DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0238
ŚWIĄTYNIE I KLASZTORY PÓŹNOBAROKOWE W ARCHIDIECEZJI LWOWSKIKJ
237
80. Lwów, kościół bernardynów, ołtarz główny, 1738-1740, 81. Nawaria, ołtarz główny w kościele parafialnym, ok. 1765,
rzeźb. Tomasz Hutter. Fot. J. Sito architekt Piotr Polejowski. Fot. P. Jamski, 1988, neg. IS PAN
(il. 73). Meretyn projektował za prezbiterium komory świetlne {camera di luce) dla wprowadzenia ukrytego
światła w ołtarz główny. Architektura ołtarzy tworzy kompozycje z kolumnami korynckimi lub kompozy-
towymi327 w wielkim porządku, z bogatymi zwieńczeniami i figurami. Obserwuje się stopniowe przejście od
ściennych, prosto skomponowanych retabulów do kompozycji przestrzennych, kulisowych, parateatralnych.
Towarzyszą temu umieszczone pośrodku ołtarza figury o ożywionych pozach, układem rąk i głowy „akomo-
dujące się ku obrazowi".
Strukturą ołtarzową, ściśle związaną ze ścianą czołową prezbiterium, jest ołtarz główny w kościele
jezuitów we Lwowie (il. 79). Potężny czterokolumnowy, murowany i marmoryzowany, powstał w latach
1744-1747328. Ma silnie gierowane belkowanie z naczółkami nad wysuniętymi kolumnami, utrzymanymi
w linii prostej. Przy kolumnach stoją figury świętych jezuickich nadnaturalnej wielkości. Ołtarz mógł być
zaprojektowany przez ks. Faustyna Grodzickiego, profesora architektury w kolegium lwowskim w latach
1741-1749329.
Bardziej rozwinięte pod względem ewolucji form przestrzennych są nieco wcześniejsze ołtarze snycer-
skie w kościele bernardynów we Lwowie. Zostały one wykonane w latach 1738-1740, głównie przez sto-
larza Konrada Kutschenreita i rzeźbiarza Tomasza Huttera. Wielki dziesięciokolumnowy ołtarz główny skom-
ponowany został w półkole z kompozytowych kolumn, nad którymi są prostopadłe odcinki belkowania
(il. 80). Tego rodzaju dyspozycje zaczerpnięto ze scenograficznego projektu Andréa Pozza na nabożeństwo
327 W kontrakcie zawartym 30 VI 1766 r. z Maciejem Polejowskim na snycerską robotę do ołtarza głównego w katedrze
łacińskiej we Lwowie zaznaczono, że kapitele do kolumn i pilastrów „Compositi nową modą robione bydz maią z festonami"
(Bochnak 1931, s. 153).
328 Paszenda 1999, s. 106.
329 Poplatek, Paszenda 1972, s. 119.
237
80. Lwów, kościół bernardynów, ołtarz główny, 1738-1740, 81. Nawaria, ołtarz główny w kościele parafialnym, ok. 1765,
rzeźb. Tomasz Hutter. Fot. J. Sito architekt Piotr Polejowski. Fot. P. Jamski, 1988, neg. IS PAN
(il. 73). Meretyn projektował za prezbiterium komory świetlne {camera di luce) dla wprowadzenia ukrytego
światła w ołtarz główny. Architektura ołtarzy tworzy kompozycje z kolumnami korynckimi lub kompozy-
towymi327 w wielkim porządku, z bogatymi zwieńczeniami i figurami. Obserwuje się stopniowe przejście od
ściennych, prosto skomponowanych retabulów do kompozycji przestrzennych, kulisowych, parateatralnych.
Towarzyszą temu umieszczone pośrodku ołtarza figury o ożywionych pozach, układem rąk i głowy „akomo-
dujące się ku obrazowi".
Strukturą ołtarzową, ściśle związaną ze ścianą czołową prezbiterium, jest ołtarz główny w kościele
jezuitów we Lwowie (il. 79). Potężny czterokolumnowy, murowany i marmoryzowany, powstał w latach
1744-1747328. Ma silnie gierowane belkowanie z naczółkami nad wysuniętymi kolumnami, utrzymanymi
w linii prostej. Przy kolumnach stoją figury świętych jezuickich nadnaturalnej wielkości. Ołtarz mógł być
zaprojektowany przez ks. Faustyna Grodzickiego, profesora architektury w kolegium lwowskim w latach
1741-1749329.
Bardziej rozwinięte pod względem ewolucji form przestrzennych są nieco wcześniejsze ołtarze snycer-
skie w kościele bernardynów we Lwowie. Zostały one wykonane w latach 1738-1740, głównie przez sto-
larza Konrada Kutschenreita i rzeźbiarza Tomasza Huttera. Wielki dziesięciokolumnowy ołtarz główny skom-
ponowany został w półkole z kompozytowych kolumn, nad którymi są prostopadłe odcinki belkowania
(il. 80). Tego rodzaju dyspozycje zaczerpnięto ze scenograficznego projektu Andréa Pozza na nabożeństwo
327 W kontrakcie zawartym 30 VI 1766 r. z Maciejem Polejowskim na snycerską robotę do ołtarza głównego w katedrze
łacińskiej we Lwowie zaznaczono, że kapitele do kolumn i pilastrów „Compositi nową modą robione bydz maią z festonami"
(Bochnak 1931, s. 153).
328 Paszenda 1999, s. 106.
329 Poplatek, Paszenda 1972, s. 119.