DOI Heft:
Malarstwo
DOI Artikel:Jaźwierski, Jacek: Włoskie "rozkosze wyobraźni" Josepha Addisona
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37083#0153
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LV, zeszyt 4 - 2007
JACEK JAŹWIERSKI
WŁOSKIE ROZKOSZE WYOBRAŹNI
JOSEPHA ADDISONA
Cynthio, Eugenius i Philander - trzej rozmówcy prowadzący Dialogi o po-
żytkach studiowania starożytnych monet - usunęli się z miasta na wieś, by
wzorem platońskiego Sokratesa i jego interlokutorów oddawać się przyjem-
nościom rozmowy. Trzeci Dialog rozpoczyna się od następującego opisu:
„Każdego ranka Philander zwykł spacerować w pobliskim lesie, rosnącym nad
brzegami Tamizy. Przecinała go obfitość pięknych ścieżek, biegnących ku
wodzie, co przypominało tak liczne widoki malowane w perspektywie. Brzegi
rzeki i gęsty cień wabiły doń wszystkie ptaki z okolicy, tak że o wschodzie
słońca las wypełniał się różnorodnością tonów, czyniących najprzyjemniejszy
do wyobrażenia zamęt. Wiem, że w tego rodzaju opisach na ogół uważa się,
że krajobrazy wyrastają z wyobraźni autora [...] Co do mnie, to gdy tylko
zaplanowałem wyznaczyć scenerię poniższego dialogu, nie zamierzałem da-
wać jej żadnych innych ozdób niż te, którymi obdarzyła ją sama natura”* 1.
Rzeczywiście uważa się, że autor tych słów, Joseph Addison, zawarł w nich
relację z własnych przeżyć, gdy jeszcze jako stypendysta w Oksfordzie miesz-
kał w Magdalen College. Rozpoczął naukę jako piętnastolatek, w 1687 r.,
z myślą o zostaniu łacińskim poetą i to właśnie ze względu na wybitny talent
w tej dziedzinie został wybrany do Magdalen. Późniejszy autor Rozkoszy
wyobraźni., młodzieniec raczej wątłego zdrowia, uwielbiał spacerować po tych
na poły wiejskich terenach sąsiadujących z kolegium, wśród pól, łąk i lasów
Dr JACEK JAŹWIERSKI - adiunkt Katedry Teorii Sztuki i Historii Doktryn Artystycznych,
Instytut Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Al. Racławic-
kie 14, 20-950 Lublin; e-mail: jazwier@kul.lublin.pl
1 Dialogues upon the Usefulness of Ancient Medals, Especially in Relation to the Lcitin
cincl Greek Poets, [w:] The Works of Joseph Addison, t. III, New York 1845, s. 304-305; zob.
też: P. S m i t h e r s, The Life of Joseph Addison, Oxford 1954, s. 16.
Tom LV, zeszyt 4 - 2007
JACEK JAŹWIERSKI
WŁOSKIE ROZKOSZE WYOBRAŹNI
JOSEPHA ADDISONA
Cynthio, Eugenius i Philander - trzej rozmówcy prowadzący Dialogi o po-
żytkach studiowania starożytnych monet - usunęli się z miasta na wieś, by
wzorem platońskiego Sokratesa i jego interlokutorów oddawać się przyjem-
nościom rozmowy. Trzeci Dialog rozpoczyna się od następującego opisu:
„Każdego ranka Philander zwykł spacerować w pobliskim lesie, rosnącym nad
brzegami Tamizy. Przecinała go obfitość pięknych ścieżek, biegnących ku
wodzie, co przypominało tak liczne widoki malowane w perspektywie. Brzegi
rzeki i gęsty cień wabiły doń wszystkie ptaki z okolicy, tak że o wschodzie
słońca las wypełniał się różnorodnością tonów, czyniących najprzyjemniejszy
do wyobrażenia zamęt. Wiem, że w tego rodzaju opisach na ogół uważa się,
że krajobrazy wyrastają z wyobraźni autora [...] Co do mnie, to gdy tylko
zaplanowałem wyznaczyć scenerię poniższego dialogu, nie zamierzałem da-
wać jej żadnych innych ozdób niż te, którymi obdarzyła ją sama natura”* 1.
Rzeczywiście uważa się, że autor tych słów, Joseph Addison, zawarł w nich
relację z własnych przeżyć, gdy jeszcze jako stypendysta w Oksfordzie miesz-
kał w Magdalen College. Rozpoczął naukę jako piętnastolatek, w 1687 r.,
z myślą o zostaniu łacińskim poetą i to właśnie ze względu na wybitny talent
w tej dziedzinie został wybrany do Magdalen. Późniejszy autor Rozkoszy
wyobraźni., młodzieniec raczej wątłego zdrowia, uwielbiał spacerować po tych
na poły wiejskich terenach sąsiadujących z kolegium, wśród pól, łąk i lasów
Dr JACEK JAŹWIERSKI - adiunkt Katedry Teorii Sztuki i Historii Doktryn Artystycznych,
Instytut Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Al. Racławic-
kie 14, 20-950 Lublin; e-mail: jazwier@kul.lublin.pl
1 Dialogues upon the Usefulness of Ancient Medals, Especially in Relation to the Lcitin
cincl Greek Poets, [w:] The Works of Joseph Addison, t. III, New York 1845, s. 304-305; zob.
też: P. S m i t h e r s, The Life of Joseph Addison, Oxford 1954, s. 16.