DOI Artikel:
Zgórniak, Marek: Wokół neorenesansu w architekturze XIX wieku: podstawy teoretyczne i realizacje
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26756#0009
¥STĘP
"Renesans renesansu" jest jednym z istotnych zjawisk w archi-
tekturze XIX wieku. Jego początki można obserwować już przed
rokiem 1820. Kastępne lata, a zwłaszcza druga i trzecia ćwierć
stulecia są okresem dalszego rozwoju neorenesansu. Już w pierw-
szej połowie XIX wieku budynki w stylu odrodzenia wznoszono da-
leko poza Europą, m.in. w Rio de Janeiro, a także na wschodnich
krańcach naszego kontynentu, w Stambule. W samej zaś Europie styl
renesansowy opanował na długie lata rozmaite środowiska. Ze
szczególnym upodobaniem sięgano do niego w niektórych typach bu-
dowli publicznych, jak banki, uniwersytety czy muzea. Również
w budownictwie pałacowym i w kamienicach czynszowych aż po
schyłek XIX wieku stosowano obok stylów innych epok przede
wszystkim styl renesansowy.
Zjawisko to budziło jednak dotąd mniejsze zainteresowanie ba-
daczy niż "neo-style" średniowieczne, jak np. neogotyk. Zwrot do
odrodzenia w architekturze nie był bowiem w XIX wieku połączony
z "odkryciem" i nową oceną renesansu. Quattro- i Cinąuecento były
w teorii sztuki wysoko cenione przez cały okres nowożytny i
traktawane jako odrodzenie antyku. V tej sytuacji, w odczuciu
niektórych historyków, nearenesans rozumiany jako uzupełnienie
klasycyzmu nie stanowi istotnego problemu badawczego.
Praca niniejsza w równej mierze dotyczy histarii architektury,
co dziejów jej teorii. Analizę teorii neorenesansu, a zwłaszcza jej
początków, utrudnia w pewnej mierze fakt, że samo pojęcie stylu
renesansowego kształtowało się dopiero w XIX wieku. 5ic teź
dziwnego, że styl, który dzisiaj uznajemy za neorenesans, nieraz
w zeszłym stuleciu był nazywany inaczej, na przykład stylem
włoskim bądź toskańskim. Przedmiotem naśladowania były rozmaite
odmiany architektury różnych okresów nowożytności, a historyczne
"Renesans renesansu" jest jednym z istotnych zjawisk w archi-
tekturze XIX wieku. Jego początki można obserwować już przed
rokiem 1820. Kastępne lata, a zwłaszcza druga i trzecia ćwierć
stulecia są okresem dalszego rozwoju neorenesansu. Już w pierw-
szej połowie XIX wieku budynki w stylu odrodzenia wznoszono da-
leko poza Europą, m.in. w Rio de Janeiro, a także na wschodnich
krańcach naszego kontynentu, w Stambule. W samej zaś Europie styl
renesansowy opanował na długie lata rozmaite środowiska. Ze
szczególnym upodobaniem sięgano do niego w niektórych typach bu-
dowli publicznych, jak banki, uniwersytety czy muzea. Również
w budownictwie pałacowym i w kamienicach czynszowych aż po
schyłek XIX wieku stosowano obok stylów innych epok przede
wszystkim styl renesansowy.
Zjawisko to budziło jednak dotąd mniejsze zainteresowanie ba-
daczy niż "neo-style" średniowieczne, jak np. neogotyk. Zwrot do
odrodzenia w architekturze nie był bowiem w XIX wieku połączony
z "odkryciem" i nową oceną renesansu. Quattro- i Cinąuecento były
w teorii sztuki wysoko cenione przez cały okres nowożytny i
traktawane jako odrodzenie antyku. V tej sytuacji, w odczuciu
niektórych historyków, nearenesans rozumiany jako uzupełnienie
klasycyzmu nie stanowi istotnego problemu badawczego.
Praca niniejsza w równej mierze dotyczy histarii architektury,
co dziejów jej teorii. Analizę teorii neorenesansu, a zwłaszcza jej
początków, utrudnia w pewnej mierze fakt, że samo pojęcie stylu
renesansowego kształtowało się dopiero w XIX wieku. 5ic teź
dziwnego, że styl, który dzisiaj uznajemy za neorenesans, nieraz
w zeszłym stuleciu był nazywany inaczej, na przykład stylem
włoskim bądź toskańskim. Przedmiotem naśladowania były rozmaite
odmiany architektury różnych okresów nowożytności, a historyczne