Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
\ s?m ®eä
V »OWBsife
ärt.
anbcniSroli,;
>te genauere SStt;
(in ob er j
t anbete i
let/sojeigetin
,Hte#&;i
laWanmitoJ:
anfallt SBüt
gemtini#i sc
i graögrnn/ nji
paeden fcfr


aberjetgt|!t|
* bct> dinge««:
se^en/NI#:
sunt»/ bi§sas^;
5tri<& #.*'■
terWÄ
Mein w<m«
©ciWss»Ä

X 55 X
t
autem persuaTum habeo, crescere eandem per decem plu- €6eit beSwegen abtx glaube tcfj aud)/ t>a§ er $tt seinem
resque annos ; sed quum verisimilie sit, producere ipsam ttollfommenen 2Bad)3thum mes)r al$ £el)cn 3as)re no*
vitam suam vltra decem et sex annos, hac in re quid affir- tt)ig fyabt; ba sid) aber/ tüte t$ gar Wahrsd)emlicl) tjt/
mem vix habeo. Foemellae ceterum majores ipsis eua- seine £eben3$ett Wobl über sedjjehett %al)Vt er (tretet/ so
dunt masculis, foemeiiaque iiia quam i figura, XULTa- lanid) gerinnen nid)t3 gewtsseg besttmmen. S>ie -Betbü
büke Mit, multis certe earum cedit magnitudine. lein werben übrtgenö insgemein grosser al£ Die -iöJarw*
lein/ unb t)a^ in t>er i Sigur ber XIII Cabelle wrgestelk
fe 2Beiblettt/ mu$ sielen berselben an ©rdsse weieben.
Probant, quae haclenus distasunt, satis, vt puto, Wtß »aö id) biüfytx gesaget/ bewetset genugsant/
superque, esse ranam nostram aquaticam speciem ab aliis ba$ unser 2Bajsersrosd) tint ganj besonbere 2lrt se*>e Z
omnino distinclam , atque hoc et reliquae vlterius sunt seine Übrige ©gensd)ajsten abtX/ Werben ss>ld)t$ nod)
indicaturae eiusdem proprietates. mehr Jetgen.
Est ex proprietatibus hisee, vix ranam aquaticam §U liesen <Sigettsd)ajstett geboret ttorttehtttlid) / bag
antemensem Aprilem, suis ex hibernacuiis esse proditu- ber Sßajsersrosd) stin Winterquartier nid)t letebtüd)
ram, nisi forte calidior tempestas eandem citius eliciat. ehenber alö§USnt)et>eÖStpdlÖi>erld|l/e^miiste i\)\\ beim
Teneriores quae primum, seeundum terdumue aetatis agunt eine sebr warme SBitterung srüher heraus locfen. £>ie
annum, vno quidem mense prius ad ripas iam comparent; jungen Wt\d)t nur tin %\ttx ttOU einem / $WCt)en ober
adultiores vero sunt semper tardiores : quodsi ergo quis brenen %cd)tm l)abtn/ lasstn (id) $War W0l)l um Cin9#0*
easdem anteillud quo prodiresolenttempus,cernerecupiat, nat eljenber an bemttfer sehett/ bte altern aber lommen
in limo quaerendae forent,in quo et ego easdem maturius txst nad) ihnen $Um ?ßoxsd)tin/ sb/ ba$ Wenn matt tt>cl*
conspexi, quum e piseina quadamin quam piseium foetus d)t chenber haben wollte/ sclbige im ©d)lamm gesucb,et
immitti debebant , aqua emittebatur; ob fuseum tarnen Werben miisttn, ahS in Weitem tdj sit stlbst ehenbet:
colorem quem e limo ipsis adhaerente contraxerant, bu- wahrgenommen/ ba man ndtnlid) einen Seid)/ weichet:
sonibus quamranis erant simiüores. ksejetwerbensoöte/abgeladen hatte; wiewohj stebamahS
so braun unb toibigt waren/ ba& sit melmehr sür $ro»
ttn al$ grosd)e angesehen würben.
Quum itaque haec ranarum species serius ex latibu- S)a mm aba bitft §roscl)art so fyat ttfötintts si)
lis suis prodeat, omnes üli faiiuntur, qui sperma illud, betrügen siel) alle bicjenigen welche glauben t$ fet>e ber^
quod primoiam vere aquis innatat, lperma viridium ra- jettige 2aid), ba\ man scb,on e^cn&er im §rübling aus

narum aquaticarum esse putant: coeunt namque Junio
demum mense, ante coitum vero nulla vnquam foemella,
nisi ipsi vis inseratur , suum emittet sperma. Hinc illi
etiam fide vix sunt digni, qui credunt, coire ranam aqua-
ticam cum aliis etiam ranarum speciebus; ii autem quibus
ranarum esus in deliciis est, quem in flnem viridium prae-
sertim crura posteriora eliguntur, multum errant, si ra-
nas eas quae ante menses aesttuos apponuntur, vindes es-
se credunt: ranae namque illae, quae ante illos in foro

bem Gasser scl)wtmmeu siebet/ ber £aich ber grünen
SBaffersroscbe: benn sk paaren std) erjt im 3unio, unb
x»or gesdKbener Paarung wirb hin ^öeibleht/ mnn t$
anberjr nicht ©ewalt Qclittm bat/ seilten Saicr; »on std)
geben. (£bcn belegen »erbienen aueb, biese Uinm
(Blaubett/ welche sid) einbilben ber SSBajscrsrosd) begat<
te sid) auch mit anbern 5lrten ; unb bte so ger^
ne §ro'sd)e speisen/ wo^u bk hintern Viertel ber grünen
<2Bajsersrosa)e tjorjüglicf) gewatet werben/ irren (i^s

venales prostant, merae sunt ranae terrestres, quemad- Wenn ste biejettigett/ so man ÜOr btn ©ommermonaten
modum in prima iam a me didtum est sestione. Qui- £U Xiscr)e bringet/ basür halten : benn bk §rosd)e |j>
eunque igitur eiusmodi adamat eibum, viridesque ranas ehenber aus bcn fflatät fomnten/ stnb lauter (grbsro*
aquadeas appetit, vt Iulio demum sequentibusque men- scr>e/ VOit bereite im erstett ^tbsdf>nttt S?on mir gemelbet
sibuseaedemeapiantur, iubeat neceise est, tum enim et worbeu. s2öer alsoju bergletcr)en*opeise belieben tragt/
ob generationis negotium perastum, et ob vberiorem ali- unb grüne 2Basfersro'sd)e pabett Will/ muß sold)e erji im
mentorum copiara, nonpossunt non camosiores eise sa- ^uliO unb in btn solgenben Monaten sangen lajsen/

pidioresque. Data sic occasione,non abs re erit, si de mo-
do easdem capiendi nonnulla proferam. Vtuntur qui-
dem vtplurimum hunc in sinem hamis saccisque reticularis,
sunt veromulti qui easdem ope arcus balearis sagitta trans-
figere gaudent, quem modum setiioni huic tertiae prae-
missa icon apte satis ob oculos ponit. Construitur vero
instrumentum, quod ad percutiendas ranas adhibent,dupli-
ci ratione: vel enim sagitta ferrea arcu propellitur ex cha-
lybe confedo, vel filo ferreo tortili elasticoque.

Vbi tempus quo ranae hae copulantur ingruit, tan-
tum maseuli earum diu noctuque edunt clamorem , vt
etiam in locis vltra horam remotis audiantur. Ob id

inbem selbige/ weil ihre Paarung wrbet) i|t/ ste aucr)
mehr ^abtung bekommen/ aiöbeun flcisd)icr)ter mxb
sdjmacshasster ser>n müjsem ?Sti) bieser Gelegenheit
muß icr) bod) aud) ttwa$ t>on ber Slrt ste $u fangen
melben. ^nögemein btbknt man std) $war hieju ber
Slngel unb tarnen; »iele machen std) aber aud) ein bt»
sonbere^ 2Sergnügcn barau^ ste mit bem grosd)sd)ncp«
per ju sd^wjtn/ unb solcbe£ i(t in ber r>or biesem brtt*
ten %bsd>nitt bestnbücben Slnfang^leiste »orgestellt toor*
btn. 9Kan betienet sico aber r)iesu jwenerlet) Sitten »ott
©cr)nepperu/ inbem ber baju gehörige au£ <gikn m*
sertigte $>seil/ auf einigen burco einen jrablernen 23o*
gen/ aus anbern aber bureb eine au$ 2)rat versertigte
geber getrieben wirb.
S3enn bit Spaarung&eit bieser grosd)e stcb, einge«
sunben/ lajsen stcb, bit SÖeannlein berselbcn mit ihrem
©eschret) beo Sage wit btn ^cacbt so stard horett/ ba&

ipsum tarnen non vt os earum adaperiatur indigent, quum soid)e$ Über eine ©tunbe Weit JU »emehmen ist. S>eÄ
.neutiquam, quae rusticae gentis vulgaris est opinio, ne- wegen aber muß sid) ibr SJeuttb nid)t erjl ossnen/ inbtttt
selbiger feineesweg^/ weber an bieser noch an einer an*
bern §rosd)art/ wie bk Sanbleute insgemein glauben/
ben 5ömter über »crscr)lossen ober jugewad)sen ist: bemt
ob ic^ gleich $u berientgenSeit ba bk $xosd)t insgemein
sc^weigen/ v>erscbiebcne be^wegen genau betrachtet/ so
i)abt bod) alieseit gefunbett/ ba§ sid) ibr SDeunb osfnen
lasfe/ wiewohl solci)e^/ weil er allemal sebr fnapp ge*
sc^lossen ist, einige «^ühe bsttt ©ollte aber jemand
,0 * be^wegen

que in hac neque in alia ranarum specie, hiemali tempore,
clausum sit concretumue: licet enim ipsis illis quibus ranae
silent mensibus, plures earum aecuratius sim contempla-
tus, os tarnen illarum, quamuis ardtius sit clausum aegrius-
que fere soluatur, aperiri posse, semper quidem deprehen-
di. Si quis vero sit, qui credat concreta hieme ranarum
esse ora, quum ineunte vere tenuis ex iisdem propendeat
cutieuia, is certe falsus est: vernat enim rana, vt plu-
ries
 
Annotationen