu/que fexus , lingua Latina & vulgari ,
& alia quadam lingua Germanica quadrage-
narii jejunii tempore vulgo a parochis publi-
canda in/eruntur .
xx. De extrema unElione.
xxi. De matrimonio .
xxi 1. 2sie pro /aeramentis aut /acramentalibiis
quidquam exigatur ,
xxi II. De con/ecratione, benediElione, CZ ceremo-
niis ecclesiasticis .
xxiv. De seriis & sesiis sa nilorum .
xxv. Ut oratio dominica , angelica salutatio , &
/ymbolum aposiolorum ab omnibus aqualiter
dicantur .
XXVI. De magiftris <Z /cholis instituendis.
xxvil. De ho/pitalibus pauperum, insirmorum , <&
peregrinorum ·
xxvili. De majoritate tsf obedientia & discipli·
na populi .
xxix. De visiratione .
xxx. De /ententia excommunicationis , suspensio-
nis , <Z interdicti .
xxxi. De precibus pro summo pontisice Romanorum
imperatore , tZ rege ac principibus catholicis,
alii/que ad Deum sundendis »
xxxiI. De poenis .
xxxiii. De synodis .
STATUTA.
SYNODI DK^CESANJi AUGUSTENSIS
XII. ΧΠΙ. & XIV. Novemb. anno MDXLVIH.
Ottone Cardinale & episeopo Augustano prae-
sidente , Dilingae celebratae .
I.
CU M tota creationis universi ratio , atque
redemptionis nostrae fundamentum, in sum-
mse individua-que Trinitatis reda indubitata-
que fide consistat , & a redemptore nostro Jesu
Christo per suos apostolos, eorumque succeisores
una fides catholica in universum orbem , cujus
primatus Romana; sedi ex divi petri apostoli
praerogativa jure tribuitur, derivata sit:Statui-
mus, atque omnibus praelatis universo clero &
I i i P°PU"