Muratori, Lodovico Antonio [Editor]: Antiquitates Italicae Medii Aevi, Sive Dissertationes De Moribus, Ritibus, Religione, Regimine, Magistratibus, Legibus ... post declinationem Rom. Imp. ad Annum usque MD: Omnia Illustrantur, Et Confirmantur Ingenti Copia Diplomatum Et Chartarum Veterum, Nunc primùm ex Archivis Italiae depromtarum, Additis Etiam Nummis, Chronicis, Aliisque Monumentis Numquam Antea Editis (Band 10) (Arretii, 1777) [Cicognara, 2496-10]

j 'ANT IQJJì T.

revereri, ejusque Praeiìdibus ac Ma-
glstratibus obsequi desinebant. Hinc
autem emersere Comites pagenfes, sive
rurales, quum nempe Pagus quisquam ,
ab urbano territorio praecisus, ali-
cui beneficiario jnre tribuebatur, ad-
dito etiain titulo Comitis, quo pate-
ret , Pago iHi , sive Castelló, suum
peculiarem esie Praesidem, Comiti si-
ve Praesidi Urbis nequaquam subje-
élu m. Fuere & alia hujusmodi com-
plura, sive Allodia, sive Feuda, ab
urbano agro avulsa , Comitatus. ta-
men titulo carentia. j quippe sensim
potentes ac divites certabant, ut quam-
dam autocratiae speciem consequeren-
tur, & ab unis Regibus sive Augu-
ftis pendentes, se auftoritati urbano-
rum Magiftratuum omnino eriperent.
Afque hinc paullatim imminutus di-
stridìus Cìvìtatum, sive decurtata po~
testas & jurisdi£lio Comìtum, hoc est
Praesidum Cgaesarcorum, quibus an-
tea integer Urbium ager suberat. Im-
mo eò usque alicubi antiqui Gomita-
tus lacerario crevit, ut fere ad non-
nullarum Urbium pomoeria se huju-
smodi Regulorum ditio extenderet, &
ad pauca circum circa passuùm mil-
lia Givitatum earum Praeses jus di-
ceret . Ad haec fuit in more hisce
pagensibus Gomitibus, sive Nobilibus,
Gastra , Arces, sive Rochas, & Ga-
stclla sibi extruere in agris , Vicis,
Gurtibus, Podiis, aliisque ejusmodi
locis'jurisdicfioni urbani Comitis sub-
traftis • ac proinde ipsis Caflellanorutn
nomen adhaesit, eo etiam titulo , quod
plerique Urbibus dimissis perpetuo in
iisdem Gastellis habitare consueverunt.
Cataneì quoque , hoe csh Capìtaneì
breviato verbo , appellabantur. Au-
£tor Anonymus Ghronici Mediolanen-
sis MSti, cujus partem publici juris
feci in Tomo XVI. Rer. Italicarum ,
scribit in parte inedita Cap. 138. dis-

MEDll AEVl 4

A sipatum fuisse a Landulpho Archie-
1 piscopo Mediolanensi circiter Annum
Christi DGGGGLXXVI. patrimonium
Ecclesiae Mediolanensis, effusis in Ci-
ves Castellis , Decimis, & aliis di-
tionibus ac reddicibus : jQuae per ne-
fandam Inveflituram roboravit , fideli-
tatis ’juramenta ab ipsss recipiens. Et
ifti dicli sunt Capitanei , idefl Vlebiv,m ,
vel Hospìtalium, vel Oppnlorum Capi-
ta, <7ui nunc corrupto vocabulo diclì sunt
Catanei . Et tunc issi omnes Capita-
nei, dcrclitdà Civitate, Terras & no-
bilitates suas inbabitantes , numquam
de cetero bene fuerunt Civitatis habi-
tatores ; unde fe Cives non reputabant,
ij Gommunitatì non obediebant. Sic Ci-
vitas fuit quampluritnuin debilitata .

Erat haec rerurn facies , quum se
se in Libertatem ac statum Reipubli-
cae erexerunt permultae ex Italicis
Urbibus . Porro Civibus hujustnodi
iiberis, suainque rein jam peragenti-
bus, intolerandum plane videbatur ,
tam arftis finibus circumscribi agrum
olim amplissiinum , ad praesidium &
decus Urbium constitutum, immo iis
Di annonae eaussà necessarium, Urebat
propterea Cives ista adeo amplificata
Nobiliuin Gastellanorum potentia, cui,
ut opinor, tribuebant, quod attri-
tum jam fuisset Givitatnm robur , &
incolae deinceps rariores in Urbibus
numerarentur , & sensirn in rura &
Castella immigraret honor & ditio
per tot Secula Civitatibus attributa
E ac debita . Quid plura ? concitatis a-
1 nimis Cives aut oblatam quamcum-
que occasionem arripere, aut minime
oblatam quaeritare coeperunt, qua
sinitimis Proceribus munìmenta quae-
que eriperent, suaeque dominationj.
jure , vel injuria adjungerent. Prae-
cesserunt aliquae Urbes exemplo, sub-
sequutae sunt 8c aliae , pro ut vires
fuppetebant, & virium experiendaruim

oppot-