DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.69941#0100
ARMARIUM IL
SAL> ET NITRUM.
DE SALIS GENERIBUS.
C A P. I.
Succi concreti ad
terra? naturam acce-
dunt .
Succi concreti quo
ab aquis medicatis
differam.
Viofcorides lib. 5»
Sal quomodo con-
crefcat.
Salis differentia:
communes.
Salis nativi genera.
Salis faftitii diverfae
fpecies.
Salis differentia a
fubftantia.
Salis differentiae 2
figura.
in pulverem cogatur primum , deinde vero propter copiam, corpulentiorem
nadus fubftantiam terra videatur : exemplo eft fuligo . At vero fuccis quan-
vis aquea forte materia exiftat, natura tamen ob miftionem alia eft, atque alia,
cui par nominum diverfitas apte refpondet; fic etiam vinum, acetum, lac, cse-
teraque hujufmodi, licet quod eorum materia eft aqua, recfte fortaffe dicantur
aquea, immo ab Ariftotele vocentur fpecies aqua?; tamen aqua neque funt,
neque dicuntur , quoniam miftione rerum alienarum, mutata aqua? natura, hoc
dicitur lac , illud vinum , uti ftatua aenea non amplius vocatur aes , veriim fta-
tua. Quanvis igitur fofliles fucci, de quibus loquimur, initio, aqua?inftar,
humidi, ac fluidi fint, & deinceps quoque liquefcant; nihilominus tamen con-
cretione ad ipfius terra? naturam accedunt. Qua concretione fit quoque , ut
ab aquis medicatis plurimum diftent: quanvis illae quoque falem, bitumen.,,
fulphur, & hujufmodi refipiant; nam ficcus ille halitus, quo aqua bituminis ,
aut fulphuris faporem nancifcitur , tantus eft, ut aquam fapore alieno inficere
folummodo poflit, non autem ut vi caloris aliqua conftringat eam, & induret;
quemadmodum , quos dicimus fuccos , videmus .
Ut autem a Sale ordiamur, fcire licet, Salem, qui Graece aA$ dicitur, Ara- Salis nomina,
bibus [1] Melecb, feu Melha^ Germanis Salz, Hifpanis S^Z, Italis Salz^,
nihil aliud effe , quam fuccum quendam ex terra , atque humore miftum, in Salquidfit.
falfum faporem vi caloris concretum . [2] Conftat enim fubftantia terrea ex Mtf. lib. z.'demet.
aduftione amara, & aquea infipida, qua? ambae fi aequales fint, falfum perficiunt
faporem; fi terrea vincit, amarior evadit; fi aquea, falfugo mitior eft. Cogitur tni1tK *
autem fal calido, & ficco , ut e contra humido liquefcit. Salis maxime com-
munes differentiae funt, naturalis, & fa&itius. Sal nativus , vel ex aquis pro-
venit, vel ex montibus caeditur , vel e terra effoditur, vel fub arena repetitur .
Faditius alius ex aqua fit, alius ex plantis, aut earum partibus , alius ex ani-
malium partibus quibufdam, & excrementis,alius cx aliquo naturali fucco; de
quibus omnibus fingillatim differemus .
[3] Salis vero differentia? miniis communes fumuntur vel a fubftantia;nam
aliud durum , & denfum eft, ut foffile; aliud friabile, & molle , ut aquatile : vel
a figura ; nam vel in formam gleba?, aut maffae eruitur , qualis eft, qui in Po-
lonia , & Calabria effoditur ; vel mica? formam habet, ut cxcodum, atque ma-
rinum : vel nonnunquam in ftiria? figuram concrefcit, ut in fcopulorum fibris
quibufdam: vel a fapore ; nam alibi fuavis , alibi amarus, alibi vero falfiflimus
invenitur ( falfiffimum falem putant, qui fit ficciflimus) alius habens cum fal- Salis differentia x
D fedine fapore *
B soluto primo Armario, quod terrarum genera com-
ple&itur , ad alterum tranfeamus , quo fal, & nitrumu Sal, & nitrum quid
continetur; quandoquidem ea, qua? humore folubilia & ex Qulbus
lunt, primum poft terras obtinent locum ; quinimo
terra? fpecies a quibufdam fal effe dicitur, nec injuria,
ciim Ariftoteles terra? magis effe, ficuti & nitrum, affe-
ruit. Habent enim ficcam exhalationem multam, aqua
folubilem in fuccum. Ideo fucci dici poffunt nunc liqui- $uccj d;viduntur in
di, nunc concreti. Ea eft enim ficci halitus natura, ut liquidos, & concre-
tos .
Aqueorum fucco-
rum differentis ex
quo gignantur.
SAL> ET NITRUM.
DE SALIS GENERIBUS.
C A P. I.
Succi concreti ad
terra? naturam acce-
dunt .
Succi concreti quo
ab aquis medicatis
differam.
Viofcorides lib. 5»
Sal quomodo con-
crefcat.
Salis differentia:
communes.
Salis nativi genera.
Salis faftitii diverfae
fpecies.
Salis differentia a
fubftantia.
Salis differentiae 2
figura.
in pulverem cogatur primum , deinde vero propter copiam, corpulentiorem
nadus fubftantiam terra videatur : exemplo eft fuligo . At vero fuccis quan-
vis aquea forte materia exiftat, natura tamen ob miftionem alia eft, atque alia,
cui par nominum diverfitas apte refpondet; fic etiam vinum, acetum, lac, cse-
teraque hujufmodi, licet quod eorum materia eft aqua, recfte fortaffe dicantur
aquea, immo ab Ariftotele vocentur fpecies aqua?; tamen aqua neque funt,
neque dicuntur , quoniam miftione rerum alienarum, mutata aqua? natura, hoc
dicitur lac , illud vinum , uti ftatua aenea non amplius vocatur aes , veriim fta-
tua. Quanvis igitur fofliles fucci, de quibus loquimur, initio, aqua?inftar,
humidi, ac fluidi fint, & deinceps quoque liquefcant; nihilominus tamen con-
cretione ad ipfius terra? naturam accedunt. Qua concretione fit quoque , ut
ab aquis medicatis plurimum diftent: quanvis illae quoque falem, bitumen.,,
fulphur, & hujufmodi refipiant; nam ficcus ille halitus, quo aqua bituminis ,
aut fulphuris faporem nancifcitur , tantus eft, ut aquam fapore alieno inficere
folummodo poflit, non autem ut vi caloris aliqua conftringat eam, & induret;
quemadmodum , quos dicimus fuccos , videmus .
Ut autem a Sale ordiamur, fcire licet, Salem, qui Graece aA$ dicitur, Ara- Salis nomina,
bibus [1] Melecb, feu Melha^ Germanis Salz, Hifpanis S^Z, Italis Salz^,
nihil aliud effe , quam fuccum quendam ex terra , atque humore miftum, in Salquidfit.
falfum faporem vi caloris concretum . [2] Conftat enim fubftantia terrea ex Mtf. lib. z.'demet.
aduftione amara, & aquea infipida, qua? ambae fi aequales fint, falfum perficiunt
faporem; fi terrea vincit, amarior evadit; fi aquea, falfugo mitior eft. Cogitur tni1tK *
autem fal calido, & ficco , ut e contra humido liquefcit. Salis maxime com-
munes differentiae funt, naturalis, & fa&itius. Sal nativus , vel ex aquis pro-
venit, vel ex montibus caeditur , vel e terra effoditur, vel fub arena repetitur .
Faditius alius ex aqua fit, alius ex plantis, aut earum partibus , alius ex ani-
malium partibus quibufdam, & excrementis,alius cx aliquo naturali fucco; de
quibus omnibus fingillatim differemus .
[3] Salis vero differentia? miniis communes fumuntur vel a fubftantia;nam
aliud durum , & denfum eft, ut foffile; aliud friabile, & molle , ut aquatile : vel
a figura ; nam vel in formam gleba?, aut maffae eruitur , qualis eft, qui in Po-
lonia , & Calabria effoditur ; vel mica? formam habet, ut cxcodum, atque ma-
rinum : vel nonnunquam in ftiria? figuram concrefcit, ut in fcopulorum fibris
quibufdam: vel a fapore ; nam alibi fuavis , alibi amarus, alibi vero falfiflimus
invenitur ( falfiffimum falem putant, qui fit ficciflimus) alius habens cum fal- Salis differentia x
D fedine fapore *
B soluto primo Armario, quod terrarum genera com-
ple&itur , ad alterum tranfeamus , quo fal, & nitrumu Sal, & nitrum quid
continetur; quandoquidem ea, qua? humore folubilia & ex Qulbus
lunt, primum poft terras obtinent locum ; quinimo
terra? fpecies a quibufdam fal effe dicitur, nec injuria,
ciim Ariftoteles terra? magis effe, ficuti & nitrum, affe-
ruit. Habent enim ficcam exhalationem multam, aqua
folubilem in fuccum. Ideo fucci dici poffunt nunc liqui- $uccj d;viduntur in
di, nunc concreti. Ea eft enim ficci halitus natura, ut liquidos, & concre-
tos .
Aqueorum fucco-
rum differentis ex
quo gignantur.