Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (14.1970)

Gryfy stoją na trzech łapach unosząc przednią łapę. Mają ciało lwa o masywnej budowie
jednak bez przesadnego umięśnienia. Orle skrzydła o trzech pasmach piór, złożone razem, wzno-
szą się na wysokość gzymsu sarkofagu stykając się niemal z końcami kielicha lotosu. U nasady
skrzydeł wyrastają pióra na kształt łusek — bardziej obfite i nieregularne u lewego gryfa. Na
grzbiecie łukowato wygiętego karku grzebień z trzech guzów. Z czoła wyrastają koźle rogi.
Krótkie ostre uszy umieszczone są nad wypukłością brwi. Od skroni ku szyi spływają kosmyki
włosów.

Dwaj chłopcy, którzy podają czary gryfom, znajdują się na skrajach płaskorzeźby, tak że
częściowo zachodzą już na ściany boczne. Zwróceni 3/4 w stronę widza stoją w rozkroku opie-
rając ciężar ciała na cofniętej nodze. Obaj podobnie jak gryfy odpowiadają sobie co do wy-
glądu i postawy. Zgodnie z zasadą lustrzanego odbicia te same czynności wykonuje u jednego
prawa u drugiego lewa ręka. I tak chłopiec z prawej strony lewą ręką nieznacznie zgiętą w łok-
ciu podsuwa gryfowi płaskie naczynie (kymbalon), w prawej uniesionej na wysokość głowy
trzyma przechylone oinochoe jakby zamierzał dolać płynu do czary. Ciała chłopców są otyłe,
co najwyraźniej uwidacznia się w modelunku bardzo grubych nóg i wydatnego brzucha. Obaj
charakteryzują się grubymi rysami, dużym nosem i jakby opuchniętymi oczami. Nieco odmien-
nie potraktowana jest u każdego z nich fryzura. U chłopca z prawej strony włosy są gęstsze,
sczesane na boki w postaci równoległych kosmyków, u drugiego włosy są podobne w układzie
ale bardziej przygładzone, na czoło opada parę loków.

Przedmiot ustawiony pośrodku przypomina w konstrukcji kandelabr. Stoi na podstawce
o czterech nóżkach, środkowy człon ma kształt balaska (baetylus), na nim umieszczona jest
walcowata obręcz, z której wyłania się kwiat lotosu o dwóch rozchylonych płatkach, pomię-
dzy którymi widać trzy słupki kwiatu. Podstawa, betyl i obręcz pokryte są ornamentem loto-
sowym.

Na obu bocznych ścianach przedstawiony jest jednakowy motyw: siedzący gryf opiera
przednią łapę na głowie barana, która stoi na ziemi pionowo, nozdrzami do dołu. Gryfy nie
różnią się wyglądem od gryfów ze ściany frontowej, inny jest tylko układ ogona, który wznosi
się esowato ku górze.

Dekoracja pokrywy. Relief przedniej płyty zawarty jest w prostokątnym kadrze pomiędzy
akroteriami. Przedstawia on dwie girlandy z liści laurowych zawieszone na trzech bukranio-
nach. Z dwóch stron girlandy związane są podwójną wstęgą, której końce spływają spod bukra-
nionów. Na bokach pokrywy znajduje się ornament w postaci różyczki.

Celem określenia daty powstania sarkofagu należy uwzględnić kształt sarkofagu, styl płasko-
rzeźby i temat dekoracji.

Prostokątna skrzynia sarkofagu z pokrywą o podwójnym spadzie—jest to typ struktury
charakteryzujący zabytki z 1 poł. II w. Kształt ten zdradza pokrewieństwo pierwszych sarko-
fagów rzymskich z urnami i ołtarzami nagrobnymi I w.n.e., a sięgając dalej, zależność od grec-
kiej (małoazjatyckiej) formy sarkofagu. W 2 poł. II w. zanika typ pokrywy o podwójnym spa-

236