DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.28131#0119
m tfrofrertndu.
^fnaute ytra-
qveparte.C. de
{, eftftol' tf.ad
Uarcei.foror.
c l.ex eo. C.eo
de /ud.
d n.Othh.
e l vl. C. eod, h.
tiostro sit»
j in l. vlt^C.de
■sirsiib
%si* Jtithe.de
4,rmtsS' 3*
/; l.fcrirtijs §•**"
putati. C de f*-
Uttn.pM' Urg-
CMmensortb.
i i» 1.1.& i. C.
demetatis.
Xlib.l^.ca.7.
2 /,-#» examero
isb.j.cas. i©.
COMMENTA RIVM.
44
Alise vero scholg a Primicerio nocariorum' tra-
dtabantur : Hanc scholam esse opinor, qua? pa-
latina vocatur , & lices coram Principe agitatas
exequebatur * a officia palatina a D. Ambrosio
appellantur 5 bpalatina * inquit, omniaofhcia 3
hoceil memoriales, agentes in rebus cemperant a
procdsu. Priuilegium habebant huius schoia: Cen-
tenarii, Ducenani, &Adiuu? , nesubalio Romse
aut Coiiantinopoli quam Magiitro officiorum con-
uenirentur,’alibi vero iure communi vcebantur. c &
ideo magistrani diuinoru ossiciorum a Metaphrahe
appellantur. c Idem eorum matribus, vxoribus , li-
beris^ seruisque priuilegium tribuitur. e Hos Got-
thi Saiones appellabant, vt ex pluribus CasTiodori
iocis deprehendtcur.
In schola Agentiumin rebits erantquidamDepu
tati didti, quos eos fuiileopinor, qui ipsis Agenti-
bus yelut-.mtnistri inseruiebant, & eos currentes,
comitabantur , quemadmodumapud Valentinia-
mimlegimus. ^seruos pubhcos armorum fabricas
deputatos fuisfe, qut carbonesaccendendo, aut li-
gnaferendo,vel hutusmodi alia agendo, armissa-
bricandis inseruiebaut, vt Dendrophori , & simi-
les , quorum etiam NotielIa85. meminic, S Sic
deputatisacrx vettiserant , qui eas manibus com-
ponebant & aptabant: h Reliqua agentium in re-
bus ex ossicio huius Magshri sunt petenda,quod to-
tum ex his conhabat. Hx sunt odto schola: , qui-
busMagister officiorum isnperabat. Nuncadalios
palatij miniitros illis subiedtos est transeundum.
<DE MENSORIBVS , LAMPADA%US,
admijjionahhus: & inuitatoribus.
Cap. LXsJ.
ENSORIBVS etiamMagi-
ster officiornm imperabac, qui
Principem in aliquam ciuitate,
iturum prseibant, &domos, in
quibus quisque hospitaturus es
set,signo denotabant,vt ad
Theodotum Magistrum officio
rum Valentinianus A.scribic, 1
apud quem vulgo legitur Metatores : Sed in Co-
dice Theodosiano es? Mensores , & ita appellat
Vegetius: k Mensores , inquit, smit, qui in castris
ad Podismum dimetiuntur loca,in quibus milites te
torjafiguntjvel hospitiain ciuitatibus pra?stant.Me-
tatores uero appellac,qui pr^cedentesiocumdigut
castris. Plerunque tamen promiscue Metatores &
Mensores vocantur,qui anteexercitum vias compla
nabant.D. Ambrosius , 1 metatores,inquit itinera
disponunt: id clarius in Psalm,ii9.sermo.5.his verbis
explicat. Miles, qui ingreditur iter, viandiordinem
non ipse disponit sibi,nec pro suo arbitrio viam car-
pit,nec voluptaria captatcompendia , nerecedat a
signis, sed itinerarium ab Imperatoreaccipit3&cu-
stodit ilIud,pr^scnpto incedit ordine, cu armis suis
ambulat,redaque via conficit iten vt inueniat com-
meantium parata sibi 1 nbsidia . Sialioambulauerit
itinere annonam nonaccipic 3 man/ionem paratam
non inuenit3quia Imperatore ijs iubet h$c pr^para-
n 3 omnia qui sequtmtur, nec dextra nec simstra a
pra?scripto itineredeclinant 3 meritoque non defick
<pii Imperacorem sequitur fuum.Moderate enim am
bulat, quia Imperator non quod stbi vtile, sed quod
omnibus possibile, considerat: ideo &statiuas or-
dinat, triduo ambulatexercitus , quartorequiescic
die. Eliguntur ciuitates,in qmbus triduum,quatri-
duum,& plures interponanturdies3si aquis abunda*
commercns frequentantur, & ita sine labore confi-
.citur iter,donec ad eam vrbe perueniatur, qua? qua*
£ regaiis eligitur, in qua festis exercicibus requies
^ssoistretjur. Haitenus D.Ambrosiws. His concunt.
quod Lamprldius in Alexandro scribit itinerum,aiT,
dies publice proponebantur, ita vt edidum pederet
ante menses duos/in quo scriptum essec illa die, illa
hora ab vrbesum exiturus,& in prima mastone ma
surus: Detndeperordinem mansiones, deinde stati-
uar,deinde vbi annona esset accipienda:idem ferme
tradit Costatinus Porphyrogenneta de chernatibus :
mensores, inquit, sunt, qui Fostarum metiuntur &
conitituuntj Fossatum autem castra appellat,in quo
sensu hoc vocabultim ab Honorio m & Zosimo u
vsurpatur . Sed a Leone A. ° mensores inter eos
ponuntiiT,qui in Pnncipis palatioalio officio funge
bantur, & forte aulicis annonam , & equis pabula
metiebantur. Hiquoque a Prindpe in scrinio libel-
lorum probabantur. PEorum Pnmcerius, idest prt-
mns cum biennio in eo-gradu permanfisset* vltimi
agentiurn in rebus locum consequebatur, id eft erus
icholartyrofiebat, vt Honoriusd ad Aermlianum
Magistrum officiorum scribit. Alii etant menspres
apud magistrosmilitum,qui &ipsi d#mos signabat
in quibus milites erant hospitaturi,qin ad hnnc lo-
curn non pertinet.
LAMPADARIIS quoque Magisterofficiorum
pra?erac non solum his,qui lampadum palatii curam
habebannvc accenderentur & niterent, sed, & aliis
quos ad vsus scrinii deputatos fursse Leo r scribit.
Ea erant scrinia memoria?,libeliorum , epistolarum
& admissionum, quorum scribis in mnltam nodiem
vigilanribus,& scsibentibus,cum Lampadibus opus
esset, his accendendis & curandis Lampadarii prx-
ficiebantur,qui in scriniolibellorum,& ipsi a Princi
pe eranc probandi . s Audorest in Commodo &
Percinace Herodianus Principi ignem prxlatum
fuisse,de cuius ministns vereor hic non intelligi, cu
Leo A.de his notici^aulicisloquenseos mensores ,
& lapadarios su^ dispositioni reseruet quiscriniis
inserui.unt. Habebanc iampadarii primicerium , qui
triennio.tantiirn ea dignitate fungebatur,vt et seque
tes ilhitn gradum postenc adipisci. r Alii erant lam-
padarii in officio Prefedborum Praeto. de quibus lu-
lianus Patritius . “ legimus, & lampades Vicario
Pontice &aliis pr^latasfuissesin edidtis x lustinia-
ni de qoibus infra dicecur. Sed ecsi quattuor prsedi-
dta scrinia subMagistri officiorum dilpositione fue-
rint:quoniam eorum Magistri inter speCtabilesa No
titia recensentur,de his & ipsorum insignibus.suo lo
co dicendum seruabo.
PAREBANT & Magistro officiorum ADMI5-
SlOl^ALES vocati. y Horum munus erat, volen-
tes adire Principem intromiaere,vnde ab admitten-
doadmissionalessunt nuncupatis cuimuneri hunc
Magistrum prsefuifseex Cassiodorosupra diximus,
Lampridius in Alexandro,Cum amicis tatn familia-
riter vixit,vt communis estet ei ssepe coDiessiis, irec
& ad conuiuiaeorum,aliquosautem haberetquoti-
dianos,etiam non vocatos, salutaretur vero qnasi v-
nus de Senatoribus,patete velo, admissionalibus re-
motis,aut solts his,qui ministri ad fores erant. Horu
primus, Magister vocabatur. Vopiscus* ' 2, Arroga-
tionem, inquit, inserendam credidi exlibris AcoJii
qui Magister admiffionurn Valeriani Pracipisfuit.,
Marceihnus . a Per admissionum Magilhum ,qui
mos est honoratior,accito,eodem ingresso consisto-
rium offerturpurpura. Hunc sequebatur proximus
vocatus.idem Marcellmus , bmanumittendis , ait
ex more indudiisper admissionum proximum , Iu-
lianusleges agi dixerat. H^cille . Horum corpus
offictum vocauir, quia officium habebant Ptinci-
pein allocuturos intromitcendi. Imperante Caio Ca
ligulain vsueratadmissionalis, qui legacosadPrin-
cipem incroducebat. Philo de legatione ad Caiunia,
misto, inquit, ad nos Caio, qui legationibusadmit-
tendis pr^erat, pollicitus est se cogniturum cau-
sam nostram per ocium.H^c ille.Is enam adta princi
pis seu annalesscripsisse videtur. Vopiscus, enimin
Aureliano narrat Acoliumagistru admissionu Vaie-
nani plures libiosillius aitoru fecisse. in Occidente
p 4 praaer
/
m tn l.i.C.T. dt
terrts itmtt.
n Itb.3.
0 tn L.vlti. C.de
diuer.oss.
f in l.vL.adsiG*
de diuerfojsi.
q in l.vntca, C*
de mtnfor.
r in d i.yl.adji*,
s d.l.vlu
t Nouet.Theod.
t“:3 4V
u in efttom.No-
uel. 38.
x tn edtsio %.N®
uel.4 i.luitan.d*
Nouel.jS.
j l.i.C.depriu.
eor. qut t/i fitcr*
salat.mtltt.etm
l:vlKC.de dtuer*
#•
in Attreliane,
a Lib.S.
b lih.iU
^fnaute ytra-
qveparte.C. de
{, eftftol' tf.ad
Uarcei.foror.
c l.ex eo. C.eo
de /ud.
d n.Othh.
e l vl. C. eod, h.
tiostro sit»
j in l. vlt^C.de
■sirsiib
%si* Jtithe.de
4,rmtsS' 3*
/; l.fcrirtijs §•**"
putati. C de f*-
Uttn.pM' Urg-
CMmensortb.
i i» 1.1.& i. C.
demetatis.
Xlib.l^.ca.7.
2 /,-#» examero
isb.j.cas. i©.
COMMENTA RIVM.
44
Alise vero scholg a Primicerio nocariorum' tra-
dtabantur : Hanc scholam esse opinor, qua? pa-
latina vocatur , & lices coram Principe agitatas
exequebatur * a officia palatina a D. Ambrosio
appellantur 5 bpalatina * inquit, omniaofhcia 3
hoceil memoriales, agentes in rebus cemperant a
procdsu. Priuilegium habebant huius schoia: Cen-
tenarii, Ducenani, &Adiuu? , nesubalio Romse
aut Coiiantinopoli quam Magiitro officiorum con-
uenirentur,’alibi vero iure communi vcebantur. c &
ideo magistrani diuinoru ossiciorum a Metaphrahe
appellantur. c Idem eorum matribus, vxoribus , li-
beris^ seruisque priuilegium tribuitur. e Hos Got-
thi Saiones appellabant, vt ex pluribus CasTiodori
iocis deprehendtcur.
In schola Agentiumin rebits erantquidamDepu
tati didti, quos eos fuiileopinor, qui ipsis Agenti-
bus yelut-.mtnistri inseruiebant, & eos currentes,
comitabantur , quemadmodumapud Valentinia-
mimlegimus. ^seruos pubhcos armorum fabricas
deputatos fuisfe, qut carbonesaccendendo, aut li-
gnaferendo,vel hutusmodi alia agendo, armissa-
bricandis inseruiebaut, vt Dendrophori , & simi-
les , quorum etiam NotielIa85. meminic, S Sic
deputatisacrx vettiserant , qui eas manibus com-
ponebant & aptabant: h Reliqua agentium in re-
bus ex ossicio huius Magshri sunt petenda,quod to-
tum ex his conhabat. Hx sunt odto schola: , qui-
busMagister officiorum isnperabat. Nuncadalios
palatij miniitros illis subiedtos est transeundum.
<DE MENSORIBVS , LAMPADA%US,
admijjionahhus: & inuitatoribus.
Cap. LXsJ.
ENSORIBVS etiamMagi-
ster officiornm imperabac, qui
Principem in aliquam ciuitate,
iturum prseibant, &domos, in
quibus quisque hospitaturus es
set,signo denotabant,vt ad
Theodotum Magistrum officio
rum Valentinianus A.scribic, 1
apud quem vulgo legitur Metatores : Sed in Co-
dice Theodosiano es? Mensores , & ita appellat
Vegetius: k Mensores , inquit, smit, qui in castris
ad Podismum dimetiuntur loca,in quibus milites te
torjafiguntjvel hospitiain ciuitatibus pra?stant.Me-
tatores uero appellac,qui pr^cedentesiocumdigut
castris. Plerunque tamen promiscue Metatores &
Mensores vocantur,qui anteexercitum vias compla
nabant.D. Ambrosius , 1 metatores,inquit itinera
disponunt: id clarius in Psalm,ii9.sermo.5.his verbis
explicat. Miles, qui ingreditur iter, viandiordinem
non ipse disponit sibi,nec pro suo arbitrio viam car-
pit,nec voluptaria captatcompendia , nerecedat a
signis, sed itinerarium ab Imperatoreaccipit3&cu-
stodit ilIud,pr^scnpto incedit ordine, cu armis suis
ambulat,redaque via conficit iten vt inueniat com-
meantium parata sibi 1 nbsidia . Sialioambulauerit
itinere annonam nonaccipic 3 man/ionem paratam
non inuenit3quia Imperatore ijs iubet h$c pr^para-
n 3 omnia qui sequtmtur, nec dextra nec simstra a
pra?scripto itineredeclinant 3 meritoque non defick
<pii Imperacorem sequitur fuum.Moderate enim am
bulat, quia Imperator non quod stbi vtile, sed quod
omnibus possibile, considerat: ideo &statiuas or-
dinat, triduo ambulatexercitus , quartorequiescic
die. Eliguntur ciuitates,in qmbus triduum,quatri-
duum,& plures interponanturdies3si aquis abunda*
commercns frequentantur, & ita sine labore confi-
.citur iter,donec ad eam vrbe perueniatur, qua? qua*
£ regaiis eligitur, in qua festis exercicibus requies
^ssoistretjur. Haitenus D.Ambrosiws. His concunt.
quod Lamprldius in Alexandro scribit itinerum,aiT,
dies publice proponebantur, ita vt edidum pederet
ante menses duos/in quo scriptum essec illa die, illa
hora ab vrbesum exiturus,& in prima mastone ma
surus: Detndeperordinem mansiones, deinde stati-
uar,deinde vbi annona esset accipienda:idem ferme
tradit Costatinus Porphyrogenneta de chernatibus :
mensores, inquit, sunt, qui Fostarum metiuntur &
conitituuntj Fossatum autem castra appellat,in quo
sensu hoc vocabultim ab Honorio m & Zosimo u
vsurpatur . Sed a Leone A. ° mensores inter eos
ponuntiiT,qui in Pnncipis palatioalio officio funge
bantur, & forte aulicis annonam , & equis pabula
metiebantur. Hiquoque a Prindpe in scrinio libel-
lorum probabantur. PEorum Pnmcerius, idest prt-
mns cum biennio in eo-gradu permanfisset* vltimi
agentiurn in rebus locum consequebatur, id eft erus
icholartyrofiebat, vt Honoriusd ad Aermlianum
Magistrum officiorum scribit. Alii etant menspres
apud magistrosmilitum,qui &ipsi d#mos signabat
in quibus milites erant hospitaturi,qin ad hnnc lo-
curn non pertinet.
LAMPADARIIS quoque Magisterofficiorum
pra?erac non solum his,qui lampadum palatii curam
habebannvc accenderentur & niterent, sed, & aliis
quos ad vsus scrinii deputatos fursse Leo r scribit.
Ea erant scrinia memoria?,libeliorum , epistolarum
& admissionum, quorum scribis in mnltam nodiem
vigilanribus,& scsibentibus,cum Lampadibus opus
esset, his accendendis & curandis Lampadarii prx-
ficiebantur,qui in scriniolibellorum,& ipsi a Princi
pe eranc probandi . s Audorest in Commodo &
Percinace Herodianus Principi ignem prxlatum
fuisse,de cuius ministns vereor hic non intelligi, cu
Leo A.de his notici^aulicisloquenseos mensores ,
& lapadarios su^ dispositioni reseruet quiscriniis
inserui.unt. Habebanc iampadarii primicerium , qui
triennio.tantiirn ea dignitate fungebatur,vt et seque
tes ilhitn gradum postenc adipisci. r Alii erant lam-
padarii in officio Prefedborum Praeto. de quibus lu-
lianus Patritius . “ legimus, & lampades Vicario
Pontice &aliis pr^latasfuissesin edidtis x lustinia-
ni de qoibus infra dicecur. Sed ecsi quattuor prsedi-
dta scrinia subMagistri officiorum dilpositione fue-
rint:quoniam eorum Magistri inter speCtabilesa No
titia recensentur,de his & ipsorum insignibus.suo lo
co dicendum seruabo.
PAREBANT & Magistro officiorum ADMI5-
SlOl^ALES vocati. y Horum munus erat, volen-
tes adire Principem intromiaere,vnde ab admitten-
doadmissionalessunt nuncupatis cuimuneri hunc
Magistrum prsefuifseex Cassiodorosupra diximus,
Lampridius in Alexandro,Cum amicis tatn familia-
riter vixit,vt communis estet ei ssepe coDiessiis, irec
& ad conuiuiaeorum,aliquosautem haberetquoti-
dianos,etiam non vocatos, salutaretur vero qnasi v-
nus de Senatoribus,patete velo, admissionalibus re-
motis,aut solts his,qui ministri ad fores erant. Horu
primus, Magister vocabatur. Vopiscus* ' 2, Arroga-
tionem, inquit, inserendam credidi exlibris AcoJii
qui Magister admiffionurn Valeriani Pracipisfuit.,
Marceihnus . a Per admissionum Magilhum ,qui
mos est honoratior,accito,eodem ingresso consisto-
rium offerturpurpura. Hunc sequebatur proximus
vocatus.idem Marcellmus , bmanumittendis , ait
ex more indudiisper admissionum proximum , Iu-
lianusleges agi dixerat. H^cille . Horum corpus
offictum vocauir, quia officium habebant Ptinci-
pein allocuturos intromitcendi. Imperante Caio Ca
ligulain vsueratadmissionalis, qui legacosadPrin-
cipem incroducebat. Philo de legatione ad Caiunia,
misto, inquit, ad nos Caio, qui legationibusadmit-
tendis pr^erat, pollicitus est se cogniturum cau-
sam nostram per ocium.H^c ille.Is enam adta princi
pis seu annalesscripsisse videtur. Vopiscus, enimin
Aureliano narrat Acoliumagistru admissionu Vaie-
nani plures libiosillius aitoru fecisse. in Occidente
p 4 praaer
/
m tn l.i.C.T. dt
terrts itmtt.
n Itb.3.
0 tn L.vlti. C.de
diuer.oss.
f in l.vL.adsiG*
de diuerfojsi.
q in l.vntca, C*
de mtnfor.
r in d i.yl.adji*,
s d.l.vlu
t Nouet.Theod.
t“:3 4V
u in efttom.No-
uel. 38.
x tn edtsio %.N®
uel.4 i.luitan.d*
Nouel.jS.
j l.i.C.depriu.
eor. qut t/i fitcr*
salat.mtltt.etm
l:vlKC.de dtuer*
#•
in Attreliane,
a Lib.S.
b lih.iU