Małkiewicz, Adam; Uniwersytet Jagielloński w Krakowie [Hrsg.]: Prace z Historii Sztuki: Teoria architektury w nowożytnym piśmiennictwie polskim (13.1976)

wprawdzie architekturze wzoru zrobionego od natury, ale nie brakuje takich,
które za pośrednictwem naturalnych potrzeb wskazały czynnym i dzielnym
dowcipom drogę do najwspanialszych gmachów, umieszczających zbytek
i pychę, od chatki zasłaniającej od deszczu i upału. Chatka tedy jest budownic-
twem naturalnym, ona początkiem piękności architektury” 75, toteż „nie powinno

Ryc. 3. Geneza architektury wcdług Sebastiana Sierakowskiego

się budownictwo nigdy wypierać swojego niskiego początku” 76. Ponieważ
zaś „wydoskonalenie albo piękność zupełna architektury, jako i wszystkich
innych pięknych sztuk, zależy od naśladowania pięknej natury” 77, a wzorem
architektury jest pierwotna chatka, „ztego pierwszego wzoru sztuka tapowin-
na wybrać cząstki piękniejsze, dcbrze je naśladować, ukształcać, układać
sposobem z naturą zgodnym i przyzwoitym do celu budowli, ażeby z różności
członków dobieranych przyzwoicie do założonego przedmiotu przyjemna
całość powstawała. [...] Porządek więc i rozbiór pierwiastkowego naturalnego
budownictwa jest wielkim wzorem, który powinien kierować architektów

przyściennych, pilastrów i obdasznic, wskazująna zależności od dzieła A. Quatremere de Quincy,
Encyclopedie methodiąue, Paris 1788 (hasia: Architecture i Cabane), być może za pośrednictwem
F. Milizii, Dizionario delle belle arti del disegno, Bassano 1797. — O stosunku Sierakowskiego
do Milizii zob. dalej, s. 116.

75 S. Sierakowski, o. c., s. 12.

76 Tamże, s. 13.

77 Tamże, s. 12.

45