DOI Heft:
Galeria Sztuki Starożytnej
DOI Artikel:Kalinowska-Habdas, Ewa: Ceramica koptyjska z Edfu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17140#0261
Ewa Kalinowska-Habdas
CERAMIKA KOPTYJSKA Z EDFU
7
Z—zbiór ceramiki koptyjskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie stanowi część zabytków
przywiezionych z Egiptu w latach 1937—-39 z wyprawy polsko-francuskiej w Edfu, w Gór-
nym Egipcie1.
Miejsca znalezienia ceramiki zgrupowały się na Kom’ie centralnym w piwnicach ruin
domów (duże niemalowane naczynia i część fragmentów) i w ruinach korytarza klasztoru
kop tyj s kiego (naczynia malowane oraz liczne fragmenty).
W czasie działań wojennych część zbiorów uległa zniszczeniu lub zaginęła.
Naczynia i fragmenty były publikowane w trzech kolejnych raportach kampanii wyko-
palisk „Tell Edfou“ w miarę postępu prac2.
Zbiór stanowi pod pewnymi względami zespół wyjątkowy. Najistotniejszą jegą cechą
jest to, że ma on pełną metrykę, co w dotychczas publikowanych zbiorach było zawsze nie-
kompletne. Na skutek tego, że został on znaleziony w czasie wykopalisk w dwóch miejscach
datowanych stratygraficznie, oraz na podstawie odkrytych obok naczyń ostraków i tabliczek
z napisami koptyjskimi, stanowi on zwartą całość obrazującą całokształt prowincjonalnej
ceramiki z przełomu VI/VII w. n. e. Ważną także jest dość duża ilość zabytków wchodzą-
cych w skład zbioru (42 naczynia całe i 135 fragmentów), co gwarantuje w pewnym stopniu
dosyć dokładny przegląd różnych kształtów i rodzajów dekoracji.
W niniejszym artykule zostaną omówione wybrane obiekty posiadające najbardziej
charakterystyczne cechy dla ceramiki wchodzącej w skład zbioru.
Sztuka koptyjska, której początki oznaczyć można na wiek II—III n. e. ukształtowała
się w swoich formach i osiągnęła najwyższy rozkwit około końca V w., zanikając i stapiając
się ze sztuką arabską pod koniec VII w. n. e.,3 jakkolwiek wiele jej form przetrwało do
czasów znacznie późniejszych. Powstanie tej nowej formy plastycznej było w wysokim
1 Wykopaliska były przeprowadzone w latach 1937—1939 przez Uniwersytet Warszawski i Fran-
cuski Instytut Archeologii Wschodu, pod kierownictwem prof. dr K. Michałowskiego. Por. K. Micha-
łowski, Wystawa wykopalisk egipskich, przewodnik. Warszawa 1937, s. 35,37,38, pl. VIII.
2 Fouilles franco-polonaises. Rapports I, Tell Edfou 1937, Caire 1937 nr 172—201; Fouilles franco-
polonaises. Rapports II, Tell Edfou 1938, Caire 1938 nr 399—433; Fouilles franco-polonaises. Rapports III,
Tell Edfou 1939, Caire 1950 nr 952—974.
J Podbój Egiptu przez Arabów 634—640 r. n. e.
253
CERAMIKA KOPTYJSKA Z EDFU
7
Z—zbiór ceramiki koptyjskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie stanowi część zabytków
przywiezionych z Egiptu w latach 1937—-39 z wyprawy polsko-francuskiej w Edfu, w Gór-
nym Egipcie1.
Miejsca znalezienia ceramiki zgrupowały się na Kom’ie centralnym w piwnicach ruin
domów (duże niemalowane naczynia i część fragmentów) i w ruinach korytarza klasztoru
kop tyj s kiego (naczynia malowane oraz liczne fragmenty).
W czasie działań wojennych część zbiorów uległa zniszczeniu lub zaginęła.
Naczynia i fragmenty były publikowane w trzech kolejnych raportach kampanii wyko-
palisk „Tell Edfou“ w miarę postępu prac2.
Zbiór stanowi pod pewnymi względami zespół wyjątkowy. Najistotniejszą jegą cechą
jest to, że ma on pełną metrykę, co w dotychczas publikowanych zbiorach było zawsze nie-
kompletne. Na skutek tego, że został on znaleziony w czasie wykopalisk w dwóch miejscach
datowanych stratygraficznie, oraz na podstawie odkrytych obok naczyń ostraków i tabliczek
z napisami koptyjskimi, stanowi on zwartą całość obrazującą całokształt prowincjonalnej
ceramiki z przełomu VI/VII w. n. e. Ważną także jest dość duża ilość zabytków wchodzą-
cych w skład zbioru (42 naczynia całe i 135 fragmentów), co gwarantuje w pewnym stopniu
dosyć dokładny przegląd różnych kształtów i rodzajów dekoracji.
W niniejszym artykule zostaną omówione wybrane obiekty posiadające najbardziej
charakterystyczne cechy dla ceramiki wchodzącej w skład zbioru.
Sztuka koptyjska, której początki oznaczyć można na wiek II—III n. e. ukształtowała
się w swoich formach i osiągnęła najwyższy rozkwit około końca V w., zanikając i stapiając
się ze sztuką arabską pod koniec VII w. n. e.,3 jakkolwiek wiele jej form przetrwało do
czasów znacznie późniejszych. Powstanie tej nowej formy plastycznej było w wysokim
1 Wykopaliska były przeprowadzone w latach 1937—1939 przez Uniwersytet Warszawski i Fran-
cuski Instytut Archeologii Wschodu, pod kierownictwem prof. dr K. Michałowskiego. Por. K. Micha-
łowski, Wystawa wykopalisk egipskich, przewodnik. Warszawa 1937, s. 35,37,38, pl. VIII.
2 Fouilles franco-polonaises. Rapports I, Tell Edfou 1937, Caire 1937 nr 172—201; Fouilles franco-
polonaises. Rapports II, Tell Edfou 1938, Caire 1938 nr 399—433; Fouilles franco-polonaises. Rapports III,
Tell Edfou 1939, Caire 1950 nr 952—974.
J Podbój Egiptu przez Arabów 634—640 r. n. e.
253