Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (14.1970)

Michał Pietrzykowski

HERMES NA BARANIE
GRUPA RZEŹBIARSKA Z MUZEUM NARODOWEGO

W WARSZAWIE1

R-' 1
zeźba, przedstawiająca Hermesa siedzącego na baranie, która stanowi przedmiot niniej-
szej pracy, znajduje się obecnie w rotundzie przy wejściu do Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum
Narodowego w Warszawie (il. 1—5). Nosi ona numer muzealny 140343. Rzeźbę wykonano
z białego, drobnoziarnistego marmuru pochodzącego z Italii, być może z Carrary. Guattani
nazywa ten marmur „marmo cipollino"2. Wymiary rzeźby wynoszą: wys. 149, szer. 117, głęb.
44 cm.

Rzeźbę naszą przewieziono w 1952 roku z Łańcuta do Warszawy, o czym świadczy znajdu-
jący się w Muzeum Narodowym urzędowy „Spis zabytków przywiezionych w dniu 23 lipca
1952 r. z Łańcuta". Grupę warszawską wymieniono w tym spisie pod nr 5 podając opis i wyszcze-
gólnienie stanu zachowania oraz wypisane na rzeźbie numery. Należała ona niegdyś do ko-
lekcji ordynatów Potockich; posiadamy opis tej kolekcji napisany przez J. Piotrowskiego3. Zgod-
nie z informacją zawartą w tej pracy zabytek znajdował się na pierwszym piętrze zamku w Łań-
cucie, gdzie mieściła się kolekcja rzeźb. Piotrowski podaje, że interesująca nas rzeźba (którą
autor nazywa przez cały czas „Merkury na capie") została przywieziona do Łańcuta w XVIII
wieku przez ówczesną właścicielkę zamku, księżnę marszałkową Elżbietę z Czartoryskich Lu-
bomirską (1733—1816). Śladem przechowywania zabytku w Łańcucie jest numer wypisany na
niewidocznej z przodu części lewego uda Heimesa „76/20". Nalepka z pieczęcią „Min. Kul.
i Szt. Państw. Ośr. Muz." i numerem napisanym czarnym atramentem „658" pochodzi zapewne
z okresu inwentaryzacji przed przywiezieniem zabytku do Warszawy.

1 Praca magisterska wykonana pod kierownictwem prof. dr Kazimierza Michałowskiego w Katedrze Ar-
cheologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego w 1968 roku.

2 G. A. Guattani, Monumenti Antichi Jnediti. Roma 1786.

3J. Piotrowski, Zamek w Łańcucie, zwięzły opis dziejów i zbiorów. Lwów 1933.

169