Miziołek, Jerzy [Hrsg.]; Kowalski, Hubert [Hrsg.]: Fidiasz, Michał Anioł i inni: królewska i uniwersytecka kolekcja odlewów gipsowych w Warszawie (Warszawa, 2012)

Hubert Kowalski

(Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Archeologii UW)

Kolekcja odlewów
gipsowych Uniwersytetu
Warszawskiego
w latach 1809-1940

„Stanisław August, wstępując na tron, nie zastał w kraju ani arty-
stów Polaków, ani nawet cudzoziemców, którzy mogliby być
nauczycielami. Za Sasów mało myślano w Polsce o sztuce; arty-
ści królewscy mieszkali w Dreźnie i co najwyżej dojeżdżali do
Warszawy. Nowemu królowi udało się jednak ściągnąć na swój
dwór kilku malarzy, których znał jeszcze z lat dawniejszych, bądź
z zagranicy, bądź z Warszawy, do której dotarli, wiodąc podróżni-
czy żywot zaciężnych artystów. Na razie byli nieliczni, ale wszy-
scy wyższych uzdolnień: Francuz Pillement, Szwed Krafft, a przede
wszystkim Włoch Bacciarelli, którego król od razu obdarzył naj-
większym zaufaniem. Jemu to już w pierwszych latach panowania
- przed r. 1767, gdy jeszcze ci trzej malarze byli na liście artystów
nadwornych - król polecił przygotowanie projektu zebrania na
dworze artystów ze wszystkich działów sztuki, którzy jednocześnie
mogliby być nauczycielami dla wyrastającej polskiej generacji [...]
Zebrawszy taki zespół artystów, można by było pomyśleć o stwo-
rzeniu Akademii Sztuk Pięknych. Pozostawało sprowadzić jeszcze
zbiór odlewów gipsowych z antyku..."1.

Te słowa z artykułu Władysława Tatarkiewicza, który po raz
pierwszy ukazał się w „Przeglądzie Historycznym" w 1916 roku,
mogą stanowić dobre wprowadzenie do rozważań na temat

1 Tatarkiewicz 1966, s. 466.