DOI Artikel:
Dec, Dorota: O Rembrandta "Krajobrazie z miłosiernym Samarytaninem"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0059
Rocznik Historii Sztuki, tom XXXIII
Wydawnictwo Neriton, 2008
DOROTA DEC
MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE, MUZEUM KSIĄŻĄT CZARTORYSKICH
O REMBRANDTA KRAJOBRAZIE Z MIŁOSIERNYM SAMARYTANINEM
Rok 2006 upłynął pod znakiem obchodów czterechsetnej rocznicy urodzin Rembrandta. Z tej okazji na
całym świecie zorganizowano wiele okolicznościowych wystaw i pokazów oraz różnego rodzaju imprez,
ukazały się też liczne wydawnictwa przypominające i analizujące twórczość tego wielkiego holenderskiego
artysty.
Muzeum Narodowe w Krakowie, sprawujące opiekę nad zbiorami Fundacji Książąt Czartoryskich,
w których od blisko dwustu lat przechowywany jest Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta1,
również włączyło się w te obchody, organizując cykl publicznych wykładów oraz specjalny pokaz „Na drodze
do Jerycho", na który złożyły się kilkakrotne powiększenia fotograficzne całego obrazu i jego fragmentów
(il. III): Samarytanin i ranny człowiek, para ludzi stojących na skraju lasu, myśliwy i jego pomocnik, zaprzężo-
ny w cztery konie powóz, dwie drobne postacie w głębi, uznawane za kapłana i lewitę, oraz obszerna partia
rozległego pejzażu po lewej stronie, wypełnionego ludzkimi postaciami i zwierzętami, zamknięta panoramą
miasta otoczonego murami, na których stoją wiatraki. Ta przestrzenna instalacja, nawiązująca do scenografii
barokowego teatru, pozwoliła rozeznać wiele szczegółów, trudnych do zauważenia ze względu na niewielkie
rozmiary obrazu, a także umożliwiła widzowi „wejście" w ten niezwykły obraz i wędrówkę poprzez jego
świat, stwarzając okazję do zetknięcia się oko w oko z protagonistami biblijnej historii, a także do dokonania
spostrzeżeń, o których za chwilę będzie mowa. Przez pewien czas widzowie mieli możność skonfrontowania
swoich wrażeń z oryginałem obrazu Rembrandta, wystawionym w Galerii Obrazów Muzeum Książąt Czarto-
ryskich, zanim został on, w październiku 2006 г., wysłany na wystawę Krajobrazy Rembrandta w Stedelijk
Muséum De Lakenhal w Lejdzie2, stanowiącą ważne podsumowanie dotychczasowych badań nad krajobra-
zami artysty, prowadzonych od lat przez autorów Korpusu dzieł Rembrandta i m.in. Cynthię Schneider.
W latach 2003-2004, w pracowni konserwacji Muzeum Książąt Czartoryskich przeprowadzono od-
czyszczenie obrazu, które miało poważne znaczenie przede wszystkim dla uczytelnienia wysokich jakości
1 Rembrandt, Krajobraz z'miłosiernym Samarytaninem, olej, deska dębowa, wym. 42,2x65,5 cm, nr inw. XII-290. Obra/
wielokrotnie omawiany był w literaturze rembrandtowskiej, ale najważniejsze opracowanie, zawierające wcześniejszą literaturę to
monografia M. Rostworowskiego, Rembrandta przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, Warszawa 1980. Obraz omówio-
ny jest jako pewne i autentyczne dzieło Rembrandta w: A Corpus of Rembrandt Paintings, DordrechbBoston London 1989, t. 3,
nr A 125. Został on również opisany w najobszerniejszej monografii dzieł pejzażowych artysty: CR Schneider. Rembrandt's
Landscapes, New Haven & London 1990. Próbę symbolicznego odczytania obrazu podjął A. Z i e m b a, ,, Krajobraz z przypowieścią
0 miłosiernym Samarytaninie " Rembrandta: próba interpretacji symbolicznej, „Biuletyn Historii Sztuki", L, 1988, nr 1 2. s. 3 1 46.
Wszystkie fotografie do niniejszego artykułu zostały pozyskane z archiwów poszczególnych instytucji będących właścicielami d/iel
1 udostępnione autorce nieodpłatnie, za co serdecznie dziękuję.
2 Pierwsza wersja wystawy Pejzaże Rembrandta pokazana została w Kassel (23 VI 17 IX 2006). ale obraz krakowski wy-
słany został tylko na pokaz w Lejdzie (6 X 2006 7 I 2007); wystawie towarzyszyła książka wydana prze/ Ch. Vogelaara
i G.J.M. Webera, Rembrandts Landschaften, Staatliche Museen Kassel, Munchen 2006 (Rembrandt's Landscapes, Stedelijk
Muséum De Lakenhal, Leiden 2006).
Wydawnictwo Neriton, 2008
DOROTA DEC
MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE, MUZEUM KSIĄŻĄT CZARTORYSKICH
O REMBRANDTA KRAJOBRAZIE Z MIŁOSIERNYM SAMARYTANINEM
Rok 2006 upłynął pod znakiem obchodów czterechsetnej rocznicy urodzin Rembrandta. Z tej okazji na
całym świecie zorganizowano wiele okolicznościowych wystaw i pokazów oraz różnego rodzaju imprez,
ukazały się też liczne wydawnictwa przypominające i analizujące twórczość tego wielkiego holenderskiego
artysty.
Muzeum Narodowe w Krakowie, sprawujące opiekę nad zbiorami Fundacji Książąt Czartoryskich,
w których od blisko dwustu lat przechowywany jest Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta1,
również włączyło się w te obchody, organizując cykl publicznych wykładów oraz specjalny pokaz „Na drodze
do Jerycho", na który złożyły się kilkakrotne powiększenia fotograficzne całego obrazu i jego fragmentów
(il. III): Samarytanin i ranny człowiek, para ludzi stojących na skraju lasu, myśliwy i jego pomocnik, zaprzężo-
ny w cztery konie powóz, dwie drobne postacie w głębi, uznawane za kapłana i lewitę, oraz obszerna partia
rozległego pejzażu po lewej stronie, wypełnionego ludzkimi postaciami i zwierzętami, zamknięta panoramą
miasta otoczonego murami, na których stoją wiatraki. Ta przestrzenna instalacja, nawiązująca do scenografii
barokowego teatru, pozwoliła rozeznać wiele szczegółów, trudnych do zauważenia ze względu na niewielkie
rozmiary obrazu, a także umożliwiła widzowi „wejście" w ten niezwykły obraz i wędrówkę poprzez jego
świat, stwarzając okazję do zetknięcia się oko w oko z protagonistami biblijnej historii, a także do dokonania
spostrzeżeń, o których za chwilę będzie mowa. Przez pewien czas widzowie mieli możność skonfrontowania
swoich wrażeń z oryginałem obrazu Rembrandta, wystawionym w Galerii Obrazów Muzeum Książąt Czarto-
ryskich, zanim został on, w październiku 2006 г., wysłany na wystawę Krajobrazy Rembrandta w Stedelijk
Muséum De Lakenhal w Lejdzie2, stanowiącą ważne podsumowanie dotychczasowych badań nad krajobra-
zami artysty, prowadzonych od lat przez autorów Korpusu dzieł Rembrandta i m.in. Cynthię Schneider.
W latach 2003-2004, w pracowni konserwacji Muzeum Książąt Czartoryskich przeprowadzono od-
czyszczenie obrazu, które miało poważne znaczenie przede wszystkim dla uczytelnienia wysokich jakości
1 Rembrandt, Krajobraz z'miłosiernym Samarytaninem, olej, deska dębowa, wym. 42,2x65,5 cm, nr inw. XII-290. Obra/
wielokrotnie omawiany był w literaturze rembrandtowskiej, ale najważniejsze opracowanie, zawierające wcześniejszą literaturę to
monografia M. Rostworowskiego, Rembrandta przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, Warszawa 1980. Obraz omówio-
ny jest jako pewne i autentyczne dzieło Rembrandta w: A Corpus of Rembrandt Paintings, DordrechbBoston London 1989, t. 3,
nr A 125. Został on również opisany w najobszerniejszej monografii dzieł pejzażowych artysty: CR Schneider. Rembrandt's
Landscapes, New Haven & London 1990. Próbę symbolicznego odczytania obrazu podjął A. Z i e m b a, ,, Krajobraz z przypowieścią
0 miłosiernym Samarytaninie " Rembrandta: próba interpretacji symbolicznej, „Biuletyn Historii Sztuki", L, 1988, nr 1 2. s. 3 1 46.
Wszystkie fotografie do niniejszego artykułu zostały pozyskane z archiwów poszczególnych instytucji będących właścicielami d/iel
1 udostępnione autorce nieodpłatnie, za co serdecznie dziękuję.
2 Pierwsza wersja wystawy Pejzaże Rembrandta pokazana została w Kassel (23 VI 17 IX 2006). ale obraz krakowski wy-
słany został tylko na pokaz w Lejdzie (6 X 2006 7 I 2007); wystawie towarzyszyła książka wydana prze/ Ch. Vogelaara
i G.J.M. Webera, Rembrandts Landschaften, Staatliche Museen Kassel, Munchen 2006 (Rembrandt's Landscapes, Stedelijk
Muséum De Lakenhal, Leiden 2006).