Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (20.1976)

Stąd pierwszy wniosek praktyczny z wystawy: trzeba odbudować żywe symbole, bez których naród państwowy
nie może egzystować; przywrócić do życia plastycznego całe epoki, które chciano wymazać z naszej kultury. Do
pracy tej stanie nauka nasza, która właśnie na gruncie stolicy zdołała ustrzec przez ostatnie 6 lat niezbędne do tego
materiały.

Zniszczenie Warszawy nie było dziełem wyłącznie mafii partyjnej czy policyjnej, ale całego narodu niemieckie-
go, z przodującą kulturalnie warstwą uczonych na czele. Była typową niemiecką zdyscyplinowaną robotą zespołową.
Stąd drugi wniosek: Kultura niemiecka jest winna bezprzykładnej zbrodni, cały naród niemiecki musi ponieść
ciężką karę. Kara daje uczuciową tylko satysfakcję; to nam nie wystarczy. Musi nastąpić zadośćuczynienie. Prócz
wiernej odbudowy elementów nieruchomych naszej kultury musi nastąpić odtworzenie naszych zbiorów jako
warsztatów naukowych i wychowawczych. Musimy otrzymać odszkodowanie w skarbach muzealnych, które na
niemieckim gruncie okazały się moralnie bezpłodne. Nie tylko skarbów wywiezionych teraz czy dawniej z Polski,
bo tych jest za mało, ale też skarbów kultury powszechnej. Wystawa daje dowody niezbite, że niemcy nie mają
moralnego prawa do dalszego strzeżenia ich. Oto dlatego wystawą tą Warszawa nie żali się, nie skarży się, ale przed
trybunałem narodów WARSZAWA OSKARŻA.

Zofia Petrow

WYSTAWA „WARSZAWA OSKARŻA”

Notatka prasowa i głosy prasy

Pierwsza powojenna wystawa „Warszawa Oskarża” otwarta w salach Muzeum Narodowego w Warszawie
w 1945 r. wywarła nie tylko silne wrażenie na społeczeństwie przyciągając liczne rzesze zwiedzających, ale także
znalazła szerokie odbicie w recenzjach i wzmiankach prasowych wielu czasopism. Komentowana była na łamach —
,,Życia Warszawy” nr 123 z 5 V 1945 r., „Prawdy” (ZSRR) nr 116 z 16 V 45 r. „Polski Zbrojnej nr 100 z 25 V 45 r.
„Młodzi Idą” z 25 V 45 r„ „Odrodzenia” nr 26 z 27 V 45 r., „Życia Warszawy” nr 183 z 5 VII45 r. „Dziennika
Bałtyckiego” nr 164 z 7 XI45 r., „Przekroju” nr 25 z 30 IX—6 X 45 r.

Pierwszą wiadomość o wystawie znajdujemy w notatce dla prasy przygotowanej przez Muzeum Narodowe,
w której czytamy: Wystawa „Warszawa Oskarża” zorganizowana została pod protektoratem Ministerstwa Kultury
i Sztuki oraz Ministerstwa Odbudowy Kraju przez Biuro Odbudowy Stolicy i Muzeum Narodowe.

Uroczyste otwarcie nastąpi dnia 3-go maja 1945 r. o godz. 9 rano, jako pierwszej wystawy w odnowionym
gmachu Muzeum Narodowego, Aleja 3- Maja 13. Wystawa otwarta będzie codziennie od godz. 10 do 19-tej z wy-
ątkiem poniedziałków, kiedy Muzeum jest zamknięte. Wstęp bezpłatny.

Zwiedzanie wystawy rozpoczynamy od sal zorganizowanych przez Biuro Odbudowy Stolicy. Zaznaczyć trzeba,
że Warszawa cala jako miasto straszliwie zniszczone jest najdramatyczniejszym eksponatem. Wystawa jest tylko
syntezą i obrazem tego, co znajduje się poza murami gmachu wystawowego.

Zwiedzanie dużej sali BOS-u prowadzić będziemy od figury z pomnika Zygmunta III, z którego panowaniem
wiąże się historia Warszawy jako stolicy państwa, a kolumna zygmuntowska była symbolem Warszawy. Na prawej
stronie wzdłuż sali widnieją impresje plastyczne na temat charakterystycznych dla naszego miasta budowli zabytko-
wych, gmachów publicznych i mieszkalnych od Łazienek do Starego Miasta. Poniżej zobrazowana jest w formie
dokumentów fotograficznych Warszawa przed zniszczeniem i zniszczona. Na środku sali wystawione plansze
ilustrują prace koncepcjotwórcze BOS-u na temat przyszłej Warszawy, rozumianej jak najszerzej i obejmującej

652