DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Gołgowski, Tadeusz: Z problematyki ikonografii biskupów Pachoras
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19549#0179
Tadeusz Golgowski
Z PROBLEMATYKI IKONOGRAFII BISKUPÓW PACHORAS
T ▼ ykopaliska Polskiej Misji Archeologicznej przeprowadzane w latach 1961—64 w Faras,
w Nubii Sudańskiej pod kierownictwem prof. K. Michałowskiego, przyniosły bardzo interesujące
rezultaty. Najcenniejszymi najciekawszym ich wynikiem było odkrycie serii malowideł ściennych
pokrywających mury katedry ukrytej we wnętrzu wielkiego komu. Styl i motywy tych malo-
wideł wskazują wyraźnie na wpływy sztuki bizantyjskiej i świadczą, że w pewnym okresie musiały
istnieć pomiędzy Nubią a Bizancjum dość ścisłe związki pozwalające na przejęcie przez nią
i adoptowanie do miejscowych warunków pewnych cech sztuki bizantyjskiej oraz niektórych
bizantyjskich instytucji dotyczących organizacji Państwa i Kościoła. Pobieżny choćby przegląd
malowideł z Faras pozwala nam stwierdzić, że wiele spośród nich stanowi rzadko spotykane
lub wręcz unikalne przedstawienia świętych, a także nubijskich królów lub dostojników Kościoła.
Interpretacja ikonograficzna tych przedstawień wymagać będzie długich i dokładnych opracowań
z dziedziny ikonografii i liturgii. Artykuł niniejszy nie pretenduje do rangi ostatecznego opraco-
wania tego problemu, pragnie jedynie zwrócić uwagę na pewne problemy związane z interpre-
tacją ikonograficzną przedstawień z Faras1.
Celem niniejszej pracy jest próba ustalenia pewnych szczegółów ikonograficznych dotyczą-
cych przedstawień biskupów Pachoras, a mogących mieć znaczenie dla określenia obrządku
religijnego poszczególnych sportretowanych biskupów2.
Ogólny przegląd malowideł z Faras pozwala nam wyodrębnić spośród nich grupę 14 przed-
stawień biskupich wyróżniających się spośród innych charakterystycznym strojem. Malowidła
te będące przedmiotem badań reprezentują dobry lub bardzo dobry stan zachowania, pozwalający
1 Artykuł ten jest częścią pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr K. Michałowskiego w Ka-
tedrze Archeologii Śródziemnomorskiej UW w foku 1965.
2 Za zwrócenie mi uwagi na pewne szczegóły dotyczące ikonografii biskupów obrządku wschodniego oraz
udzielenie mi konsultacji pragnę w tym miejscu podziękować X. doc. J. Klingerowi z Chrześcijańskiej Akademii
Teologicznej w Chylicach.
175
Z PROBLEMATYKI IKONOGRAFII BISKUPÓW PACHORAS
T ▼ ykopaliska Polskiej Misji Archeologicznej przeprowadzane w latach 1961—64 w Faras,
w Nubii Sudańskiej pod kierownictwem prof. K. Michałowskiego, przyniosły bardzo interesujące
rezultaty. Najcenniejszymi najciekawszym ich wynikiem było odkrycie serii malowideł ściennych
pokrywających mury katedry ukrytej we wnętrzu wielkiego komu. Styl i motywy tych malo-
wideł wskazują wyraźnie na wpływy sztuki bizantyjskiej i świadczą, że w pewnym okresie musiały
istnieć pomiędzy Nubią a Bizancjum dość ścisłe związki pozwalające na przejęcie przez nią
i adoptowanie do miejscowych warunków pewnych cech sztuki bizantyjskiej oraz niektórych
bizantyjskich instytucji dotyczących organizacji Państwa i Kościoła. Pobieżny choćby przegląd
malowideł z Faras pozwala nam stwierdzić, że wiele spośród nich stanowi rzadko spotykane
lub wręcz unikalne przedstawienia świętych, a także nubijskich królów lub dostojników Kościoła.
Interpretacja ikonograficzna tych przedstawień wymagać będzie długich i dokładnych opracowań
z dziedziny ikonografii i liturgii. Artykuł niniejszy nie pretenduje do rangi ostatecznego opraco-
wania tego problemu, pragnie jedynie zwrócić uwagę na pewne problemy związane z interpre-
tacją ikonograficzną przedstawień z Faras1.
Celem niniejszej pracy jest próba ustalenia pewnych szczegółów ikonograficznych dotyczą-
cych przedstawień biskupów Pachoras, a mogących mieć znaczenie dla określenia obrządku
religijnego poszczególnych sportretowanych biskupów2.
Ogólny przegląd malowideł z Faras pozwala nam wyodrębnić spośród nich grupę 14 przed-
stawień biskupich wyróżniających się spośród innych charakterystycznym strojem. Malowidła
te będące przedmiotem badań reprezentują dobry lub bardzo dobry stan zachowania, pozwalający
1 Artykuł ten jest częścią pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr K. Michałowskiego w Ka-
tedrze Archeologii Śródziemnomorskiej UW w foku 1965.
2 Za zwrócenie mi uwagi na pewne szczegóły dotyczące ikonografii biskupów obrządku wschodniego oraz
udzielenie mi konsultacji pragnę w tym miejscu podziękować X. doc. J. Klingerowi z Chrześcijańskiej Akademii
Teologicznej w Chylicach.
175