DOI Artikel:
Biborski, Marcin: Konserwacja skarbu monet rzymskich z Nietuliska Małego, gm. Kunów, woj. kieleckie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21230#0203
wo znajdowało się tam również tekturowe pudełko. Każda moneta wło-
żona była pierwotnie do małej papierowej torebeczki, z naniesionym na
maszynie do pisania kolejnym numerem zbioru oraz imieniem panują-
cego. Niestety warunki zalegania spowodowały, że skrzynka i pudełko ule-
gły prawie całkowitemu rozłożeniu, podobnie jak większość torebeczek.
Zachowały się tylko fragmenty deseczek i żelazne gwoździe oraz małe
kawałki tektury. Tak więc po jakimś czasie część monet zalegała bezpo-
średnio w ziemi, a część jeszcze w nierozłożonych i zlepionych razem to-
rebkach (fot. 1). Jak można sądzić brak 411 monet nie został spowodo-
wany ich zagubieniem, bowiem nie tylko wnętrze skrzyneczki, ale także
ziemia z jej okolic zostały starannie zebrane i przesiane, ponadto cała
piwnica została spenetrowana detektorem do wykrywania metalu. Moż-
na zatem z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że brakująca część
skarbu nie trafiła do piwnicy, lecz została wcześniej rozproszona.
Warunki w jakich skarb znajdował się przez ponad 50 lat spowodowały,
że większość z nich pokryta była warstwą korozji i zanieczyszczeń pocho-
dzących ze środowiska zalegania, które uniemożliwiały bez zabiegów kon-
serwatorskich precyzyjne określenie monet. Przed przystąpieniem do prac
konserwatorskich dokonano inwentaryzacji wraz z wykonaniem dokumen-
tacji fotograficznej stanu zachowania wszystkich zabytków. Należy przy tym
podkreślić, że pierwotnie skarb odkryty w glinianym garnku był zapewne
stosunkowo dobrze zachowany, jak to obserwuje się w przypadku innych
podobnych znalezisk. Ponadto, najprawdopodobniej przed opracowaniem
przez Makomaskiego, wszystkie monety z pewnością zostały umyte i przy-
najmniej odczyszczone, o ile wcześniej nie zostały poddane konserwacji.
Biorąc pod uwagę ten fakt oraz obecny stan zachowania skarbu niewąt-
pliwie mamy tu do czynienia z występowaniem korozji wtórnej.
PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ
ORAZ IDENTYFIKACJA PROCESÓW KOROZYJNYCH
Długotrwałe zaleganie monet w środowisku ziemnym było przyczyną
aktywizującą procesy korozyjne, które w zależności od wilgotności, poło-
żenia i składu chemicznego obiektów przebiegały w różny sposób. Ina-
czej zachowały się monety znajdujące się bliżej ścianek skrzyneczki od
tych, które leżały centralnie. Niewątpliwie wpływ na stan zachowania miały
203
żona była pierwotnie do małej papierowej torebeczki, z naniesionym na
maszynie do pisania kolejnym numerem zbioru oraz imieniem panują-
cego. Niestety warunki zalegania spowodowały, że skrzynka i pudełko ule-
gły prawie całkowitemu rozłożeniu, podobnie jak większość torebeczek.
Zachowały się tylko fragmenty deseczek i żelazne gwoździe oraz małe
kawałki tektury. Tak więc po jakimś czasie część monet zalegała bezpo-
średnio w ziemi, a część jeszcze w nierozłożonych i zlepionych razem to-
rebkach (fot. 1). Jak można sądzić brak 411 monet nie został spowodo-
wany ich zagubieniem, bowiem nie tylko wnętrze skrzyneczki, ale także
ziemia z jej okolic zostały starannie zebrane i przesiane, ponadto cała
piwnica została spenetrowana detektorem do wykrywania metalu. Moż-
na zatem z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że brakująca część
skarbu nie trafiła do piwnicy, lecz została wcześniej rozproszona.
Warunki w jakich skarb znajdował się przez ponad 50 lat spowodowały,
że większość z nich pokryta była warstwą korozji i zanieczyszczeń pocho-
dzących ze środowiska zalegania, które uniemożliwiały bez zabiegów kon-
serwatorskich precyzyjne określenie monet. Przed przystąpieniem do prac
konserwatorskich dokonano inwentaryzacji wraz z wykonaniem dokumen-
tacji fotograficznej stanu zachowania wszystkich zabytków. Należy przy tym
podkreślić, że pierwotnie skarb odkryty w glinianym garnku był zapewne
stosunkowo dobrze zachowany, jak to obserwuje się w przypadku innych
podobnych znalezisk. Ponadto, najprawdopodobniej przed opracowaniem
przez Makomaskiego, wszystkie monety z pewnością zostały umyte i przy-
najmniej odczyszczone, o ile wcześniej nie zostały poddane konserwacji.
Biorąc pod uwagę ten fakt oraz obecny stan zachowania skarbu niewąt-
pliwie mamy tu do czynienia z występowaniem korozji wtórnej.
PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ
ORAZ IDENTYFIKACJA PROCESÓW KOROZYJNYCH
Długotrwałe zaleganie monet w środowisku ziemnym było przyczyną
aktywizującą procesy korozyjne, które w zależności od wilgotności, poło-
żenia i składu chemicznego obiektów przebiegały w różny sposób. Ina-
czej zachowały się monety znajdujące się bliżej ścianek skrzyneczki od
tych, które leżały centralnie. Niewątpliwie wpływ na stan zachowania miały
203