DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.26786#0038
Grzeszne oko
Pełna ciebie wyłącznie, tobie wierna dusza
Oko do niewiernego widzenia przymusza.
Szekspir
Żaden zmysł tak nie przywodzi do grzechu jak wzrok. Żaden ludzki
organ - czy to w tekstach biblijnych, czy w potocznych porzekadłach
- nie był tak wielbiony i tak potępiany jak oko. „Wyniosłe oczy czło-
wieka są poniżone i nachylona będzie wyniosłość mężów” - prorokuje
Izajasz (Iz 2,11). Dawid prosi Pana, aby strzegł go „jak źrenicy oka”
(Ps 16,8), lecz oko lepiej wyłupić, niżby się miało gorszyć (Mt 5,29,
Mk 9,47). Przejrzenie ślepego jest cudem, o czym kilka razy opowiada
Pismo, lecz warunkiem wstąpienia Szawła na drogę do świętości była
trzydniowa ślepota (Dz 9,9). Chrystusowi oczy zasłaniane są przez tych,
którzy bijąc go, żądają: „prorokuj!” (Mk 14,65). „Wszystko, co jest na
świecie jest pożądliwością ciała i pożądliwością oczu” - przestrzega Jan
(1J 2,16), lecz obawiających się braku chleba apostołów Chrystus gani:
„Jeszczeż macie serce wasze zaślepione? Oczy mając nie widzicie?”
(Mk 8,18). Mówi też uczniom: „Wasze zaś oczy błogosławione, że
widzą [...] wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło widzieć, co wy
widzicie, a nie widzieli” (Mt 13,17). Rejestr moralnych przeciwstawień
można by ciągnąć długo, wspomnijmy jednak tylko pełne głębokich
ambiwalencji, ale też wyjątkowej przenikliwości, odnoszące się do
wzroku fragmenty Wyznań świętego Augustyna. Poza zwodniczym
pięknem świata zewnętrznego „jest jeszcze inny rodzaj pokusy, kryjący
w sobie rozliczne niebezpieczeństwa. Oprócz owej pożądliwości, która
pociąga do napawania się wszelkimi rodzajami przyjemności zmysło-
wych i której hołdownicy, gdy się oddalają od Ciebie, giną - istnieje też
w duszy popęd do posługiwania się tymi samymi zmysłami już nie dla
cielesnych przyjemności, lecz dla zaspokojenia próżnej, nieuzasadnionej
ciekawości, okrytej - niby płaszczem - mianem wiedzy. Ponieważ wy-
Pełna ciebie wyłącznie, tobie wierna dusza
Oko do niewiernego widzenia przymusza.
Szekspir
Żaden zmysł tak nie przywodzi do grzechu jak wzrok. Żaden ludzki
organ - czy to w tekstach biblijnych, czy w potocznych porzekadłach
- nie był tak wielbiony i tak potępiany jak oko. „Wyniosłe oczy czło-
wieka są poniżone i nachylona będzie wyniosłość mężów” - prorokuje
Izajasz (Iz 2,11). Dawid prosi Pana, aby strzegł go „jak źrenicy oka”
(Ps 16,8), lecz oko lepiej wyłupić, niżby się miało gorszyć (Mt 5,29,
Mk 9,47). Przejrzenie ślepego jest cudem, o czym kilka razy opowiada
Pismo, lecz warunkiem wstąpienia Szawła na drogę do świętości była
trzydniowa ślepota (Dz 9,9). Chrystusowi oczy zasłaniane są przez tych,
którzy bijąc go, żądają: „prorokuj!” (Mk 14,65). „Wszystko, co jest na
świecie jest pożądliwością ciała i pożądliwością oczu” - przestrzega Jan
(1J 2,16), lecz obawiających się braku chleba apostołów Chrystus gani:
„Jeszczeż macie serce wasze zaślepione? Oczy mając nie widzicie?”
(Mk 8,18). Mówi też uczniom: „Wasze zaś oczy błogosławione, że
widzą [...] wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło widzieć, co wy
widzicie, a nie widzieli” (Mt 13,17). Rejestr moralnych przeciwstawień
można by ciągnąć długo, wspomnijmy jednak tylko pełne głębokich
ambiwalencji, ale też wyjątkowej przenikliwości, odnoszące się do
wzroku fragmenty Wyznań świętego Augustyna. Poza zwodniczym
pięknem świata zewnętrznego „jest jeszcze inny rodzaj pokusy, kryjący
w sobie rozliczne niebezpieczeństwa. Oprócz owej pożądliwości, która
pociąga do napawania się wszelkimi rodzajami przyjemności zmysło-
wych i której hołdownicy, gdy się oddalają od Ciebie, giną - istnieje też
w duszy popęd do posługiwania się tymi samymi zmysłami już nie dla
cielesnych przyjemności, lecz dla zaspokojenia próżnej, nieuzasadnionej
ciekawości, okrytej - niby płaszczem - mianem wiedzy. Ponieważ wy-