DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.11058#0555
bonorum poAeAaoneconAAit. lurifiidio eA etiam indices dandi licentia , id eA, me-
^ n imperium continet caularum capitalium cognitionem r miAum non fb!um co-
gnitionem remn capitaiium , ied etiam iurifdidionem , id eA , priuatai um cognitio-
nem,quae cum multis aliis in rebus vciictur, tum ve! maxime in danda bonoi u^n pof-
feiHone,& dando iud cio polita eA,vt Aipra oAendimus.Et Pauius ffde oiHcio cius,cui
mandata eAiunididioiMandataiuriflidmiae etiam imperium,quod non eA merum,
yidetur mandari. Gladius autem , de quo didum eA, in Agne opinor fuit MagiAra-
tus publicum iudicium exercentis, iicut haAa Praetoris vrbani, priuatim ludieium
exercentis.
Prarterea vero hanc qua?Aionem, Aue hoc merum imperium , publici ve iudicij co-
gnitionem,aut exercitionem mandari alteri non potuiAe, latis condat,iiiu fbrtaAe ca-
B dcmlex,quTdequqAione erat lata, quqAionem iilam tranfnitti licuidhfuicmcriL
PapinianusA! ie ofncio eius,cui mandata eA iurifdidio.' Qmecunqu Ipecialiter lege,
vel Senatulconluito tribuuntur,mandata innfdidione non transferuntur,&c. Vide lo-
cum. Atque haec quidem de (^i3cAtoribus.
Exceptis autem Praetoribus, quos fummos Qua?Atores fuiAP diximus, erant etiam
Iudices quasAionum,qui ab Alcomo Principes quaeAionum dicuntur,& diAindi erant
aPr^toribus,Qua:Atonbas,& ab alus Iudicibus, & creabantur ex MagiAritibus, poA-
quam Aediles fuiAent. Eorum o Aicmm erat,datam adionem exercere, Iudices A)i ti-
rgteAes audire,qua^Aiones habere, tabulas mipiccre: Praetores autem adionem da^
bant, aut negabant, Iudices cogebant & dimittebant. Sunt tamen, qui opinentur. Iu-
^ dicem quaeAionis eundem cum Pilctore fuiAe ; ahj vero , eum non fblum non Picto-
rem fuiAe , fed hominem omnino pnuatum , quarum opinionum refutationem habet
Sigonius.
ReAant cognoAcndi Iudices , qui a Prartoribus Quadatoribus, & Iudicibus qua^Aio-
num drAindu fucrunt.Iudiccs vero didi Amt,qui ex lege ad iudicandum adhibiti lunt,
quorumque fentennam Praetor ipf? pro tribunali pronunciauit. Horum autem legen-
dorum diligens admodum ratio fuit. Primum enim cautum cA ex quibus ordinibus
eAent legendi,deinde quo numero in Angulos annos, tade qua conditione, & qua aeta-
te. Dc ordmibus A quadrimus, primum ledi fierunt ex ordine Senatorio, antiquo,ae
Regio inAituto,deinde cx EqueAri, lege Sempronia C. Gracchi, tum ex vtroque, lege
R Seruiiia Caepionis,deinde ex EqueAri, lege Sermlia Glaucia,deinderiterum ex Senato-
rio tantum, lege Lima DruA, tum ex tribus ordinibus. Senatu, EqueAri ordine, plebe,
legePiiutia Sduani, tum adSenatores fbios res traduda lege Cornelia Syilae: inde ad
tres ordines, Senatum, Equites, Tribunos aerarios,hi enim erant e plebe, lege Aurelia
Cottae* poAremb redada ad Senatores Se Equites lege ludia Cadaris.
Numerus autem eorum a legibus ipAs pra?f ribebatur , aut a lege Seruiiia Glaucia?,
quadringentorum quinquaginta.Itaque non idem Amper fuit. Aetatis item non eadem
ab omnibus habita ruit ratio. Nam lege Seruiiia G!auciae cautum eA,ne minorannir
triginta,maior fexaginta legcretur.Cum autem aliis legibus trigintaquinque prarfcrC
pti eifent, AuguAus ad triginta redegit, teAe Suetonio. Ea vero ledio per Praetorem
^ vrbanum,aut peregrinum luratum celebrabatur, prout lege fancitum fuerat,lique fa*
ledi Iudices appellati. Vide legem Corneliam &Serui!iamGlaudas.Qu^otanmsautear
Jcdos in licat Cicero m Verrem:Nunc Indicem ex Cal.Ianuariis non hibebimus.Mu-
neravetbludicum fuerunt.vt inlegem iurarent, citatiaPra?tore iudicium exercente
^dcAent, in fubielliis, qua? fabieda tribunali erant, ex lege federent, ne inter fe difjm-
tarent,poArembiur^ti lententia^ ferrent.H^c etiam dcludicibus.fequitur de adione^
%%/%?%?^
C A-p^' XfX,
? V^Riminibus , qu^Aionibus & Iudicibus cognitis , deinceps de exercitione
^quarAionis , Aue de -n Ait nenda adione , atque tota apud Praetorem agendi ratio-
ne diilerendum eA. Ordo vero agendi talis fuit: Priuatus Ciuis, qui prmati nomen
deferre inanimo habuit, eum in Ius vocauit , &Pt3?torcm in foro adiens , qui de
crimine illo cognofccbat , quod ipie d Arre volebat , dicendi potcAatc acce-
pta , poAulauit , vt Abi nomen ems deferre laceret : qua re impetrata . nomen
^ n imperium continet caularum capitalium cognitionem r miAum non fb!um co-
gnitionem remn capitaiium , ied etiam iurifdidionem , id eA , priuatai um cognitio-
nem,quae cum multis aliis in rebus vciictur, tum ve! maxime in danda bonoi u^n pof-
feiHone,& dando iud cio polita eA,vt Aipra oAendimus.Et Pauius ffde oiHcio cius,cui
mandata eAiunididioiMandataiuriflidmiae etiam imperium,quod non eA merum,
yidetur mandari. Gladius autem , de quo didum eA, in Agne opinor fuit MagiAra-
tus publicum iudicium exercentis, iicut haAa Praetoris vrbani, priuatim ludieium
exercentis.
Prarterea vero hanc qua?Aionem, Aue hoc merum imperium , publici ve iudicij co-
gnitionem,aut exercitionem mandari alteri non potuiAe, latis condat,iiiu fbrtaAe ca-
B dcmlex,quTdequqAione erat lata, quqAionem iilam tranfnitti licuidhfuicmcriL
PapinianusA! ie ofncio eius,cui mandata eA iurifdidio.' Qmecunqu Ipecialiter lege,
vel Senatulconluito tribuuntur,mandata innfdidione non transferuntur,&c. Vide lo-
cum. Atque haec quidem de (^i3cAtoribus.
Exceptis autem Praetoribus, quos fummos Qua?Atores fuiAP diximus, erant etiam
Iudices quasAionum,qui ab Alcomo Principes quaeAionum dicuntur,& diAindi erant
aPr^toribus,Qua:Atonbas,& ab alus Iudicibus, & creabantur ex MagiAritibus, poA-
quam Aediles fuiAent. Eorum o Aicmm erat,datam adionem exercere, Iudices A)i ti-
rgteAes audire,qua^Aiones habere, tabulas mipiccre: Praetores autem adionem da^
bant, aut negabant, Iudices cogebant & dimittebant. Sunt tamen, qui opinentur. Iu-
^ dicem quaeAionis eundem cum Pilctore fuiAe ; ahj vero , eum non fblum non Picto-
rem fuiAe , fed hominem omnino pnuatum , quarum opinionum refutationem habet
Sigonius.
ReAant cognoAcndi Iudices , qui a Prartoribus Quadatoribus, & Iudicibus qua^Aio-
num drAindu fucrunt.Iudiccs vero didi Amt,qui ex lege ad iudicandum adhibiti lunt,
quorumque fentennam Praetor ipf? pro tribunali pronunciauit. Horum autem legen-
dorum diligens admodum ratio fuit. Primum enim cautum cA ex quibus ordinibus
eAent legendi,deinde quo numero in Angulos annos, tade qua conditione, & qua aeta-
te. Dc ordmibus A quadrimus, primum ledi fierunt ex ordine Senatorio, antiquo,ae
Regio inAituto,deinde cx EqueAri, lege Sempronia C. Gracchi, tum ex vtroque, lege
R Seruiiia Caepionis,deinde ex EqueAri, lege Sermlia Glaucia,deinderiterum ex Senato-
rio tantum, lege Lima DruA, tum ex tribus ordinibus. Senatu, EqueAri ordine, plebe,
legePiiutia Sduani, tum adSenatores fbios res traduda lege Cornelia Syilae: inde ad
tres ordines, Senatum, Equites, Tribunos aerarios,hi enim erant e plebe, lege Aurelia
Cottae* poAremb redada ad Senatores Se Equites lege ludia Cadaris.
Numerus autem eorum a legibus ipAs pra?f ribebatur , aut a lege Seruiiia Glaucia?,
quadringentorum quinquaginta.Itaque non idem Amper fuit. Aetatis item non eadem
ab omnibus habita ruit ratio. Nam lege Seruiiia G!auciae cautum eA,ne minorannir
triginta,maior fexaginta legcretur.Cum autem aliis legibus trigintaquinque prarfcrC
pti eifent, AuguAus ad triginta redegit, teAe Suetonio. Ea vero ledio per Praetorem
^ vrbanum,aut peregrinum luratum celebrabatur, prout lege fancitum fuerat,lique fa*
ledi Iudices appellati. Vide legem Corneliam &Serui!iamGlaudas.Qu^otanmsautear
Jcdos in licat Cicero m Verrem:Nunc Indicem ex Cal.Ianuariis non hibebimus.Mu-
neravetbludicum fuerunt.vt inlegem iurarent, citatiaPra?tore iudicium exercente
^dcAent, in fubielliis, qua? fabieda tribunali erant, ex lege federent, ne inter fe difjm-
tarent,poArembiur^ti lententia^ ferrent.H^c etiam dcludicibus.fequitur de adione^
%%/%?%?^
C A-p^' XfX,
? V^Riminibus , qu^Aionibus & Iudicibus cognitis , deinceps de exercitione
^quarAionis , Aue de -n Ait nenda adione , atque tota apud Praetorem agendi ratio-
ne diilerendum eA. Ordo vero agendi talis fuit: Priuatus Ciuis, qui prmati nomen
deferre inanimo habuit, eum in Ius vocauit , &Pt3?torcm in foro adiens , qui de
crimine illo cognofccbat , quod ipie d Arre volebat , dicendi potcAatc acce-
pta , poAulauit , vt Abi nomen ems deferre laceret : qua re impetrata . nomen