DOI Artikel:
Ziemba, Antoni: Jan Białostocki (1921 - 1988)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.16827#0164
Rocznik Historii Sztuki, tom XXXVI
PAN WDN, 2011
ANTONI ZIEMBA
UNIWERSYTET WARSZAWSKI,
MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE
JAN BIAŁOSTOCKI (1921-1988)
Jolancie Maurin-Białostockiej
Jan Białostocki uznawany jest za najwybitniejszego polskiego historyka sztuki, który należał do świa-
towej elity uczonych humanistów XX wieku. Znaczenie jego wieloaspektowej działalności - jako uczonego,
muzealnika, nauczyciela akademickiego, organizatora życia naukowego i uczestnika życia społecznego - zo-
stało szeroko omówione przez wielu autorów, m.in. Piotra Skubiszewskiego, Sergiusza Michalskiego, Bożenę
Steinborn, Lecha Kalinowskiego; poświęcono mu dwie sesje naukowe, w tym jedną o charakterze krytyczno-
analitycznym wobec jego dorobku teoretycznego1. W tym tekście chciałbym się zająć jednym tylko zakresem
dokonań Białostockiego - jego postawą metodologiczną i teoretyczną. Ale najpierw - jak zawsze konieczna
-biografia...
BIOGRAFIA UCZONEGO
Już sam oficjalny biogram uczonego pokazuje, jak wielką był osobistością nauki światowej; pozwalam
tu sobie oprzeć go na danych zestawionych w maszynopisie przez samego Białostockiego, korygując nieści-
słości, jakie pojawiły się w różnych publikowanych biografiach uczonego2.
Urodził się 14 sierpnia 1921 w Saratowie, zmarł w Warszawie 25 grudnia 1988 roku. W czasie wojny studio-
wał na tajnych „kompletach". W 1944 roku był więziony w obozach hitlerowskich w GroBroscn, Mauthausen
i Linzu. W 1946 roku uzyskał magisterium u Władysława Tatarkiewicza na Wydziale Filozofii Uniwersytetu
1 Dokonania naukowe Jana Białostockiego na różnych polach i w różnych dziedzinach historii sztuki (teorii, historii teorii, ikonografii,
ikonologii. muzealnictwa, monograficznego badania artystów i dzieł etc.) omawiają: P. Skubiszewski, S. Michalski, B. Steinborn. [w:]
Ars longa. Prace dedykowane pamięci profesora Jana Białostockiego, Materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa listopad
1998), red. M. Poprzęcka, Warszawa 1999; a także: F. Bernabei, J. Białostocki: Forma/izm and Iconology, „Artibus et Historiae", XII,
1990, s. 9-23; L. Kalinowski, Jan Białostocki jako historyk sztuki, „Folia Historiae Atrium", XXV, 1992, s. 5-11. Kry tyczną analizę po-
glądów i postaw Białostockiego zawierają teksty w tomie Białostocki (Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków
Sztuki: Jan Białostocki - między tradycją a innowacją, Nieborów 23 25 października 2008), red. M. Wróblewska, Warszawa 2009 (Ryszard
Kasperowicz, Michał Haakc, Maria Poprzęcka, Ingrid Ciulisovâ, Jân Bakoś, Wojciech Bałus, Mateusz Salwa, Gabriela Świtek, Stanisław
Czekalski, Joanna Kilian, Agnieszka Rosales Rodriguez, Grażyna Bastck). Krytycznie o konserwatywnej roli Białostockiego wobec rodzącej
się New Art History (polemicznej historii sztuki) w jej poznańskim odprysku: M. Bryl, Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii
sztuki od 1970 roku, Poznań 2008, s. 16 21, 199 200 i passim. Bibliografie prac Białostockiego zestawione są [w:] Ars auroprior. Studni
loanni Białostocki Sexagenario dicata. Warszawa 1981, s. 757 768 oraz w „Roczniku Muzeum Narodowego" XXXV, 1W1. s. 3 1 1 3 1S.
: Biogram własny Jana Białostockiego z 1987 lub 1 C>SS roku (dwa maszynopisy dwustronicowe, sporząd/onc w językach polskim
i angielskim, oba w posiadaniu AZ). Dane biograficzne podają i omawiają różne aspekty działalności Jana Białostockiego: Stanisław Lorentz,
Andrzej Vinccnz. Irena Jakimowicz, Juliusz Chrościcki, Tadeusz Chrzanowski. Anna Dobrzycka. Joanna Guze, Paulina Ratkowska, Marek
Rostworowski. Andrzej Rottermund i Jacek Woźniakowski w „Roczniku Muzeum Narodowego" XXXV. 1991; zamieszczono tam leż liczne
artykuły nekrologi autorstwa AndreChastela, Rudigera Klessmanna, Wilibalda Sauerlandera, Lycle de Vries, Wilfried Wieganda ora/ Jerze-
go Łozińskiego, Piotra Skubiszewskiego. Sergiusza Michalskiego, Mam Popr/ęckiej, Mieczysława Porębskiego.
PAN WDN, 2011
ANTONI ZIEMBA
UNIWERSYTET WARSZAWSKI,
MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE
JAN BIAŁOSTOCKI (1921-1988)
Jolancie Maurin-Białostockiej
Jan Białostocki uznawany jest za najwybitniejszego polskiego historyka sztuki, który należał do świa-
towej elity uczonych humanistów XX wieku. Znaczenie jego wieloaspektowej działalności - jako uczonego,
muzealnika, nauczyciela akademickiego, organizatora życia naukowego i uczestnika życia społecznego - zo-
stało szeroko omówione przez wielu autorów, m.in. Piotra Skubiszewskiego, Sergiusza Michalskiego, Bożenę
Steinborn, Lecha Kalinowskiego; poświęcono mu dwie sesje naukowe, w tym jedną o charakterze krytyczno-
analitycznym wobec jego dorobku teoretycznego1. W tym tekście chciałbym się zająć jednym tylko zakresem
dokonań Białostockiego - jego postawą metodologiczną i teoretyczną. Ale najpierw - jak zawsze konieczna
-biografia...
BIOGRAFIA UCZONEGO
Już sam oficjalny biogram uczonego pokazuje, jak wielką był osobistością nauki światowej; pozwalam
tu sobie oprzeć go na danych zestawionych w maszynopisie przez samego Białostockiego, korygując nieści-
słości, jakie pojawiły się w różnych publikowanych biografiach uczonego2.
Urodził się 14 sierpnia 1921 w Saratowie, zmarł w Warszawie 25 grudnia 1988 roku. W czasie wojny studio-
wał na tajnych „kompletach". W 1944 roku był więziony w obozach hitlerowskich w GroBroscn, Mauthausen
i Linzu. W 1946 roku uzyskał magisterium u Władysława Tatarkiewicza na Wydziale Filozofii Uniwersytetu
1 Dokonania naukowe Jana Białostockiego na różnych polach i w różnych dziedzinach historii sztuki (teorii, historii teorii, ikonografii,
ikonologii. muzealnictwa, monograficznego badania artystów i dzieł etc.) omawiają: P. Skubiszewski, S. Michalski, B. Steinborn. [w:]
Ars longa. Prace dedykowane pamięci profesora Jana Białostockiego, Materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa listopad
1998), red. M. Poprzęcka, Warszawa 1999; a także: F. Bernabei, J. Białostocki: Forma/izm and Iconology, „Artibus et Historiae", XII,
1990, s. 9-23; L. Kalinowski, Jan Białostocki jako historyk sztuki, „Folia Historiae Atrium", XXV, 1992, s. 5-11. Kry tyczną analizę po-
glądów i postaw Białostockiego zawierają teksty w tomie Białostocki (Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków
Sztuki: Jan Białostocki - między tradycją a innowacją, Nieborów 23 25 października 2008), red. M. Wróblewska, Warszawa 2009 (Ryszard
Kasperowicz, Michał Haakc, Maria Poprzęcka, Ingrid Ciulisovâ, Jân Bakoś, Wojciech Bałus, Mateusz Salwa, Gabriela Świtek, Stanisław
Czekalski, Joanna Kilian, Agnieszka Rosales Rodriguez, Grażyna Bastck). Krytycznie o konserwatywnej roli Białostockiego wobec rodzącej
się New Art History (polemicznej historii sztuki) w jej poznańskim odprysku: M. Bryl, Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii
sztuki od 1970 roku, Poznań 2008, s. 16 21, 199 200 i passim. Bibliografie prac Białostockiego zestawione są [w:] Ars auroprior. Studni
loanni Białostocki Sexagenario dicata. Warszawa 1981, s. 757 768 oraz w „Roczniku Muzeum Narodowego" XXXV, 1W1. s. 3 1 1 3 1S.
: Biogram własny Jana Białostockiego z 1987 lub 1 C>SS roku (dwa maszynopisy dwustronicowe, sporząd/onc w językach polskim
i angielskim, oba w posiadaniu AZ). Dane biograficzne podają i omawiają różne aspekty działalności Jana Białostockiego: Stanisław Lorentz,
Andrzej Vinccnz. Irena Jakimowicz, Juliusz Chrościcki, Tadeusz Chrzanowski. Anna Dobrzycka. Joanna Guze, Paulina Ratkowska, Marek
Rostworowski. Andrzej Rottermund i Jacek Woźniakowski w „Roczniku Muzeum Narodowego" XXXV. 1991; zamieszczono tam leż liczne
artykuły nekrologi autorstwa AndreChastela, Rudigera Klessmanna, Wilibalda Sauerlandera, Lycle de Vries, Wilfried Wieganda ora/ Jerze-
go Łozińskiego, Piotra Skubiszewskiego. Sergiusza Michalskiego, Mam Popr/ęckiej, Mieczysława Porębskiego.