DOI Artikel:
Jacobs, F. H.: Snijwerk en constructie bij gothische meubels
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25881#0232
220
SNIJWERK EN CONSTRUCTIE BIJ GOTHISCHE MEUBELS
ornament, niet door logisch redeneeren gebreideld, woekert als het ware over het geheel
voort — totdat de mogelijkheid der uitvoering grenzen stelt. Van het nadrukkelijk accen-
tueeren van de functie van ieder onderdeel (in ons geval van omlijsting en paneel), in het
onveranderlijk aanwijzen van richting en stand, zooals men in de Renaissance zal aan-
treffen, is hier geen sprake; dat onze Noordelijke kunstenaars vreemd tegenover deze Renais-
sance begrippen stonden, dat zij ze (een enkele uitzondering, zooals de betimmering uit
Zalt-Bommel, daargelaten), nooit geheel doorvoeld en ze zoo spoedig mogelijk geheel over
Fig. 4. Koorhek St. Bavo te Haarlem. Deur van het schip der kerk uit gezien.
boord hebben geworpen, is bekend. De „gevoelsrichting” zat hen in het bloed. Dat feitelijk
de in tallooze paneelen verdeelde deuren aan Nederlandsche Renaissance meubels, de deuren
aan onze 17e eeuwsche kussenkasten, het toepassen der cartouche-ornamenten, (die weer
uit verschillende om en door elkaar krullende lagen ontstaan en die op raadselachtige wijze
uit den achtergrond ontspringen), een nieuwe uiting zijn van het streven om vooral de rijk-
dom van vormen en van kleuren te laten werken, het picturale te doen spreken met terzijde
stelling van het verstandelijke, het zij hier, in dit verband, even opgemerkt. En zoo zien wij
aan de laat-Gothische kasten (de exemplaren in het Rijksmuseum geven bewijzen genoeg
er voor) het ook ornamentaal niet uit elkaar houden van paneel en omlijsting evenmin
als dit constructief is gebeurd. Let maar op hoe de ornamenten op de paneelen vaak uit de
SNIJWERK EN CONSTRUCTIE BIJ GOTHISCHE MEUBELS
ornament, niet door logisch redeneeren gebreideld, woekert als het ware over het geheel
voort — totdat de mogelijkheid der uitvoering grenzen stelt. Van het nadrukkelijk accen-
tueeren van de functie van ieder onderdeel (in ons geval van omlijsting en paneel), in het
onveranderlijk aanwijzen van richting en stand, zooals men in de Renaissance zal aan-
treffen, is hier geen sprake; dat onze Noordelijke kunstenaars vreemd tegenover deze Renais-
sance begrippen stonden, dat zij ze (een enkele uitzondering, zooals de betimmering uit
Zalt-Bommel, daargelaten), nooit geheel doorvoeld en ze zoo spoedig mogelijk geheel over
Fig. 4. Koorhek St. Bavo te Haarlem. Deur van het schip der kerk uit gezien.
boord hebben geworpen, is bekend. De „gevoelsrichting” zat hen in het bloed. Dat feitelijk
de in tallooze paneelen verdeelde deuren aan Nederlandsche Renaissance meubels, de deuren
aan onze 17e eeuwsche kussenkasten, het toepassen der cartouche-ornamenten, (die weer
uit verschillende om en door elkaar krullende lagen ontstaan en die op raadselachtige wijze
uit den achtergrond ontspringen), een nieuwe uiting zijn van het streven om vooral de rijk-
dom van vormen en van kleuren te laten werken, het picturale te doen spreken met terzijde
stelling van het verstandelijke, het zij hier, in dit verband, even opgemerkt. En zoo zien wij
aan de laat-Gothische kasten (de exemplaren in het Rijksmuseum geven bewijzen genoeg
er voor) het ook ornamentaal niet uit elkaar houden van paneel en omlijsting evenmin
als dit constructief is gebeurd. Let maar op hoe de ornamenten op de paneelen vaak uit de