Prace z Historii Sztuki (2.1948)

2. Izabela z Czartoryskich
Lubomirska.

WSTĘP

Dobra wilanowskie, stanowiące w połowie XVIII w. własność woje-
wody ruskiego Augusta Czartoryskiego, po jego śmierci w r. 1782 odzie-
dziczyła córka, marszałkowa wielka koronna Izabela Stanisławowa
Lubomirska. Prawdopodobnie jednak już wcześniej objęła księżna Izabela
Wilanów w użytkowanie, czy to po ślubie swym w r. 1753, czy może
raczej po uzyskaniu przez męża w r. 1766 godności marszałkowskiej, zwią-
zanej ściśle z dworem i stolicą.

W tych właśnie latach, między r. 1766 a 1769, pałac uległ modyfi-
kacjom, nienotowanym przez dotychczasowych monografistów Wilanowa.
Na obitych miedzią hełmach wież umieszczono wówczas „siedzące Atlasy
z Blachy miedzianej in AA 1769 zrobione na Karku Globy pozłacane dźwi-
gaiące“1), a wewnątrz pałacu, nie tykając apartamentów w korpusie
głównym, zmodernizowano apartamenty mieszkalne w obu skrzydłach,
w prawym — które zajmowała księżna, i w lewym, o połowę krótszym, —
zajmowanym przez marszałka. Cyfry księżny marszałkowej IL na żelaz-
nych rokokowych płytach kominkowych wskazują, że przebudowy do-
konano dla jej potrzeb i z jej inicjatywy.

Uwaga: Cytaty w tekście i w przypisach podawane są w pisowni orygi-

nalnej bez zaznaczania błędów i odrębności ortograficznych.

3) Archiwum gospodarcze w Wilanowie, Inwentarz Pałacu Wilanowskiego, spi-
sany 1793. Z tegoż inwentarza zaczerpnięte dalsze cytaty, dotyczące wyposażenia
wnętrz pałacowych.