Modus: Prace z historii sztuki (18.2018)

Z prowincji
do metropolii -
przypadek
Saszy Blondera

modus
prace z historii sztuki
art history journal
xviii, 2018
0

For English - see p. 163

Szasza Blonder (1909-1949, ii. 1) był jednym z najbardziej aktywnych i utalen- NATASZA STYRNA
towanych członków przedwojennej I Grupy Krakowskiej. Mimo to o jego życiu
i twórczości napisano do tej pory niewiele, a jego interesujący dorobek nie został
poddany dogłębniejszej analizie. Te dwa wątki, twórczość i koleje losu artysty, spla-

tają się w przypadku Blondera bardzo mocno. Jego rysunki
i obrazy wypełniają postaci przyjaciół, członków rodziny,
domowe sprzęty, które zawsze miał pod ręką, pejzaże z ro-
dzinnych stron. W każdym z tych przypadków artysta zdra-
dzał bardzo emocjonalną postawę wobec studiowanego
tematu. Był ekspresjonistą, portretując ludzi, z którymi się
stykał, podobnie traktował świat wokół siebie, krajobrazy
przesuwające się przed jego oczami, miejskie scenki poja-
wiające się w jego pracach, najbanalniejsze otaczające go
przedmioty. Równocześnie potrafił zachować dystans - to
wszystko stanowiło dla niego przede wszystkim pożywkę,
którą karmił swoje malarstwo, zaspakajał potrzebę wypo-
wiedzenia się, wyrzucenia z siebie nadmiaru obserwacji.
Tworzył z niezwykłą pasją, gdy się patrzy na jego rysun-
ki można powiedzieć - wręcz gorączkowo. W jego pracach
wyczuwa się jakąś zachłanność, żeby opisać wszystko, co
znajdowało się w zasięgu jego wrażliwości jeszcze lepiej,
dosadniej, próbując różnych środków wyrazu, sięgając
czasem po całkowicie odmienne konwencje stylowe, aby


odkryć ich potencjał i wybrać najodpowiedniejszy z języków wypowiedzi. Podobna
była biografia artysty, pełna nieoczekiwanych zwrotów, chwil niepokoju i rozdarcia,
dylematów, z którymi starał się uporać - historia człowieka, który szukał swojego
miejsca na ziemi, chyba bezskutecznie, miotany między podolską prowincją, skąd
pochodził, Paryżem, Krakowem, Warszawą i innymi miejscami w ciągu jego dość
krótkiego życia.

1. Sasza Blonder,
fotografia wykonana
w Czortkowie 15 września
1927 roku, kolekcja
Helene Feydy-Blondel
i Marca Blondela.

ARTYKUŁY

151