DOI Heft:
Miscellanea
DOI Artikel:Wdowiszewski, Zygmunt: Pieczęć Kazimierza Ziemomysłowica ks. kujawskiego z I poł. XIV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17140#0743
Zygmunt Wdowiszewski
PIECZĘĆ KAZIMIERZA ZIEMOMYSŁOWICA KS. KUJAWSKIEGO
Z I POŁ. XIV WIEKU
W zbiorze odlewów pieczęci polskich Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodo-
wego w Warszawie znajduje się nie publikowana i dotychczas nie opisana pieczęć Kazi-
mierza ks. kujawskiego.
Pieczęć piesza, charakterem swym i rozmiarami zbliżająca się do pieczęci majestatycznej,
o średnicy 88 mm, wyobraża księcia w pełnej zbroi stojącego na smoku, bez nakrycia głowy,
opartego prawą ręką o miecz, podtrzymującego lewą ręką, w której dzierży mały mieczyk
czy sztylet, zawieszoną na szyi tarczę herbową z głową lwa zwróconego w prawo. Książe stoi
pod gotyckim podniebiem o szeregu wieżyczek w środku i po bokach, wspartych na kolumnach.
W bocznicy prawej u dołu tarcza pochylona w lewo z gryfem zwróconym w lewą stronę
z kurtuazji heraldycznej ku osobie księcia i w stosunku do godła na tarczy trzymanej przez księ-
cia. Nad tarczą hełm przykryty kapucą, na nim osadzona korona z klejnotem, który wyobraża
pół gryfa bez skrzydeł. Tło pieczęci wypełnione gałązkami z liśćmi. Napis otokowy minuskułą
gotycką: + S KAZIMIRI DEI GRA DUCIS CUYAVIE DOMINI WLADISLAVIE
IUNIORI ET (GNEFKOVIENSIS ?).
Kazimierz, urodzony w latach 1278—1280, był synem Ziemomysła ks. kujawskiego,
zmarłego 1287 r. i Salomei, córki Sambora II ks. pomorsko-gdańskiego1 na Lubieszowie i Tcze-
wie. Po śmierci Ziemomysła księstwo kujawskie objęli trzej jego synowie, najstarszy Leszek
otrzymał część środkową Kujaw z Inowrocławiem oraz ziemią michałowską, Przemysł objął
północną część Kujaw z Bydgoszczą i Wyszogrodem2 oraz najmłodszy Kazimierz otrzymał
Gniewków.
Ci drobni książęta dzielnicowi rządzili wspólnie w swych księstwach i dziwnym zbiegiem
okoliczności nie dochował się do naszych czasów ani jeden dokument wystawiony samodzielnie
przez ks. Kazimierza. W czterech wspólnie wydanych dokumentach przez Przemyśla i Kazi-
mierza, datowanych z Inowrocławia w latach 1304, 1307, 1310 i 1311 zachowały się pieczęcie
1 O. Balzer, Genealogia Piastów. Tabl. VII, s. 334, 336, 358.
2 Wyszogród, gród z kasztelanią stał u ujścia Brdy do Wisły, na północ od miasta Fordonu w pobliżu
wsi Górne Strzelce.
*
735
PIECZĘĆ KAZIMIERZA ZIEMOMYSŁOWICA KS. KUJAWSKIEGO
Z I POŁ. XIV WIEKU
W zbiorze odlewów pieczęci polskich Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodo-
wego w Warszawie znajduje się nie publikowana i dotychczas nie opisana pieczęć Kazi-
mierza ks. kujawskiego.
Pieczęć piesza, charakterem swym i rozmiarami zbliżająca się do pieczęci majestatycznej,
o średnicy 88 mm, wyobraża księcia w pełnej zbroi stojącego na smoku, bez nakrycia głowy,
opartego prawą ręką o miecz, podtrzymującego lewą ręką, w której dzierży mały mieczyk
czy sztylet, zawieszoną na szyi tarczę herbową z głową lwa zwróconego w prawo. Książe stoi
pod gotyckim podniebiem o szeregu wieżyczek w środku i po bokach, wspartych na kolumnach.
W bocznicy prawej u dołu tarcza pochylona w lewo z gryfem zwróconym w lewą stronę
z kurtuazji heraldycznej ku osobie księcia i w stosunku do godła na tarczy trzymanej przez księ-
cia. Nad tarczą hełm przykryty kapucą, na nim osadzona korona z klejnotem, który wyobraża
pół gryfa bez skrzydeł. Tło pieczęci wypełnione gałązkami z liśćmi. Napis otokowy minuskułą
gotycką: + S KAZIMIRI DEI GRA DUCIS CUYAVIE DOMINI WLADISLAVIE
IUNIORI ET (GNEFKOVIENSIS ?).
Kazimierz, urodzony w latach 1278—1280, był synem Ziemomysła ks. kujawskiego,
zmarłego 1287 r. i Salomei, córki Sambora II ks. pomorsko-gdańskiego1 na Lubieszowie i Tcze-
wie. Po śmierci Ziemomysła księstwo kujawskie objęli trzej jego synowie, najstarszy Leszek
otrzymał część środkową Kujaw z Inowrocławiem oraz ziemią michałowską, Przemysł objął
północną część Kujaw z Bydgoszczą i Wyszogrodem2 oraz najmłodszy Kazimierz otrzymał
Gniewków.
Ci drobni książęta dzielnicowi rządzili wspólnie w swych księstwach i dziwnym zbiegiem
okoliczności nie dochował się do naszych czasów ani jeden dokument wystawiony samodzielnie
przez ks. Kazimierza. W czterech wspólnie wydanych dokumentach przez Przemyśla i Kazi-
mierza, datowanych z Inowrocławia w latach 1304, 1307, 1310 i 1311 zachowały się pieczęcie
1 O. Balzer, Genealogia Piastów. Tabl. VII, s. 334, 336, 358.
2 Wyszogród, gród z kasztelanią stał u ujścia Brdy do Wisły, na północ od miasta Fordonu w pobliżu
wsi Górne Strzelce.
*
735