Pyrrhi Ligorii
1534
XXVI. De StaticuloVebicuk.
STaticulura quoque specics cft vehiculi & esse-
das, cujusmeminit Plinius, dicens : Coepe-
re inde ejjeda,& vebicula,& petorita exornari.
Quode more, ut supra diximus, res nora eft in
celebri carrorum luxu , & rerura sactarum ex ar-
gento, quales tempore Reipubl. Romanae, bellis
civilibusinterje&o, a Censoribus prorsus abolitae
fuerunt, post rursus inolevere, redu&a? ab homi-
nibus licentiolis, quibus volupe perdere fanclum
vivendi morem, cujusobservantia legitima liber
tas consistit,
XXVII. DeTraba&TribuU,
TRaha erat carrum sine rotis, distum a noftra
tibus tribula, & traglia , quia per terram tra
hatur , a trahendo, unde trafcinam quidam
vocitant. Fuitufirata colonisin convehendis re
bus ad villam speclantibus, frumentis fcilicet, &
sructibus: Traha terram Ieniter radente fecure,&
sine periculo veclabantur quoque ftatuse,ac moles
sicut& sithodie. Traglia, &trahaquoque dici-
tur raftellum, aut crates dentata , qua raduntur &
purgantur novalia, poftquam verfa funt aratro,
aut xquantur fulci, poft fementem in jecTtam , aut
extrahuntur herbx, & ftipulas agrorum . Facit hu-
jusclaram mentionem Virgilius, cum dicit detr[
bula , qua; eandem rem fignisicat:
Tribulaque, trabaque, & iniquo pondere rassri.
Illis tota corporis mole incumbebat nonnunquam
arator,& bubulcus. Tribula dentata purgabant
arvasaxosa, qualia erant tribus Papinias • Tribu-
la itaque, & traha fpecies vehiculi tradlorii • Tri-
bula eft inftrumentuni quaruorlongis Iignis con-
ftructum, clavis rorum oxnfixum, quorum fingu-
lipalmi unius & dimidii intervalloa se mutuo di-
ftant, tota in longum ferreis, vel ligneis dentibus,
palmum unumlongis, aut paulo plus, confixa,
quod in supelie&ile ruftica raftellum dicitur. Qui-
dara id appellant tribulum , quidara vehiculum
dentatum, alii trafcino , alii trahecia, qua tra-
hunt omnis gcneris res neceflarias in viila , ut fru-
ges, ne grana cxcidant e fpicis, nam incedit le-
niter, & sine fuccussione ulla, utquod fupra eft
impofitum, securisfime poftit, quoquo velis, por-
tari. Eft itaque aptiflimum inftrumentum portan^
di ea > quae obnoxia periculo confractionis..
XXVIII. DeVetlahulo.
VEttabulum eft species carri, a ve&ando sic
didum , ledicse volubili fimile, quod soemi-
pae versari in omnem partem & volvere po-
terant p(Q Iubitu, quod quidam vocant carrivolam.
XXVI. Del Staticulo Vehiculo,
B
D
STaticulum e anco Jpecie di vebiculo , & ^
cjseda , di cui sa memoria Plinio dicendo'
Ccepere inde efleda, & vehicula, & petorit»
exornari . // quale ufo , come dicemo di sopra*
,e celebre nel lufso de carri , & cose sajtte in #r'
\gento, le qualinel tempo della Republ. Rom.tr*
le guerre civili da' censori surono g/a cafsate,
pai ritornate dalle perfone licenziose, cbegttafts
rono ogni coftume di vivere , col/a perdita dej'a
bonta di quella buona osservan^a della legitim(s
Uberta«
XXVII. Della Traha & Tribu/a.
TRaba era un carro sen^a ruote , detta d~<*
noi tribula ,<& tratfia, perche fistrafcinava*
detta a trabendo , onde trafcina alcuni s appefj
lano. Fu tisata da coloni & nelle cofe della vjj*
la, da traportare da ua luogo ad un altro del>*
biade 0 frutti, &fi trafcinavano anco delle ir»4'.
giai per portarle ficure, come facemo boggidi »°*
col trafcino. Tragl/a, & traha fi dice ancora t'
raftello a mangano dentato , con che fi raftella"a
i campi per nettarli , dcppa cbe e arato ; 0 Per
spianare i solcbi, dopo che fementato , trabenao-
ne con e\fe f berha, & H sterpi dai campi. Faf"
ne di quefto chiara men^ione Vbgilio , quandb
dice della tribula, ch'e la medesima cosa-'
Tribulaque, trahjeque, & iniquo pondere rastri.
Andava sopra d.i efse l aratore , & guidatore $
r 'tsrn eKa trihula dentata nettavano i c*m'
Pn l?a0f*l C°me erT° I"'11' dellatribit Papinia*
Quefte^ dunque tpbula, & traba f fpecie d*
trafant . Tnhula e uno instromento compofto dt
quattro legni kngbi, atteftati infieme, Urghiu»
palmo & me%p f un dali altro, tutti per la lun'-
gbe^a fatti a denti lungbi un palmo & piu an-
cora, il qual raftello in campagna fi appella • Al*
cuni lo cbiamano tribulum, altri vcb/culum den^
tatum , altri trafcino , altrimente trahecia , *
quella con che fi trafcinano tutte le cofe necef
sarie in villa , nel portar il srumento alf arca%
percbe i grani non escano fuori delle fpiche, ac'
ciocbe andasfe piu pofato quel che fi portava s°*
pra , h quale e sicuriffimo inftrumento da p°s'
tar cofe, cbe fono pericolose di romperfi.
XXVUI. Del Vedabulum.
ESiahulum e sorte di carro detto a vestaK
V do , e fimije a. una leclica voluhile-, c'°,
volgitiva , nella quale le donne la potevano v° "'
gerff dove volevano, cbe alcuni dicono carrivo'a'
V
1534
XXVI. De StaticuloVebicuk.
STaticulura quoque specics cft vehiculi & esse-
das, cujusmeminit Plinius, dicens : Coepe-
re inde ejjeda,& vebicula,& petorita exornari.
Quode more, ut supra diximus, res nora eft in
celebri carrorum luxu , & rerura sactarum ex ar-
gento, quales tempore Reipubl. Romanae, bellis
civilibusinterje&o, a Censoribus prorsus abolitae
fuerunt, post rursus inolevere, redu&a? ab homi-
nibus licentiolis, quibus volupe perdere fanclum
vivendi morem, cujusobservantia legitima liber
tas consistit,
XXVII. DeTraba&TribuU,
TRaha erat carrum sine rotis, distum a noftra
tibus tribula, & traglia , quia per terram tra
hatur , a trahendo, unde trafcinam quidam
vocitant. Fuitufirata colonisin convehendis re
bus ad villam speclantibus, frumentis fcilicet, &
sructibus: Traha terram Ieniter radente fecure,&
sine periculo veclabantur quoque ftatuse,ac moles
sicut& sithodie. Traglia, &trahaquoque dici-
tur raftellum, aut crates dentata , qua raduntur &
purgantur novalia, poftquam verfa funt aratro,
aut xquantur fulci, poft fementem in jecTtam , aut
extrahuntur herbx, & ftipulas agrorum . Facit hu-
jusclaram mentionem Virgilius, cum dicit detr[
bula , qua; eandem rem fignisicat:
Tribulaque, trabaque, & iniquo pondere rassri.
Illis tota corporis mole incumbebat nonnunquam
arator,& bubulcus. Tribula dentata purgabant
arvasaxosa, qualia erant tribus Papinias • Tribu-
la itaque, & traha fpecies vehiculi tradlorii • Tri-
bula eft inftrumentuni quaruorlongis Iignis con-
ftructum, clavis rorum oxnfixum, quorum fingu-
lipalmi unius & dimidii intervalloa se mutuo di-
ftant, tota in longum ferreis, vel ligneis dentibus,
palmum unumlongis, aut paulo plus, confixa,
quod in supelie&ile ruftica raftellum dicitur. Qui-
dara id appellant tribulum , quidara vehiculum
dentatum, alii trafcino , alii trahecia, qua tra-
hunt omnis gcneris res neceflarias in viila , ut fru-
ges, ne grana cxcidant e fpicis, nam incedit le-
niter, & sine fuccussione ulla, utquod fupra eft
impofitum, securisfime poftit, quoquo velis, por-
tari. Eft itaque aptiflimum inftrumentum portan^
di ea > quae obnoxia periculo confractionis..
XXVIII. DeVetlahulo.
VEttabulum eft species carri, a ve&ando sic
didum , ledicse volubili fimile, quod soemi-
pae versari in omnem partem & volvere po-
terant p(Q Iubitu, quod quidam vocant carrivolam.
XXVI. Del Staticulo Vehiculo,
B
D
STaticulum e anco Jpecie di vebiculo , & ^
cjseda , di cui sa memoria Plinio dicendo'
Ccepere inde efleda, & vehicula, & petorit»
exornari . // quale ufo , come dicemo di sopra*
,e celebre nel lufso de carri , & cose sajtte in #r'
\gento, le qualinel tempo della Republ. Rom.tr*
le guerre civili da' censori surono g/a cafsate,
pai ritornate dalle perfone licenziose, cbegttafts
rono ogni coftume di vivere , col/a perdita dej'a
bonta di quella buona osservan^a della legitim(s
Uberta«
XXVII. Della Traha & Tribu/a.
TRaba era un carro sen^a ruote , detta d~<*
noi tribula ,<& tratfia, perche fistrafcinava*
detta a trabendo , onde trafcina alcuni s appefj
lano. Fu tisata da coloni & nelle cofe della vjj*
la, da traportare da ua luogo ad un altro del>*
biade 0 frutti, &fi trafcinavano anco delle ir»4'.
giai per portarle ficure, come facemo boggidi »°*
col trafcino. Tragl/a, & traha fi dice ancora t'
raftello a mangano dentato , con che fi raftella"a
i campi per nettarli , dcppa cbe e arato ; 0 Per
spianare i solcbi, dopo che fementato , trabenao-
ne con e\fe f berha, & H sterpi dai campi. Faf"
ne di quefto chiara men^ione Vbgilio , quandb
dice della tribula, ch'e la medesima cosa-'
Tribulaque, trahjeque, & iniquo pondere rastri.
Andava sopra d.i efse l aratore , & guidatore $
r 'tsrn eKa trihula dentata nettavano i c*m'
Pn l?a0f*l C°me erT° I"'11' dellatribit Papinia*
Quefte^ dunque tpbula, & traba f fpecie d*
trafant . Tnhula e uno instromento compofto dt
quattro legni kngbi, atteftati infieme, Urghiu»
palmo & me%p f un dali altro, tutti per la lun'-
gbe^a fatti a denti lungbi un palmo & piu an-
cora, il qual raftello in campagna fi appella • Al*
cuni lo cbiamano tribulum, altri vcb/culum den^
tatum , altri trafcino , altrimente trahecia , *
quella con che fi trafcinano tutte le cofe necef
sarie in villa , nel portar il srumento alf arca%
percbe i grani non escano fuori delle fpiche, ac'
ciocbe andasfe piu pofato quel che fi portava s°*
pra , h quale e sicuriffimo inftrumento da p°s'
tar cofe, cbe fono pericolose di romperfi.
XXVUI. Del Vedabulum.
ESiahulum e sorte di carro detto a vestaK
V do , e fimije a. una leclica voluhile-, c'°,
volgitiva , nella quale le donne la potevano v° "'
gerff dove volevano, cbe alcuni dicono carrivo'a'
V