DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30676#0280
248 DE smENTQRUM MODERATIONE
De rebus ad Retigionem & EccÌetiam riihii spedlantibus inter-
dum iis erit. Muitas Phydca suppeditat, muitas jurisprudentia ac
Historia, muitas Rethorica5 8c Poetica, atque ipsa etiam Gramma»
tica. In his excogitandis, referendis, atque expiicandis humanum
ingenium, atque eruditio saepe deficiunt. Hinc viris criticis, num-
quam non in fimiles errores intentis, negotium grande, neque mi-
nus Typographis. Si quosdam audire voiumus, ab omni Librorum
censura temperandum. Aut enim vera 8c reffa docent: 8c in Cen-
soris caput recidet censura si fiat: aut faisa & inepta conrinent: 8c
inani idcirco refeiluntur iabore , quum suapte natura sint casuri, 8c
ad blattas tineasque damnandi. Petitur etiam, quo jure in Auéfo-
rem tìbi non injurium, immo tui nescium, censoriam audioritatem
exercere velis. Sed qui ista petunt ac monent, adhuc ignorare vi-
dentur, quam faciìe error in homines irrepat , atque ab iis adopte-
tur, quantumque humanae Reipublicae intersit, Verum ac Bonurti
a Falso 8c Maio distinguere atque tueri. Ut de Veritate potistimum
loquar, publicum iiia 8c univeriaie bonum est, divino munere adhuc
in terris relidturn. Ita totum est omoium, ut totum sit etiam sin-
gulorum, nullique Ìicet me decipere, atque in errorem trahere, 8c
cogere, ut faifa pro veris, vera pro falsis ampiedfar. Quum tantum
ac tam nobile patrimonium aìiqua ex parte quisquam iaedit, men-
dacio induigens, aut faisa incaute venditans, res mea iaeditur, 8c
pro boao malum, hoc est, error mihi obtruditur. Meum ergo ess:
mea tueri, mihique ab errore eavere, & contra Veritatis inimicum,
quaìiscumque sit, dimicare. Quod si palam Veritati beilum indici-
tur, ( id quod in Libris faisa ferentìbus, 8c pubiica luce donatis,
usuvenit ) jam sas mihi est, bonum non jam amplius tantummodo
meum, sed pubiicum, ab injuria pubiice vindicare, 8c a Repubiica
errorem removere, Reipubiicae ipsi perniciosum. Quis me jure ac-
cuset, immo quis jure non laudet, quod non sinam decipi gentem
rneam, & regnare Veritatem veiim? At error est in Historia, in
Physica, in Poetica, io Grammatica, 8c in aliis, ut ita dicam, lu-
dicris aut inanibus studiis, non in gravi Religionis, aut legum, 8c
mórum scientia. Esto. Anne propterea ferendus, neque eiìminandus
est error? Et ista mihi 8c Reipubìicae nocent, quantum postunt;
niaium quippe est salli tam in magnis, quam in parvis; & ornnium
interest, ne in Poetica quidem, 8c Grammatica, nedum in Piiysica,
& Historica eruditione, falsa aut prava diiTeminari 8c credi. Uti ve-
ro nuiia ratio hominem excusat, quod io Libros optimos, 8c optk
- ■ ‘ ma
De rebus ad Retigionem & EccÌetiam riihii spedlantibus inter-
dum iis erit. Muitas Phydca suppeditat, muitas jurisprudentia ac
Historia, muitas Rethorica5 8c Poetica, atque ipsa etiam Gramma»
tica. In his excogitandis, referendis, atque expiicandis humanum
ingenium, atque eruditio saepe deficiunt. Hinc viris criticis, num-
quam non in fimiles errores intentis, negotium grande, neque mi-
nus Typographis. Si quosdam audire voiumus, ab omni Librorum
censura temperandum. Aut enim vera 8c reffa docent: 8c in Cen-
soris caput recidet censura si fiat: aut faisa & inepta conrinent: 8c
inani idcirco refeiluntur iabore , quum suapte natura sint casuri, 8c
ad blattas tineasque damnandi. Petitur etiam, quo jure in Auéfo-
rem tìbi non injurium, immo tui nescium, censoriam audioritatem
exercere velis. Sed qui ista petunt ac monent, adhuc ignorare vi-
dentur, quam faciìe error in homines irrepat , atque ab iis adopte-
tur, quantumque humanae Reipublicae intersit, Verum ac Bonurti
a Falso 8c Maio distinguere atque tueri. Ut de Veritate potistimum
loquar, publicum iiia 8c univeriaie bonum est, divino munere adhuc
in terris relidturn. Ita totum est omoium, ut totum sit etiam sin-
gulorum, nullique Ìicet me decipere, atque in errorem trahere, 8c
cogere, ut faifa pro veris, vera pro falsis ampiedfar. Quum tantum
ac tam nobile patrimonium aìiqua ex parte quisquam iaedit, men-
dacio induigens, aut faisa incaute venditans, res mea iaeditur, 8c
pro boao malum, hoc est, error mihi obtruditur. Meum ergo ess:
mea tueri, mihique ab errore eavere, & contra Veritatis inimicum,
quaìiscumque sit, dimicare. Quod si palam Veritati beilum indici-
tur, ( id quod in Libris faisa ferentìbus, 8c pubiica luce donatis,
usuvenit ) jam sas mihi est, bonum non jam amplius tantummodo
meum, sed pubiicum, ab injuria pubiice vindicare, 8c a Repubiica
errorem removere, Reipubiicae ipsi perniciosum. Quis me jure ac-
cuset, immo quis jure non laudet, quod non sinam decipi gentem
rneam, & regnare Veritatem veiim? At error est in Historia, in
Physica, in Poetica, io Grammatica, 8c in aliis, ut ita dicam, lu-
dicris aut inanibus studiis, non in gravi Religionis, aut legum, 8c
mórum scientia. Esto. Anne propterea ferendus, neque eiìminandus
est error? Et ista mihi 8c Reipubìicae nocent, quantum postunt;
niaium quippe est salli tam in magnis, quam in parvis; & ornnium
interest, ne in Poetica quidem, 8c Grammatica, nedum in Piiysica,
& Historica eruditione, falsa aut prava diiTeminari 8c credi. Uti ve-
ro nuiia ratio hominem excusat, quod io Libros optimos, 8c optk
- ■ ‘ ma