DOI Heft:
I. Ze studiów nad sztuką polskiego Odrodzenia
DOI Artikel:Dobrowolski, Tadeusz: Uwagi o nagrobku władysława jagiełły w katerdrze wawelskiej: uwagi wstępne
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.12452#0010
TADEUSZ DOBROWOLSKI
UWAGI O NAGROBKU WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY
W KATEDRZE WAWELSKIEJ
UWAGI WSTĘPNE
Grobowiec Władysława Jagiełły w katedrze wawelskiej przedstawia się
nadzwyczaj zagadkowo, a badania nad nim nastręczają wyjątkowo duże
trudności. Mnożą się one zarówno na skutek braku dostatecznie jasnych
przekazów źródłowych, jak również z powodu osobliwych cech stylistycznych
nagrobka, których, jak na razie przynajmniej, nie można odnaleźć gdzie
indziej w kształcie na tyle przejrzystym i bliskim temu nagrobkowi, żeby
w oparciu o wyraźne analogie, przy użyciu tzw. metody porównawczej, for-
mułować pewniki naukowe, a nie hipotezy. Można wprawdzie ustalić sporo
zbliżeń między szczegółami grobowca Jagiełły a zabytkami sztuki obcej,
ale bywają one częściej wynikiem istnienia w różnych krajach Europy analo-
gicznych zasad kształtowania plastycznego w ramach pewnej wspólnoty kultu-
ralnej niż owocem praktyki warsztatowej uprawianej w obrębie jakiejś konkret-
nej pracowni, a przynajmniej szkoły artystycznej. Trzeba więc włożyć w od-
nośne badania wiele cierpliwego trudu, trzeba rezygnować nieraz z sądów
pochopnych i kategorycznych, przede wszystkim zaś z przeświadczeń aprio-
rycznych, żeby uchwycić wątłą nić prawdy, żeby ustalić czas powstania na-
grobka, genezę jego treści i cech stylistycznych oraz silny zapewne współ-
czynnik jego wartości lokalnych powstałych w środowisku polskim.
Choćby uzyskane w ten sposób wyniki naukowe miały wartość hipote-
tyczną, warto jednak próbować rozwikłania zagadki nagrobka, gdyż chodzi
o jeden z czołowych pomników rzeźby polskiej XV w. Pewną gwarancją
poprawnych wyników badania winno być zastosowanie odpowiedniej metody
naukowej, w każdym zaś razie dokonanie skrupulatnej analizy nagrobka nie
tyle od strony jego szczegółów, ile od strony jego całościowej struktury tre-
ściowo-formalnej .
*
Praca niniejsza była czytana w czerwcu 1953 r. na posiedzeniu Komitetu
Historii i Teorii Sztuki PAN. Dyskusja przeprowadzona nad nią przyczyniła
się do wzbogacenia jej problematyki; szczególnie cenne uwagi zawdzięczam
prof. G. Chmarzyńskiemu i prof. Z. Kępińskiemu, co z wdzięcznością pod-
kreślam.
UWAGI O NAGROBKU WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY
W KATEDRZE WAWELSKIEJ
UWAGI WSTĘPNE
Grobowiec Władysława Jagiełły w katedrze wawelskiej przedstawia się
nadzwyczaj zagadkowo, a badania nad nim nastręczają wyjątkowo duże
trudności. Mnożą się one zarówno na skutek braku dostatecznie jasnych
przekazów źródłowych, jak również z powodu osobliwych cech stylistycznych
nagrobka, których, jak na razie przynajmniej, nie można odnaleźć gdzie
indziej w kształcie na tyle przejrzystym i bliskim temu nagrobkowi, żeby
w oparciu o wyraźne analogie, przy użyciu tzw. metody porównawczej, for-
mułować pewniki naukowe, a nie hipotezy. Można wprawdzie ustalić sporo
zbliżeń między szczegółami grobowca Jagiełły a zabytkami sztuki obcej,
ale bywają one częściej wynikiem istnienia w różnych krajach Europy analo-
gicznych zasad kształtowania plastycznego w ramach pewnej wspólnoty kultu-
ralnej niż owocem praktyki warsztatowej uprawianej w obrębie jakiejś konkret-
nej pracowni, a przynajmniej szkoły artystycznej. Trzeba więc włożyć w od-
nośne badania wiele cierpliwego trudu, trzeba rezygnować nieraz z sądów
pochopnych i kategorycznych, przede wszystkim zaś z przeświadczeń aprio-
rycznych, żeby uchwycić wątłą nić prawdy, żeby ustalić czas powstania na-
grobka, genezę jego treści i cech stylistycznych oraz silny zapewne współ-
czynnik jego wartości lokalnych powstałych w środowisku polskim.
Choćby uzyskane w ten sposób wyniki naukowe miały wartość hipote-
tyczną, warto jednak próbować rozwikłania zagadki nagrobka, gdyż chodzi
o jeden z czołowych pomników rzeźby polskiej XV w. Pewną gwarancją
poprawnych wyników badania winno być zastosowanie odpowiedniej metody
naukowej, w każdym zaś razie dokonanie skrupulatnej analizy nagrobka nie
tyle od strony jego szczegółów, ile od strony jego całościowej struktury tre-
ściowo-formalnej .
*
Praca niniejsza była czytana w czerwcu 1953 r. na posiedzeniu Komitetu
Historii i Teorii Sztuki PAN. Dyskusja przeprowadzona nad nią przyczyniła
się do wzbogacenia jej problematyki; szczególnie cenne uwagi zawdzięczam
prof. G. Chmarzyńskiemu i prof. Z. Kępińskiemu, co z wdzięcznością pod-
kreślam.