DOI Heft:
Miscellanea
DOI Artikel:Ruszczyc, Janina: Obraz Mikołaja Łomtiewa w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17140#0779
Janina Ruszczycówna
OBRAZ MIKOŁAJA ŁOMTIEWA W ZBIORACH MUZEUM
NARODOWEGO W WARSZAWIE
P
X rofesor M. Ałpatow oglądając w grudniu 1954 r. zbiory Muzeum Narodowego w War-
szawie stwierdził, że przechowywany w magazynie obraz1 dotychczas nie opracowany, a w kar-
totece przypisany szkole francuskiej XIX w. jest dziełem Mikołaja Aleksiejewicza Łomtiewa
(1816—1863)2. Profesor Ałpatow nadesłał następnie zdjęcie szkicu ze zbiorów Państwowej
Galerii Tretiakowskiej w Moskwie, na podstawie którego, jego zdaniem, został namalowany
obraz warszawski3. Obrazów Łomtiewa nie zachowało się zbyt wiele4. Dlatego też atrybucja
ta posiada dużą wagę, zwłaszcza że pozwala powiększyć o cenną pozycję naszą skromną Ga-
lerię Malarstwa Rosyjskiego (il. 1).
Obraz ukazuje bogatą scenę figuralną rozgrywającą się wśród architektury miasta.
Z obu stron zaznaczone są szkicowo ściany kamiennych budowli. W głębi łączy je pozio-
my pas zabudowy zaznaczonej prawie jednolitą plamą barwną, nad rią wysoko ku niebu
wystrzela smukła gotycka „campanile". Spoza wieży wyłaniają się kontury renesansowej
kopuły. Najwyraźniej w tym otoczeniu zarysowują się elementy architektoniczne jakiegoś
frontonu z lewej strony obrazu. Wysoki luk nad wejściem oświetla płynące z jego wnętrza
czerwone światło ognia. Przed nim kłębi się mrowie głów, a bliżej ku środkowi obrazu wznoszą
się trzy krzyże. Tylko na środkowym zwisa postać ludzka — Chrystusa Ukrzyżowanego.
O stojący najbliżej pierwszego planu krzyż, z przerzuconym na jego ramieniu sznurem,
oparta jest drabinka, przy której manipuluje zwrócony plecami do widza mężczyzna w stroju
kata. Na ziemi płonie ognisko, oświetlające pochylone nad nim i owinięte w brązowe opończe
postacie. Z prawej strony obrazu wchodzi na plac długi wijący się pochód. Trzy kro-
czące obok siebie na czele pochodu postacie to: okryty czarną opończą kat, kapłan-starzec
1 Nieokreślony malarz francuski XIX w. Scena egzekucji, ol. pł. wym. 56 X 44 cm, nr inw. M. N. 189712.
2 List prof. M. Ałpatowa do Dyrekcji Muzeum Narodowego w Warszawie z dnia 3. XII. 1954 r.
3 List, j. w.; Gosudarstwiennaja Tretiakowskaja Gallereja Katalog, Moskwa 1947, s. 113; Łomtiew
Nikołaj Aleksiejewicz 1816—1863, Anto-da-fe, eskiz, ch. m. 35,5x28,5; wg informacji prof. Ałpatowa nr inw.
szkicu 5121.
4 Wymieniony wyżej katalog Galerii Tretiakowskiej wymienia 6 pozycji, Katalog tejże Galerii z r. 1952 —
Żiwopis XVIII — naczała XX wieka (do 1917 goda), s. 2594—5 wymienia 9 prac Łomtiewa, Zołotoje Runo,
1909, nr 10 reprodukuje 7 obrazów, w tym 4 stanowiące własność Gal. Tret.; wg różnych dawnych przekazów
m. in. Staryje Gody, 1913, luty, s. 4L Państwowe Muzeum Rosyjskie w Leningradzie posiada 1 obraz Łom-
tiewa. Porewolucyjnego katalogu tego Muzeum nie udało mi się uzyskać.
4.9*
771
OBRAZ MIKOŁAJA ŁOMTIEWA W ZBIORACH MUZEUM
NARODOWEGO W WARSZAWIE
P
X rofesor M. Ałpatow oglądając w grudniu 1954 r. zbiory Muzeum Narodowego w War-
szawie stwierdził, że przechowywany w magazynie obraz1 dotychczas nie opracowany, a w kar-
totece przypisany szkole francuskiej XIX w. jest dziełem Mikołaja Aleksiejewicza Łomtiewa
(1816—1863)2. Profesor Ałpatow nadesłał następnie zdjęcie szkicu ze zbiorów Państwowej
Galerii Tretiakowskiej w Moskwie, na podstawie którego, jego zdaniem, został namalowany
obraz warszawski3. Obrazów Łomtiewa nie zachowało się zbyt wiele4. Dlatego też atrybucja
ta posiada dużą wagę, zwłaszcza że pozwala powiększyć o cenną pozycję naszą skromną Ga-
lerię Malarstwa Rosyjskiego (il. 1).
Obraz ukazuje bogatą scenę figuralną rozgrywającą się wśród architektury miasta.
Z obu stron zaznaczone są szkicowo ściany kamiennych budowli. W głębi łączy je pozio-
my pas zabudowy zaznaczonej prawie jednolitą plamą barwną, nad rią wysoko ku niebu
wystrzela smukła gotycka „campanile". Spoza wieży wyłaniają się kontury renesansowej
kopuły. Najwyraźniej w tym otoczeniu zarysowują się elementy architektoniczne jakiegoś
frontonu z lewej strony obrazu. Wysoki luk nad wejściem oświetla płynące z jego wnętrza
czerwone światło ognia. Przed nim kłębi się mrowie głów, a bliżej ku środkowi obrazu wznoszą
się trzy krzyże. Tylko na środkowym zwisa postać ludzka — Chrystusa Ukrzyżowanego.
O stojący najbliżej pierwszego planu krzyż, z przerzuconym na jego ramieniu sznurem,
oparta jest drabinka, przy której manipuluje zwrócony plecami do widza mężczyzna w stroju
kata. Na ziemi płonie ognisko, oświetlające pochylone nad nim i owinięte w brązowe opończe
postacie. Z prawej strony obrazu wchodzi na plac długi wijący się pochód. Trzy kro-
czące obok siebie na czele pochodu postacie to: okryty czarną opończą kat, kapłan-starzec
1 Nieokreślony malarz francuski XIX w. Scena egzekucji, ol. pł. wym. 56 X 44 cm, nr inw. M. N. 189712.
2 List prof. M. Ałpatowa do Dyrekcji Muzeum Narodowego w Warszawie z dnia 3. XII. 1954 r.
3 List, j. w.; Gosudarstwiennaja Tretiakowskaja Gallereja Katalog, Moskwa 1947, s. 113; Łomtiew
Nikołaj Aleksiejewicz 1816—1863, Anto-da-fe, eskiz, ch. m. 35,5x28,5; wg informacji prof. Ałpatowa nr inw.
szkicu 5121.
4 Wymieniony wyżej katalog Galerii Tretiakowskiej wymienia 6 pozycji, Katalog tejże Galerii z r. 1952 —
Żiwopis XVIII — naczała XX wieka (do 1917 goda), s. 2594—5 wymienia 9 prac Łomtiewa, Zołotoje Runo,
1909, nr 10 reprodukuje 7 obrazów, w tym 4 stanowiące własność Gal. Tret.; wg różnych dawnych przekazów
m. in. Staryje Gody, 1913, luty, s. 4L Państwowe Muzeum Rosyjskie w Leningradzie posiada 1 obraz Łom-
tiewa. Porewolucyjnego katalogu tego Muzeum nie udało mi się uzyskać.
4.9*
771