Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
189

Exkurs III. Die Tugend- und Lasterallegorie des Antonio Averlino Filarete

che immaginando io piü volte, a che
cose si potesse asomigliare questa
virtü et questo vitio si possa aso-
migliare che piü propria paresse,
et leggendo et domandando, se mai
alcuno di questi avessi figurati im-
modo che in una figura compren-
dere si potesse l’uno essere il vitio
et l’altra la virtü, io non o ancora
trovato, che in una figura figurate
fussono come impiü, come a dire le
quattro virtü cardinali et le tre
theologiche, et cosi i septe vitii
principali, che chi a uno animale
et chi a un altro et cosi ancora la
virtü a varie figure asimigliate.
Vero e, che Seneca le discrive in fo-
rma di donna vestita di biancho e’l
vitio pure in forma di donna molto
adornata di begli vestimenti et fi-
gure, che in sonno venissono di-
nanzi a Ercole et a dimostrargli,
che ciascheduno dovesse seguitare
le sue vestigie, cosi il vitio comela
virtü, ogniuno gli profferivade'suoi
fructi et chi dolci et chi bruschi, et
lui, come savio, prese piü presto li
bruschi che dolci. Si che, vedute
tutte queste similitudini et intese,
non nella mente mi sodisfaceva,
immodo che collo ’ngegnio mi missi
a fantasticare et pensare tanto, che
pure mi venne nella mente di figu-
rare il vitio et la virtü in una figura
sola ciascuna di per se, le quali
stanno in questa forma, che qui
narrerö et anche per disegnio po-
trete la sua forma vedere.

Prima pensando, in che modo questa
virtü si potesse figurarla che in una sola
figura si rapresentasse essa virtü, in questa

aut uitio fama compa-
retur, quamuis longe di-
uersa, duas iccirco portas
primum excogitauimus; e
Virtute immortalitas et
utriusque uite felicitas com-
paratur, e Vitio ignominiosa
perpetuaque nascitur infa-
mia, qua non modo huiusce
uite turpitudinem adipisci-

mur, uerum etiam eternas
penas exuti corpore collue-

mus. Quamquam iusti-
tie, fortitudinis, tem-
perantie ac prudentie
theologicarumque uir-
tutum uitiorum quoque
sub animalium specie
notatorum formas ubi-
que fere gentium spec-
tamus, in uniuersum
tarnen ipsius uirtutis
imaginem nusquam ex-
pressam uidimus; nisi
fortasse Prodicum imite-
mur, qui duas matronas
adolescenti occurrentes
Herculi concinne depin-
xit. Altera ad labores
amaraque principia in-
uitabat,felicemtandem
exitum pollicebatur, si
suauestigia sectaretur,
aduoluptatem altera et
finem amarissimum de-
nique. Ego autem quam
utrique figuramexcogi-
tarim, et uerbis et pic-
tura significabo.

Virtutis talis erit imago.
Armatus illi est habitus, fa-
 
Annotationen