DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.30261#0142
z®
14 COMMENTARIVS
num cum magna Phrygum manu,post longos errores in Itaiiam veniste, easque partes ubi nunC
Romaest tenuiste,alibiexDionyhj Halicarnastei, T.Liuij,Piutarchi,Eutropij,&aliorum vete=-
rum lcriptorum testimonijs satis explicaui. Is altero post Troiam captam anno,Lauinio urbe in
Latiocondita, Latinorum gentis commune cum loceroLatino imperium aliquandiu tenuit»
Posteavero utrisque bellum aduerstis Turnum Rutulorum regem propter fraudatasLauiniae
nuptias fuitstn quo Turnus &Latinus occubuere,Aenea tamen vitftoriapotito, qui soceri re-
gnum suscipiens,quarto imperij iui ex quo in Italiam venerat anno, tertio vero post obitum La-
tinijbeilo aduersus Mezentium Tuicorum Regem decestit. In cuius locuin Astanius eius &
Creulae filius, cuiluio cognomenfuiise feruntjiiiccesstt. IsLauinio quodregniLatini tunc se-
des erat nouercae Lauiniae reliclo XXX. ab eius aedificatione anno iam exadlo,Albam longam ICi
qitam regni caput deinceps esse voluit,condidit:obiitque anno regni XXXVIII. luperstite fiiio
Iulo adhuc adulescentulo,quem auctorem nominis suiluliagens habuit.Ascanio mortuo, Po-
stumo Siluio fratri, Aeneae exLauiniafilio Latinorum imperium traditum est, tanquam filio
mulieris quae regni haeres eratra quo omnes postea Albani rcgcs,Slluij nominati iunt.Is autem
ideo Siluius appellatus est, quod eum mater Lauiniapost Aeneaemortempriuigni Alcanij in*
stdias timens,in stluis latitans enixa dietftbique educalset.Hic quum unde triginta regnastet an-
nos succdsorem habuit filium Aeneam Siiuium,cui imperij anno XXXI.mortuo succdstt filius
Latirius, qui annos Ll.regnauit. post quem Albaeius filius XXXIX. & huius fiiius Capetus
XXVI. moxCapisduodetriginta.Calpetus XIII. &Tiberinus VIII. annisrerumpotitisunt in
Latio,filius iemper patristiccedens. Tiberinus autem quum inamnem Albulam cecidiiset ei
Tiberisnomcndedit. Post eum Agrippa XL. Romulus XIX.Auentinus XXXVII. annosCe-
griarunt;&hic in Auentino sepultus collinomen suum reliquiste dicitur.Auentini autem filius
Procas regnum annos XXIII. obtinuit. Is Numitorematque Amulium Siluiosfiiiosprocrea-
uit. Ex qtiibus Nuitlitor,quum in duaspartes haereditatempartitus fuistetpater Procas, diui-
tiasque & aurum regno adaequastet,regnum Latinorum,maior enimnatu erat,sortitus est.Au-
rum opesque Amuliris virVapher & maiitiostis
Hic opibuspaternis sratrisqueinertiafretus, Numitorenoniongepostregno exa6to,impe-
rium inuadens idper annos duos & quadraginta obtinuit.Addensque 1'celeri icems,stirpem fra-
tris virilem interemit,eiusquefiliamperipeciemhonoris Vestalemlegit&perpetuavirginitate
spem partus ademit; veritus neliberi ab alterutro eorum exortiaui iniurias aliquando vindica-
rent.Eam autem aiij Iliam, alij Rheam Siluiam appellant. Quaehaudmultopost vi compresta,
quum gettiinos edidiiset inftmtes,seuita rata,seu quod. auctor culpae honestior erat,Martem in-
certae stirpis patrem dixit. Verum nec Deus nec ipst homincsillam aut filios a regia crudelitate
vendicarunt, ipla enim secundum ali quos iuxta legem viua defoisi, vel ut alijs placet, perpetuo
carceri condemnata;&silij in proftuentem mitti iussi. Dionystus autem ita aitjquum Ilia vestalis
virgo ad Martis lucum ilset aquae purae hauriendae gratia, in templo compresta cst.Sunt qui pu-
tent ab aliquo ex procis; nec desunt qui dicant ab Amulio ipso patruo & Rege, qui quum amo-
re eius captus esset,Martis ipeciearmatus &incognitus cum earem habuit. Alij agenio iocstaiij
vero a Sacerdote aliqtio ieu Pontifice eam comprelsam alscrunt.Ego veroRomulum ipsum mi- •
litis cuiuipiamsillumfuiisecredo, & quiamilites subMarteestcexistimantur, iccircoRomuii
pater Mars dictus est
Ceterum quisquis ille fuerit,certum est ipsam virginitatis amilsie poenas dediise,filiosquein
amnem mergi iustos. Quos prope Tibcris ripam expositos regiorum armentorumpastor Fau-
stiilus inuenit,atque ad uxorem siiam Accam Laurentiam, nutriendos detulit. Hanc vulgato
corpore interpastores lupam vocatam scribuntLa6tantius,Eutropius,& D. Augustinus,quam
nos meretricem appeliamus,unde & nostro quoqiie saeculo scortorum cellulae lupanaria nun-
cupantur.Vnde fabulae de lupaRomuli & Remi nutrice initium ortum creditur. Haec ut bre-*
uissime ita elegantissime sccundo Fastorum libro ijs verstbus explicat Ouidius
Silmafit mater,Vefiaefimulachraseruntur
Virgineis oculis oppofiusfe manus j§>
<tAra deae certe tremmtpariente mrnisira
Etfuhijt cineres territassammafiuos
Hoc uhi cognouit contemptor Amulius aequi
SSfam raptassiratri vicior hahehat opes
aAmne iuhet mergigeminossicelus unda refiugit
snsiccapueri desiituuntur humo
Lacle quis insiantes neficit creutsseferino?
Et picum expofitisfdepe tuhsise cihos?
Hi autem pueri Romulus &Remus,vt quidam Icribuntsideo appellati stmt,quod lupae mam-
rria nutritistnt,quam rumen antiqui dicebant, Graece quoque ruma dicitur,a quaRomumpri- 6*
mum3deinde blandiendi cauila Romulum didtum, quodparuulils & la<5tens uberibusque Iupi-
30
14 COMMENTARIVS
num cum magna Phrygum manu,post longos errores in Itaiiam veniste, easque partes ubi nunC
Romaest tenuiste,alibiexDionyhj Halicarnastei, T.Liuij,Piutarchi,Eutropij,&aliorum vete=-
rum lcriptorum testimonijs satis explicaui. Is altero post Troiam captam anno,Lauinio urbe in
Latiocondita, Latinorum gentis commune cum loceroLatino imperium aliquandiu tenuit»
Posteavero utrisque bellum aduerstis Turnum Rutulorum regem propter fraudatasLauiniae
nuptias fuitstn quo Turnus &Latinus occubuere,Aenea tamen vitftoriapotito, qui soceri re-
gnum suscipiens,quarto imperij iui ex quo in Italiam venerat anno, tertio vero post obitum La-
tinijbeilo aduersus Mezentium Tuicorum Regem decestit. In cuius locuin Astanius eius &
Creulae filius, cuiluio cognomenfuiise feruntjiiiccesstt. IsLauinio quodregniLatini tunc se-
des erat nouercae Lauiniae reliclo XXX. ab eius aedificatione anno iam exadlo,Albam longam ICi
qitam regni caput deinceps esse voluit,condidit:obiitque anno regni XXXVIII. luperstite fiiio
Iulo adhuc adulescentulo,quem auctorem nominis suiluliagens habuit.Ascanio mortuo, Po-
stumo Siluio fratri, Aeneae exLauiniafilio Latinorum imperium traditum est, tanquam filio
mulieris quae regni haeres eratra quo omnes postea Albani rcgcs,Slluij nominati iunt.Is autem
ideo Siluius appellatus est, quod eum mater Lauiniapost Aeneaemortempriuigni Alcanij in*
stdias timens,in stluis latitans enixa dietftbique educalset.Hic quum unde triginta regnastet an-
nos succdsorem habuit filium Aeneam Siiuium,cui imperij anno XXXI.mortuo succdstt filius
Latirius, qui annos Ll.regnauit. post quem Albaeius filius XXXIX. & huius fiiius Capetus
XXVI. moxCapisduodetriginta.Calpetus XIII. &Tiberinus VIII. annisrerumpotitisunt in
Latio,filius iemper patristiccedens. Tiberinus autem quum inamnem Albulam cecidiiset ei
Tiberisnomcndedit. Post eum Agrippa XL. Romulus XIX.Auentinus XXXVII. annosCe-
griarunt;&hic in Auentino sepultus collinomen suum reliquiste dicitur.Auentini autem filius
Procas regnum annos XXIII. obtinuit. Is Numitorematque Amulium Siluiosfiiiosprocrea-
uit. Ex qtiibus Nuitlitor,quum in duaspartes haereditatempartitus fuistetpater Procas, diui-
tiasque & aurum regno adaequastet,regnum Latinorum,maior enimnatu erat,sortitus est.Au-
rum opesque Amuliris virVapher & maiitiostis
Hic opibuspaternis sratrisqueinertiafretus, Numitorenoniongepostregno exa6to,impe-
rium inuadens idper annos duos & quadraginta obtinuit.Addensque 1'celeri icems,stirpem fra-
tris virilem interemit,eiusquefiliamperipeciemhonoris Vestalemlegit&perpetuavirginitate
spem partus ademit; veritus neliberi ab alterutro eorum exortiaui iniurias aliquando vindica-
rent.Eam autem aiij Iliam, alij Rheam Siluiam appellant. Quaehaudmultopost vi compresta,
quum gettiinos edidiiset inftmtes,seuita rata,seu quod. auctor culpae honestior erat,Martem in-
certae stirpis patrem dixit. Verum nec Deus nec ipst homincsillam aut filios a regia crudelitate
vendicarunt, ipla enim secundum ali quos iuxta legem viua defoisi, vel ut alijs placet, perpetuo
carceri condemnata;&silij in proftuentem mitti iussi. Dionystus autem ita aitjquum Ilia vestalis
virgo ad Martis lucum ilset aquae purae hauriendae gratia, in templo compresta cst.Sunt qui pu-
tent ab aliquo ex procis; nec desunt qui dicant ab Amulio ipso patruo & Rege, qui quum amo-
re eius captus esset,Martis ipeciearmatus &incognitus cum earem habuit. Alij agenio iocstaiij
vero a Sacerdote aliqtio ieu Pontifice eam comprelsam alscrunt.Ego veroRomulum ipsum mi- •
litis cuiuipiamsillumfuiisecredo, & quiamilites subMarteestcexistimantur, iccircoRomuii
pater Mars dictus est
Ceterum quisquis ille fuerit,certum est ipsam virginitatis amilsie poenas dediise,filiosquein
amnem mergi iustos. Quos prope Tibcris ripam expositos regiorum armentorumpastor Fau-
stiilus inuenit,atque ad uxorem siiam Accam Laurentiam, nutriendos detulit. Hanc vulgato
corpore interpastores lupam vocatam scribuntLa6tantius,Eutropius,& D. Augustinus,quam
nos meretricem appeliamus,unde & nostro quoqiie saeculo scortorum cellulae lupanaria nun-
cupantur.Vnde fabulae de lupaRomuli & Remi nutrice initium ortum creditur. Haec ut bre-*
uissime ita elegantissime sccundo Fastorum libro ijs verstbus explicat Ouidius
Silmafit mater,Vefiaefimulachraseruntur
Virgineis oculis oppofiusfe manus j§>
<tAra deae certe tremmtpariente mrnisira
Etfuhijt cineres territassammafiuos
Hoc uhi cognouit contemptor Amulius aequi
SSfam raptassiratri vicior hahehat opes
aAmne iuhet mergigeminossicelus unda refiugit
snsiccapueri desiituuntur humo
Lacle quis insiantes neficit creutsseferino?
Et picum expofitisfdepe tuhsise cihos?
Hi autem pueri Romulus &Remus,vt quidam Icribuntsideo appellati stmt,quod lupae mam-
rria nutritistnt,quam rumen antiqui dicebant, Graece quoque ruma dicitur,a quaRomumpri- 6*
mum3deinde blandiendi cauila Romulum didtum, quodparuulils & la<5tens uberibusque Iupi-
30