Rajmund Kalicki
CERAMIKA MEROICKA Z FARAS
PROBLEM CERAMIKI MEROICKIEJ W LITERATURZE NAUKOWEJ
c
^-^eramika jest jedną z najliczniej reprezentowanych gałęzi produkcji artystycznej Nubii
okresu meroickiego1. W ślad za dużą ilością wyrobów znajdowanych we wszystkich stanowis-
kach archeologicznych dolnonubijskich idzie także ich wysoki poziom artystyczny. Zasługuje
na uwagę nie tylko nadzwyczaj staranne opracowanie technologiczne2, ale przede wszystkim
bogactwo dekoracji3 i duże zróżnicowanie form naczyń4.
Przez długi okres (po rok 1964) brak było opracowania całościowego, a jedyne dotychcza-
sowe publikacje traktujące m.in. o ceramice meroickiej obejmowały materiał znajdowany przez
prowadzących wykopaliska archeologów i przez nich ad hoc sklasyfikowany, tworzący część
sprawozdań wykopaliskowych.
Tak więc D. R. Maclver i C. L. Woolley przeprowadzili typologizację znalezionego przez
nich w Karanog i Areice materiału ceramicznego wydając obszerne sprawozdania z kampanii
wykopaliskowych na obu stanowiskach. Ich opracowania należą do najstarszych — przypadają
1 Opracowanie wg materiałów zebranych do pracy magisterskiej pod tym samym tytułem i napisanej w Ka-
tedrze Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. dr K. Michałowskie-
go. Patrz: W. Y. Adam s, An Introductory Classification of Meroitic Pottery. Kush, XII, 1964, s. 129 (dalej
cytowany jako A d a m s); D. R. Macłver, C. L.Woolley, Karanog — the Romano-Nubian Cemetery.
Philadelphia 1910, s. 51.
2 A d a m s, jw., s. 126; P. L. S h i n n i e, Meroe. London 1967, s. 114: „Meroitic pottery is the most
widely known culture product of ancient Nubia, and is just famed for its fine workship and distinctive decora-
tion".
3 Adams, jw., s. 127 wyróżnia 20 tzw. Decorative Styles tj. rodzai dekoracji powierzchni naczyń meroic-
kich. Wyróżnia się schemat: barwny fryz z powtarzającym się motywem podstawowym.
4 Wg Adamsa, jw., s. 131 istnieje tu 94 form. Nie włączył on jednak kilku form podanych przez Mac-
Ivera iWoolleya, jw., s. 103—6 oraz W. B. E m e r y' e g o i L. P. K i r w a n a, The Excavations and
Survey between Wadi es-Sebua and Adindan. Cairo 1935, tabl. 37—39.
263
CERAMIKA MEROICKA Z FARAS
PROBLEM CERAMIKI MEROICKIEJ W LITERATURZE NAUKOWEJ
c
^-^eramika jest jedną z najliczniej reprezentowanych gałęzi produkcji artystycznej Nubii
okresu meroickiego1. W ślad za dużą ilością wyrobów znajdowanych we wszystkich stanowis-
kach archeologicznych dolnonubijskich idzie także ich wysoki poziom artystyczny. Zasługuje
na uwagę nie tylko nadzwyczaj staranne opracowanie technologiczne2, ale przede wszystkim
bogactwo dekoracji3 i duże zróżnicowanie form naczyń4.
Przez długi okres (po rok 1964) brak było opracowania całościowego, a jedyne dotychcza-
sowe publikacje traktujące m.in. o ceramice meroickiej obejmowały materiał znajdowany przez
prowadzących wykopaliska archeologów i przez nich ad hoc sklasyfikowany, tworzący część
sprawozdań wykopaliskowych.
Tak więc D. R. Maclver i C. L. Woolley przeprowadzili typologizację znalezionego przez
nich w Karanog i Areice materiału ceramicznego wydając obszerne sprawozdania z kampanii
wykopaliskowych na obu stanowiskach. Ich opracowania należą do najstarszych — przypadają
1 Opracowanie wg materiałów zebranych do pracy magisterskiej pod tym samym tytułem i napisanej w Ka-
tedrze Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. dr K. Michałowskie-
go. Patrz: W. Y. Adam s, An Introductory Classification of Meroitic Pottery. Kush, XII, 1964, s. 129 (dalej
cytowany jako A d a m s); D. R. Macłver, C. L.Woolley, Karanog — the Romano-Nubian Cemetery.
Philadelphia 1910, s. 51.
2 A d a m s, jw., s. 126; P. L. S h i n n i e, Meroe. London 1967, s. 114: „Meroitic pottery is the most
widely known culture product of ancient Nubia, and is just famed for its fine workship and distinctive decora-
tion".
3 Adams, jw., s. 127 wyróżnia 20 tzw. Decorative Styles tj. rodzai dekoracji powierzchni naczyń meroic-
kich. Wyróżnia się schemat: barwny fryz z powtarzającym się motywem podstawowym.
4 Wg Adamsa, jw., s. 131 istnieje tu 94 form. Nie włączył on jednak kilku form podanych przez Mac-
Ivera iWoolleya, jw., s. 103—6 oraz W. B. E m e r y' e g o i L. P. K i r w a n a, The Excavations and
Survey between Wadi es-Sebua and Adindan. Cairo 1935, tabl. 37—39.
263