DOI Artikel:
Czernek, Przemysław: Protestancka architektura sakralna na Śląsku Cieszyńskim w XX i XXI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0196
196
PRZEMYSŁAW CZERNEK
3. Kaplica cmentarna (obecnie kościół) w Dębowcu, proj. Karol Majeranowski, poświęcona w 1912. Fot. P. Czernek
tukami z trój liściem25. Wnętrze budowli, o oszczędnej dekoracji, doświetlone jest za pomocą szerokich,
lancetowych okien (il. 4).
Pokrewnym obiektem z tego samego okresu jest kaplica cmentarna w Krasnej26 (il. 5). Jej wzniesienie
powierzono cieszyńskiemu budowniczemu Jarosławowi Kubeszowi27. Fasada główna z wieżą znajduje się
na osi wiodącej od bramy cmentarnej. Elewację dekoruje skromny neoromański ornament. Okna oprawione
są w lancetowe profile. Wejście główne flankuje klasycy styczny portal. Prawdziwą ozdobę wnętrza kaplicy
stanowi ołtarz, będący przykładem secesyjnego snycerstwa (il. 6)28.
Powyższe przykłady wskazują, że protestancka architektura sakralna Śląska Cieszyńskiego w okresie
bezpośrednio poprzedzającym wybuch I wojny światowej jeszcze tkwiła stylowo i funkcjonalnie w XIX stu-
leciu. Ten konserwatyzm wpisywał się w powszechne w owym czasie tendencje rozwoju architektury
sakralnej i nie był regulowany przepisami określającymi formę kościołów budowanych dla zborów czy też
filiałów ewangelicko-augsburskich. Zupełnie inaczej sytuacja przedstawiała się u ewangelików niemieckich.
W opublikowanych w 1861 r. tak zwanych Zasadach z Eisenach (Eisenacher Regulativ) styl neogotycki
uznano za najodpowiedniejszy dla architektury sakralnej zgromadzeń protestanckich29, najdoskonalszą zaś
25 W 2001 r. zakończono rozbudowę prezbiterium, dzięki czemu wnętrze kaplicy może pomieścić podczas nabożeństw większą
liczbę wiernych. Powiększenie kaplicy nie zatarło doskonałych proporcji bryły pierwotnego projektu Karola Majeranowskiego. Zob.
ibidem, s. 52.
26 Obecnie dzielnica miasta Cieszyna.
27 P. Barabosz, Krasna, www.parafia.cieszyn.org.pl/index.php/krasna (dostęp: 3.02.2017).
28 Kaplicę ukończono najprawdopodobniej w 1912 lub 1913 r. Prasa informowała o zbiórce pieniędzy na jej budowę jeszcze
w maju 1912 r. Zob. „Evangelische Kirchen-Zeitung fur Oesterreich”, 1912, nr 9, s. 137.
29 G. Fleuser, Zur Gestaltung der Kirchen, „Allgemeine Bauzeitung”, 1897, s. 143.
PRZEMYSŁAW CZERNEK
3. Kaplica cmentarna (obecnie kościół) w Dębowcu, proj. Karol Majeranowski, poświęcona w 1912. Fot. P. Czernek
tukami z trój liściem25. Wnętrze budowli, o oszczędnej dekoracji, doświetlone jest za pomocą szerokich,
lancetowych okien (il. 4).
Pokrewnym obiektem z tego samego okresu jest kaplica cmentarna w Krasnej26 (il. 5). Jej wzniesienie
powierzono cieszyńskiemu budowniczemu Jarosławowi Kubeszowi27. Fasada główna z wieżą znajduje się
na osi wiodącej od bramy cmentarnej. Elewację dekoruje skromny neoromański ornament. Okna oprawione
są w lancetowe profile. Wejście główne flankuje klasycy styczny portal. Prawdziwą ozdobę wnętrza kaplicy
stanowi ołtarz, będący przykładem secesyjnego snycerstwa (il. 6)28.
Powyższe przykłady wskazują, że protestancka architektura sakralna Śląska Cieszyńskiego w okresie
bezpośrednio poprzedzającym wybuch I wojny światowej jeszcze tkwiła stylowo i funkcjonalnie w XIX stu-
leciu. Ten konserwatyzm wpisywał się w powszechne w owym czasie tendencje rozwoju architektury
sakralnej i nie był regulowany przepisami określającymi formę kościołów budowanych dla zborów czy też
filiałów ewangelicko-augsburskich. Zupełnie inaczej sytuacja przedstawiała się u ewangelików niemieckich.
W opublikowanych w 1861 r. tak zwanych Zasadach z Eisenach (Eisenacher Regulativ) styl neogotycki
uznano za najodpowiedniejszy dla architektury sakralnej zgromadzeń protestanckich29, najdoskonalszą zaś
25 W 2001 r. zakończono rozbudowę prezbiterium, dzięki czemu wnętrze kaplicy może pomieścić podczas nabożeństw większą
liczbę wiernych. Powiększenie kaplicy nie zatarło doskonałych proporcji bryły pierwotnego projektu Karola Majeranowskiego. Zob.
ibidem, s. 52.
26 Obecnie dzielnica miasta Cieszyna.
27 P. Barabosz, Krasna, www.parafia.cieszyn.org.pl/index.php/krasna (dostęp: 3.02.2017).
28 Kaplicę ukończono najprawdopodobniej w 1912 lub 1913 r. Prasa informowała o zbiórce pieniędzy na jej budowę jeszcze
w maju 1912 r. Zob. „Evangelische Kirchen-Zeitung fur Oesterreich”, 1912, nr 9, s. 137.
29 G. Fleuser, Zur Gestaltung der Kirchen, „Allgemeine Bauzeitung”, 1897, s. 143.