DOI Artikel:
Jansen, Daan: Schoolgebouw en Schoolvertrek vóór 1800
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25881#0014
2
SCHOOLGEBOUW EN SCHOOLVERTREK VÓÓR 1800
hadden J), alvorens ze tot kapittelkerk verheven werden en waarvan dus de ligging der
school die van een parochieschool is. Alleen bij de oudere kapittelkerken kunnen we een school
verwachten, waarvan de ligging eenigermate
overeenstemt met den regel, die Violet le Duc * 2)
geeft voor de ligging der Franschekapittelscholen:
„Les écoles étaient adossées a la galerie de 1’ouest
proche de 1’entrée de 1’église.” Een ligging, welke
geheel met dezen regel overeenstemt heeft de
school van de kapittelkerk van St. Servaas te
Maastricht. Tusschen de narthex vóór de kerk en
de school bevindt zich een portaal, waardoor men
van het voorplein in den westelijken arm van de
kruisgang kan komen. De school is slechts indirect
van uit de kruisgang toegankelijk (zie fig i).
Niet steeds was een ligging bij den ingang der
kerk en tevens tegen den Westelijken kruisarm
mogelijk. Volgens de teekening bij de beschrijving
van den kanunnik Johannes Mersman van de St.
Salvatorkerk te Utrecht (1592) 3) moet de kapit-
telschool dezer kerk aan de W.-zijde der kerk bij
den ingang hebben gelegen en tegen den zuide-
lijken toren aangebouwd zijn geweest.
Tegen den Westelijken kruisarm lag daaren-
tegen de school van Utrecht’s jongste kapittelkerk,
die van St. Marie. Deze zou, zoo de desbetreffende
opmetingen van Ir. S. F. Loeb 4) hare ligging juist
bepaald hebben, niet aansluiten bij den Weste-
lijken voorbouw en de torens der kerk, maar
met het choraalhuis een afzonderlijke gebou-
wengroep hebben gevormd, die alleen door de
kruisgang met de kerk verbonden was.
Ook bij de Utrechtsche Domkerk lag de school tegen den westelijken kruisarm;
aangezien deze aansluit bij het Zuidertransept, was een ligging der school zoowel tegen den
kruisarm als bij den ingang van de kerk uitgesloten. Muller 5) beschrijft, hoe in 1462 tegen
de in het vorig jaar gereed gekomen westelijken kruisarm het kleine kapittelhuis werd aan-
Fig. 1. De Kath. Kerken in Nederland.
St. Servaas, Maastricht.
4) B.v. de scholen van de St. Stevenskerk te Nijmegen en O.L.V. kerk te Dordrecht, oorspronke-
lijk als parochieschool gesticht, waren echter reeds stadsschool geworden, toen de kerken, waarbij zij
behoorden, tot kapittelkerken werden verheven. (Zie Schöngen: Geschiedenis van het onderwijs in Neder-
land. Pag 258 en 265).
2) Violet le Duc: Dictionnaire raisonnée de 1’architecture frangaise Dl. 3. pag. 403.
3) Archief Aartsbisdom Utrecht 25. 72.
4) Ir. S. F. Loeb. De kloostergang van St. Marie.
5) Mr. S. Muller Fzn. De Dom van Utrecht.
SCHOOLGEBOUW EN SCHOOLVERTREK VÓÓR 1800
hadden J), alvorens ze tot kapittelkerk verheven werden en waarvan dus de ligging der
school die van een parochieschool is. Alleen bij de oudere kapittelkerken kunnen we een school
verwachten, waarvan de ligging eenigermate
overeenstemt met den regel, die Violet le Duc * 2)
geeft voor de ligging der Franschekapittelscholen:
„Les écoles étaient adossées a la galerie de 1’ouest
proche de 1’entrée de 1’église.” Een ligging, welke
geheel met dezen regel overeenstemt heeft de
school van de kapittelkerk van St. Servaas te
Maastricht. Tusschen de narthex vóór de kerk en
de school bevindt zich een portaal, waardoor men
van het voorplein in den westelijken arm van de
kruisgang kan komen. De school is slechts indirect
van uit de kruisgang toegankelijk (zie fig i).
Niet steeds was een ligging bij den ingang der
kerk en tevens tegen den Westelijken kruisarm
mogelijk. Volgens de teekening bij de beschrijving
van den kanunnik Johannes Mersman van de St.
Salvatorkerk te Utrecht (1592) 3) moet de kapit-
telschool dezer kerk aan de W.-zijde der kerk bij
den ingang hebben gelegen en tegen den zuide-
lijken toren aangebouwd zijn geweest.
Tegen den Westelijken kruisarm lag daaren-
tegen de school van Utrecht’s jongste kapittelkerk,
die van St. Marie. Deze zou, zoo de desbetreffende
opmetingen van Ir. S. F. Loeb 4) hare ligging juist
bepaald hebben, niet aansluiten bij den Weste-
lijken voorbouw en de torens der kerk, maar
met het choraalhuis een afzonderlijke gebou-
wengroep hebben gevormd, die alleen door de
kruisgang met de kerk verbonden was.
Ook bij de Utrechtsche Domkerk lag de school tegen den westelijken kruisarm;
aangezien deze aansluit bij het Zuidertransept, was een ligging der school zoowel tegen den
kruisarm als bij den ingang van de kerk uitgesloten. Muller 5) beschrijft, hoe in 1462 tegen
de in het vorig jaar gereed gekomen westelijken kruisarm het kleine kapittelhuis werd aan-
Fig. 1. De Kath. Kerken in Nederland.
St. Servaas, Maastricht.
4) B.v. de scholen van de St. Stevenskerk te Nijmegen en O.L.V. kerk te Dordrecht, oorspronke-
lijk als parochieschool gesticht, waren echter reeds stadsschool geworden, toen de kerken, waarbij zij
behoorden, tot kapittelkerken werden verheven. (Zie Schöngen: Geschiedenis van het onderwijs in Neder-
land. Pag 258 en 265).
2) Violet le Duc: Dictionnaire raisonnée de 1’architecture frangaise Dl. 3. pag. 403.
3) Archief Aartsbisdom Utrecht 25. 72.
4) Ir. S. F. Loeb. De kloostergang van St. Marie.
5) Mr. S. Muller Fzn. De Dom van Utrecht.