DOI Artikel:
Wolski, Józef: Znaczenie pewnych elementów epigraficznych i ikonograficznych na monetach partyjskich dla rekonstrukcji procesu historycznego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21230#0096
skich1, badania oparte na wyzyskaniu materiału numizmatycznego, po-
dejmowane były już w XIX wieku. Przybrały one na sile w latach 20-tych
XX wieku, zwłaszcza w Krakowie, gdzie Prof. Ludwik Piotrowicz na łamach
Wiadomości Numizmatycznych publikował artykuły z zakresu numizmaty-
ki. Tradycję tę podjęło wielu młodszych uczonych, a do ich liczby należy
Prof. dr hab. Stefan Skowronek, któremu ten artykuł poświęcam.
Zgodnie z tytułem artykułu nie zajmuję się w nim żadną z przytoczo-
nych powyżej dyscyplin i przydatnością ich, jako nauk pomocniczych histo-
rii, dla rekonstrukcji procesu historycznego, choć w pewnym stopniu bez
ich uwzględnienia nie będzie można się obejść. Punkt ciężkości mojej ana-
lizy będzie spoczywał na innej dziedzinie, której wykorzystanie w badaniach
nie jest jeszcze zbyt rozwinięte, i nie będzie dotyczyć ani numizmatyki grec-
kiej, ani rzymskiej. Na plan pierwszy jako przedmiot badań chciałbym wy-
sunąć numizmatykę orientalną, ściślej partyjską2; wiadomo przecież, że Prof.
Skowronek głównie zajmuje się numizmatyką orientalną3. Oczywiście,
w krótkim artykule można będzie pokazać kilka tylko aspektów tej szero-
kiej problematyki, jako związanych z wykorzystaniem informacji wydoby-
tych z monet. W tym szczególnym przypadku nie będzie chodziło o odczy-
tanie legendy czy scharakteryzowanie występujących na monetach elemen-
tów ikonograficznych. Są to zagadnienia ważne, ale najczęściej posiadają
wartość dość ograniczoną, bo odnoszą się do jednej osoby lub jednego wy-
darzenia, co nie oznacza oczywiście pomniejszenia ich wartości.
To, co będzie tematem niniejszego artykułu ma nieco szerszy zakres,
a więc nie jednostkowy, co wyznacza tak postawionemu problemowi znacz-
nie poważniejszy wymiar. Zgodnie z główną tematyką moich badań po-
służę się przykładem zaczerpniętym z historii Azji Przedniej okresu po-
aleksandrowego. W następstwie Aleksandrowego „Blitzkriegu" cała mo-
narchia perska znalazła się w rękach macedońskich zdobywców, którzy
ostatecznie podzielili ją między siebie. Największe państwo stworzyli Se-
leucydzi, których dzierżawy, przynajmniej w pierwszych latach założyciela
1 Daje o tym wyobrażenie choćby praca A. Kunisza, Katalog skarbów monet rzymskich
odkrytych na ziemiach polskich, Warszawa 1973.
2 Na szczególną rolę mennictwa partyjskiego dla rekonstrukcji dziejów Arsacydów zwrócił
uwagę ostatnioJ. Wolski, Lempire des Arsacides, Louvin 1993. Por. również nieco skróconą
wersję polska Imperium Arsacydów, Bene Nati, Poznań 1996.
3 Por. np. St. Skowronek, Moneta w kulturze starożytnego judaizmu. Spór o mennictwo Heroda
W. Kraków 1994.
96
dejmowane były już w XIX wieku. Przybrały one na sile w latach 20-tych
XX wieku, zwłaszcza w Krakowie, gdzie Prof. Ludwik Piotrowicz na łamach
Wiadomości Numizmatycznych publikował artykuły z zakresu numizmaty-
ki. Tradycję tę podjęło wielu młodszych uczonych, a do ich liczby należy
Prof. dr hab. Stefan Skowronek, któremu ten artykuł poświęcam.
Zgodnie z tytułem artykułu nie zajmuję się w nim żadną z przytoczo-
nych powyżej dyscyplin i przydatnością ich, jako nauk pomocniczych histo-
rii, dla rekonstrukcji procesu historycznego, choć w pewnym stopniu bez
ich uwzględnienia nie będzie można się obejść. Punkt ciężkości mojej ana-
lizy będzie spoczywał na innej dziedzinie, której wykorzystanie w badaniach
nie jest jeszcze zbyt rozwinięte, i nie będzie dotyczyć ani numizmatyki grec-
kiej, ani rzymskiej. Na plan pierwszy jako przedmiot badań chciałbym wy-
sunąć numizmatykę orientalną, ściślej partyjską2; wiadomo przecież, że Prof.
Skowronek głównie zajmuje się numizmatyką orientalną3. Oczywiście,
w krótkim artykule można będzie pokazać kilka tylko aspektów tej szero-
kiej problematyki, jako związanych z wykorzystaniem informacji wydoby-
tych z monet. W tym szczególnym przypadku nie będzie chodziło o odczy-
tanie legendy czy scharakteryzowanie występujących na monetach elemen-
tów ikonograficznych. Są to zagadnienia ważne, ale najczęściej posiadają
wartość dość ograniczoną, bo odnoszą się do jednej osoby lub jednego wy-
darzenia, co nie oznacza oczywiście pomniejszenia ich wartości.
To, co będzie tematem niniejszego artykułu ma nieco szerszy zakres,
a więc nie jednostkowy, co wyznacza tak postawionemu problemowi znacz-
nie poważniejszy wymiar. Zgodnie z główną tematyką moich badań po-
służę się przykładem zaczerpniętym z historii Azji Przedniej okresu po-
aleksandrowego. W następstwie Aleksandrowego „Blitzkriegu" cała mo-
narchia perska znalazła się w rękach macedońskich zdobywców, którzy
ostatecznie podzielili ją między siebie. Największe państwo stworzyli Se-
leucydzi, których dzierżawy, przynajmniej w pierwszych latach założyciela
1 Daje o tym wyobrażenie choćby praca A. Kunisza, Katalog skarbów monet rzymskich
odkrytych na ziemiach polskich, Warszawa 1973.
2 Na szczególną rolę mennictwa partyjskiego dla rekonstrukcji dziejów Arsacydów zwrócił
uwagę ostatnioJ. Wolski, Lempire des Arsacides, Louvin 1993. Por. również nieco skróconą
wersję polska Imperium Arsacydów, Bene Nati, Poznań 1996.
3 Por. np. St. Skowronek, Moneta w kulturze starożytnego judaizmu. Spór o mennictwo Heroda
W. Kraków 1994.
96