DOI Artikel:
Lorentz, Stanisław: Wystawy obrazujące zniszczenia Warszawy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19582#0588
Stanisław Lorentz
WYSTAWY OBRAZUJĄCE ZNISZCZENIA WARSZAWY
P
A omysł zorganizowania wystawy Warszawa oskarża nasunął mi się w pierwszej połowie lutego
1945 r. Pracownicy Muzeum Narodowego w liczbie kilkudziesięciu, którzy już znów znaleźli się
w Muzeum, we własnym zakresie zabezpieczali poważnie uszkodzony i zdezelowany gmach
i resztki znajdujących się w nim zbiorów. Dzieła sztuki i zabytki przeszłości zaczęły napływać do
Muzeum Narodowego coraz to szybciej i gromadziło się ich coraz to więcej. Spodziewaliśmy się
w najbliższych miesiącach rewindykacji zbiorów i czekało nas zabezpieczanie poniemieckich
zbiorów na Ziemiach Odzyskanych. Ogromnym zadaniem od pierwszych chwil było zabezpiecze-
nie zbiorów podworskich w związku z reformą rolną. Trzeba więc było jak najszybciej odbudować
cały gmach Muzeum i oddać do użytku.
W połowie lutego zwróciłem się do Biura Odbudowy Stolicy z prośbą o włączenie Muzeum
Narodowego do planu odbudowy w grupie budynków zakwalifikowanych w pierwszej kolejności.
Otrzymałem odpowiedź, że niestety jest to niemożliwe i o rozpoczęciu odbudowy Muzeum będzie
można mówić za parę lat. Doszedłem do wniosku, że wobec tego trzeba włączyć Muzeum w nurt
zagadnień jak najaktualniejszych. Przyszło mi na myśl, że zobrazowanie na wystawie w Muzeum
Narodowym ogromnych strat Warszawy w dziedzinie kultury, poniesionych wskutek świadomej,
okrutnej i barbarzyńskiej akcji niemieckiej, zmierzającej do unicestwienia polskiego dorobku kul-
turalnego— jest sprawą i wielkiej wagi i bardzo aktualną. Gdy ten projekt przedstawiłem Dy-
rekcji BOS, spotkał się z dużym zainteresowaniem. Po kilku dniach zapadła decyzja pozytywna
i w początku marca przystąpiono do remontu najmniej uszkodzonych sal, mianowicie głównego
hallu i sal parterowych w pawilonach sąsiednich.
W zniszczonym mieście, gdzie wszystkiego brakowało w trzy miesiące po jego wyzwoleniu,
dnia 3 maja 1945 r. otwarta została wystawa dokumentująca zbrodnie niemieckie, popełnione na
kulturze polskiej, tak straszne, że obrażające całą ludzkość. Przybyłym na otwarcie wystawy wrę-
czono drukowany przewodnik wydany w 3 językach: po polsku, po angielsku i po rosyjsku;
później wydano przewodnik również w języku francuskim. Tekst przewodnika opracowany zo-
stał przez współpracujący ze mną zespół organizatorów wystawy, pracowników naukowych
583
WYSTAWY OBRAZUJĄCE ZNISZCZENIA WARSZAWY
P
A omysł zorganizowania wystawy Warszawa oskarża nasunął mi się w pierwszej połowie lutego
1945 r. Pracownicy Muzeum Narodowego w liczbie kilkudziesięciu, którzy już znów znaleźli się
w Muzeum, we własnym zakresie zabezpieczali poważnie uszkodzony i zdezelowany gmach
i resztki znajdujących się w nim zbiorów. Dzieła sztuki i zabytki przeszłości zaczęły napływać do
Muzeum Narodowego coraz to szybciej i gromadziło się ich coraz to więcej. Spodziewaliśmy się
w najbliższych miesiącach rewindykacji zbiorów i czekało nas zabezpieczanie poniemieckich
zbiorów na Ziemiach Odzyskanych. Ogromnym zadaniem od pierwszych chwil było zabezpiecze-
nie zbiorów podworskich w związku z reformą rolną. Trzeba więc było jak najszybciej odbudować
cały gmach Muzeum i oddać do użytku.
W połowie lutego zwróciłem się do Biura Odbudowy Stolicy z prośbą o włączenie Muzeum
Narodowego do planu odbudowy w grupie budynków zakwalifikowanych w pierwszej kolejności.
Otrzymałem odpowiedź, że niestety jest to niemożliwe i o rozpoczęciu odbudowy Muzeum będzie
można mówić za parę lat. Doszedłem do wniosku, że wobec tego trzeba włączyć Muzeum w nurt
zagadnień jak najaktualniejszych. Przyszło mi na myśl, że zobrazowanie na wystawie w Muzeum
Narodowym ogromnych strat Warszawy w dziedzinie kultury, poniesionych wskutek świadomej,
okrutnej i barbarzyńskiej akcji niemieckiej, zmierzającej do unicestwienia polskiego dorobku kul-
turalnego— jest sprawą i wielkiej wagi i bardzo aktualną. Gdy ten projekt przedstawiłem Dy-
rekcji BOS, spotkał się z dużym zainteresowaniem. Po kilku dniach zapadła decyzja pozytywna
i w początku marca przystąpiono do remontu najmniej uszkodzonych sal, mianowicie głównego
hallu i sal parterowych w pawilonach sąsiednich.
W zniszczonym mieście, gdzie wszystkiego brakowało w trzy miesiące po jego wyzwoleniu,
dnia 3 maja 1945 r. otwarta została wystawa dokumentująca zbrodnie niemieckie, popełnione na
kulturze polskiej, tak straszne, że obrażające całą ludzkość. Przybyłym na otwarcie wystawy wrę-
czono drukowany przewodnik wydany w 3 językach: po polsku, po angielsku i po rosyjsku;
później wydano przewodnik również w języku francuskim. Tekst przewodnika opracowany zo-
stał przez współpracujący ze mną zespół organizatorów wystawy, pracowników naukowych
583