DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.67275#0693
De Cvra Domestica Romanorvm. Dissert.1V. 1326
prcefinitus erat, quod multi patrimonia bellis ami-
Jiflent, procedente autem tempore divitiis magnis
partis ufque ad ccl. millia per dubius erat, nemo
reperiebatur , qui legi vellet. Imo vero & filii,
Q nepotes Senatorum afftitia re familiari non fo-
Ihm fenatoriam dignitatem non appetebant , fed ea
quoque fie abdicabant. Non enim tantum fi quis
fupplere hunc cenfum haud valebat, Senatu
excludebatur , fed etiam , quando jam lectus
naufragium patrimonii palliis fuiflet , ab ho-
nore hoc Magiftratus removebatur, quod indi-
cat Tuli, ad Nater. Caj. Curtius habet in Vo-
laterano pofleflionem, hoc autem tempore Crn-
far eum in Senatum legit , quem Ordinem ifte
ilta pofleflione amifla vix tueri poteft. Eque-
ftris cenfus Senatorio minor feftertium qua-
dringentorum millium , quod innuit Martialis
lib. 5. epigr. 39. dicens :
Quadraginta fecat, qui dicit tihta ptffy,
Nno credis equo pojfie federe duos ?
Cenfum hunc primis temporibus frequentatum
uno ore confentiunt. Quemadmodum vero per
cenfum Equeftrem infignia hujus Ordinis con-
feq nebantur, ita fi facultates fuas dilapidaflent,
honore fuo privatos efle poteft quis fufpicari.
Rcfpexit huc Suet, in hunc modum feribens :
Cum plerique Equitum^ attrito bellis civilibuspa-
trimonio , fipetiare ludos e xiv. non auderent,
metu pcence theatralis , Auguftus pronuntiavit,
non teneri ea, quibus ipfis parentibufive equefter
cenfus unquam fuiflet. Conftat enim infigne hu-
jus Ordinis fuifle jus fpedtandi in xiv. ordini-
bus in theatro, id eft, quatuordecim gradibus,
ut Senatorius Ordo in orcheftra fpecbabat. Cen-
fus claflium ratione diftindtus erat varius, pri-
ma eratpoffidentium centum millium aeris pluf-
ve , fecunda intra centum ufque ad quinque &
feptuaginta millium , tertia quinquaginta mil-
lium, quarta quinqueSc viginti millium, quin-
ta duodecim millium ; quibus vero res domi
anguftior, capite cenfi & proletarii dicebantur,
ut docet Ageil. I. 16. c. 10. Nam qui in plebe,
inquit ', Romana tenuiflimi pauperrimique erant,
neque amplius quam mille quingentum ceris in
cenfum deferebant, proletarii appellati fiunt , qui
vero nullo aut perquam parvo cere cenfiebantur, ca-
pite cenfi vocabantur. Extremus autem cenfus ca-
pite cenforum ceris fuit ccclxv.
X. Non incongruum foret quseftionem de
aequalitate bonorum in Republica huc re-
ferre , cum tam diftindbas Romanorum fa-
cultates audiamus , ut vel fuo illam exem-
plo pofthabendam docuerint. Sed cum plu-
rimi Auctores in hac rejicienda calamum
laflarint ,. pauciffimis eam (altem delibabimus.
Quietiflime viverent homines , fi duo verba
tollerent , meum Sc tuum , ait P. Syrus;
quam opinionem Plato quoque fovet lib. de
Rep. ubi putat requiri ad iftam communionem
non tantum omnes in univerfum agros, bona
& poffefliones, quae per familiarum diferimina
cuique appropriantur, verum etiam uxorum &
liberorum communionem. Vndc Lycurgus
fundos omnium aequaliter inter omnes divifit,
ut aequata patrimonia neminem potentiorem al-
tero redderent, Juft. I. 3. c. 3. Pythagoras etiam
hanc bonorum communionem inter difcipulos
inftituit, Ageil. Z. 1. c. 9. Laert. in ejus Nita^
Jambl. de Myft. I-lis fubfcripferunt , Plotinus,
Cubani , Eflki, Garamantx 9 Stoici , Brach-
A
B
C
manni, & moderni Anabaptiftae. Rationes illo-
rum dabit. Lieb. Coli. Pol. ex. 2. q. 8. &:
Coli. Eth.^ ex. p. q. 7. Quidam pro defenden-
da fua aflertione allegant communionem bo-
norum in primitiva Republica Chriftiana ufi-
tatam , Ati. 4. 5. & excmpl. Ananite, qui
divinitus punitus, quod quaedam libi refervare
vellet, Ati. 5. Ariftotelcs autem & ianiores
Politici refpuunt hanc fententiam ob varia in-
commoda, quae haec funt: Labores ince qualiter
diflribuuntur j ceque enim illi qui plurimum ope-
ree impendunt, participant de fructibus quam il-
li qui manum admovere nolunt. Vnde dificor-
diarum femina^ & Uber alitatis, quee de propriis
bonis erogare prcetipitnegletius^ vid. Arift. Z. 2.
c. 2. 3. 4. y. Nec frugalitas ibi efle poteft
ubi nihil proprii habetur , Ladant. 1. 3. Inft.
Div. c. 21. vid. Caflcl. Difip. Eth. 2. Jg. 8.
Lieb. Coli. Pol. 1. c. Schonborn. 1. 1. Pol. c.
1 y. Ex quibus & illud patefeit, redte Roma-
nos fecifle, qui pro facultatum copia diftindtas
habuerunt civium clafles. Antequam vero hoc
caput finiamus , examinanda venit Romano-
rum confuetudo , quae ex cenfus copia vel
inopia honores civibus diftribuit , rectcne an
fecus hmc obiervata fuerit. Cum diferimine
hic loquendum efle arbitramur, fepe enim fub
palliolo fordido latet magna lapientia , quae
trabeam purpura auroque diftinctam deftituit;
quod fi vero fint, qui fimul ingenio Sc rei fa-
miliaris abundantia pollent, latius efle videtur
divitem quam pauperem eligere , prsefcrtim
cum omne bonum bono additum faciat illud
prmftabilius, Arift. 10. Ethic. c. 3. Eli enim,
tefte Ifocr. in Nicocte , domefticis negotiis mi-
nus ut pauperes impediti diligentiam majorem
in Rebufpublicis tradtandis adhibent. Cumque
in Magiftratu non tantum amor fubditorum g
fed etiam potentia requiratur, hanc ad rem di-
vitiae plurimum commodant , Arift. Pol.
c. 9. ideoque feribit Ageil. I. 16. c. 10. quo-
niam res pecuniaque familiaris obfidis vice pigno-
rifique efle apud Rempublicam videbatur, amorifi*
que in patriam fides qucedam in ea firmamentum-1'
que erat, neque proletarii neque capite cenfi milites^
nifii in tumultu maximo fcribebantur, quia fami-
lia pecuniaque iis , aut tenuis , aut nulla eflet.
Sunt praeterea divites rerum experientia inftru-
dti melius quam pauperes , quia non domi ut
pauperes dclitefcunt, fed in luce vivunt, Arift.
Pol. 5. c. 7. Quare perniciofam in imperante
tenuitatem & animal periculofum Regem pau-
perem appellat Simanca 1. 3. de Republ. c.
ex Calf. 1. 1. Var. & Flaccus de inopia reifa^
miliaris cantat:
——— jubet
Quidvis facere pati j
JSirtutifique viam de fer it arduam i
F
1. 5. Carm. Od. 24. Quod an femper veriitn
fit, non immerito quis ambigat, cum multi
viri inopia preffi magnis imperiis fumma cum
laude praefuerint. De Thebanorum Epaminon-
da Plut. in ejus Vita \ de Ariftide, idem in
Vita.) de Alcibiade , id. in Nicia. Apud Ro-
manos C. Scipio erat, qui rebus praeclare in
Hifpania geftis tanta in pauperie obiit, ut filiae
ejus de publico elocarentur , Frontin. Z. 4. de
JEmilii Pauli paupertate, Plut. in Vita^ Plim
de Vir. illuft. c. 56. Valer. Max. Z. 4. c. 3.
Quid de Scauro, Plin. de Vir. illuft. quid de
Cotta
prcefinitus erat, quod multi patrimonia bellis ami-
Jiflent, procedente autem tempore divitiis magnis
partis ufque ad ccl. millia per dubius erat, nemo
reperiebatur , qui legi vellet. Imo vero & filii,
Q nepotes Senatorum afftitia re familiari non fo-
Ihm fenatoriam dignitatem non appetebant , fed ea
quoque fie abdicabant. Non enim tantum fi quis
fupplere hunc cenfum haud valebat, Senatu
excludebatur , fed etiam , quando jam lectus
naufragium patrimonii palliis fuiflet , ab ho-
nore hoc Magiftratus removebatur, quod indi-
cat Tuli, ad Nater. Caj. Curtius habet in Vo-
laterano pofleflionem, hoc autem tempore Crn-
far eum in Senatum legit , quem Ordinem ifte
ilta pofleflione amifla vix tueri poteft. Eque-
ftris cenfus Senatorio minor feftertium qua-
dringentorum millium , quod innuit Martialis
lib. 5. epigr. 39. dicens :
Quadraginta fecat, qui dicit tihta ptffy,
Nno credis equo pojfie federe duos ?
Cenfum hunc primis temporibus frequentatum
uno ore confentiunt. Quemadmodum vero per
cenfum Equeftrem infignia hujus Ordinis con-
feq nebantur, ita fi facultates fuas dilapidaflent,
honore fuo privatos efle poteft quis fufpicari.
Rcfpexit huc Suet, in hunc modum feribens :
Cum plerique Equitum^ attrito bellis civilibuspa-
trimonio , fipetiare ludos e xiv. non auderent,
metu pcence theatralis , Auguftus pronuntiavit,
non teneri ea, quibus ipfis parentibufive equefter
cenfus unquam fuiflet. Conftat enim infigne hu-
jus Ordinis fuifle jus fpedtandi in xiv. ordini-
bus in theatro, id eft, quatuordecim gradibus,
ut Senatorius Ordo in orcheftra fpecbabat. Cen-
fus claflium ratione diftindtus erat varius, pri-
ma eratpoffidentium centum millium aeris pluf-
ve , fecunda intra centum ufque ad quinque &
feptuaginta millium , tertia quinquaginta mil-
lium, quarta quinqueSc viginti millium, quin-
ta duodecim millium ; quibus vero res domi
anguftior, capite cenfi & proletarii dicebantur,
ut docet Ageil. I. 16. c. 10. Nam qui in plebe,
inquit ', Romana tenuiflimi pauperrimique erant,
neque amplius quam mille quingentum ceris in
cenfum deferebant, proletarii appellati fiunt , qui
vero nullo aut perquam parvo cere cenfiebantur, ca-
pite cenfi vocabantur. Extremus autem cenfus ca-
pite cenforum ceris fuit ccclxv.
X. Non incongruum foret quseftionem de
aequalitate bonorum in Republica huc re-
ferre , cum tam diftindbas Romanorum fa-
cultates audiamus , ut vel fuo illam exem-
plo pofthabendam docuerint. Sed cum plu-
rimi Auctores in hac rejicienda calamum
laflarint ,. pauciffimis eam (altem delibabimus.
Quietiflime viverent homines , fi duo verba
tollerent , meum Sc tuum , ait P. Syrus;
quam opinionem Plato quoque fovet lib. de
Rep. ubi putat requiri ad iftam communionem
non tantum omnes in univerfum agros, bona
& poffefliones, quae per familiarum diferimina
cuique appropriantur, verum etiam uxorum &
liberorum communionem. Vndc Lycurgus
fundos omnium aequaliter inter omnes divifit,
ut aequata patrimonia neminem potentiorem al-
tero redderent, Juft. I. 3. c. 3. Pythagoras etiam
hanc bonorum communionem inter difcipulos
inftituit, Ageil. Z. 1. c. 9. Laert. in ejus Nita^
Jambl. de Myft. I-lis fubfcripferunt , Plotinus,
Cubani , Eflki, Garamantx 9 Stoici , Brach-
A
B
C
manni, & moderni Anabaptiftae. Rationes illo-
rum dabit. Lieb. Coli. Pol. ex. 2. q. 8. &:
Coli. Eth.^ ex. p. q. 7. Quidam pro defenden-
da fua aflertione allegant communionem bo-
norum in primitiva Republica Chriftiana ufi-
tatam , Ati. 4. 5. & excmpl. Ananite, qui
divinitus punitus, quod quaedam libi refervare
vellet, Ati. 5. Ariftotelcs autem & ianiores
Politici refpuunt hanc fententiam ob varia in-
commoda, quae haec funt: Labores ince qualiter
diflribuuntur j ceque enim illi qui plurimum ope-
ree impendunt, participant de fructibus quam il-
li qui manum admovere nolunt. Vnde dificor-
diarum femina^ & Uber alitatis, quee de propriis
bonis erogare prcetipitnegletius^ vid. Arift. Z. 2.
c. 2. 3. 4. y. Nec frugalitas ibi efle poteft
ubi nihil proprii habetur , Ladant. 1. 3. Inft.
Div. c. 21. vid. Caflcl. Difip. Eth. 2. Jg. 8.
Lieb. Coli. Pol. 1. c. Schonborn. 1. 1. Pol. c.
1 y. Ex quibus & illud patefeit, redte Roma-
nos fecifle, qui pro facultatum copia diftindtas
habuerunt civium clafles. Antequam vero hoc
caput finiamus , examinanda venit Romano-
rum confuetudo , quae ex cenfus copia vel
inopia honores civibus diftribuit , rectcne an
fecus hmc obiervata fuerit. Cum diferimine
hic loquendum efle arbitramur, fepe enim fub
palliolo fordido latet magna lapientia , quae
trabeam purpura auroque diftinctam deftituit;
quod fi vero fint, qui fimul ingenio Sc rei fa-
miliaris abundantia pollent, latius efle videtur
divitem quam pauperem eligere , prsefcrtim
cum omne bonum bono additum faciat illud
prmftabilius, Arift. 10. Ethic. c. 3. Eli enim,
tefte Ifocr. in Nicocte , domefticis negotiis mi-
nus ut pauperes impediti diligentiam majorem
in Rebufpublicis tradtandis adhibent. Cumque
in Magiftratu non tantum amor fubditorum g
fed etiam potentia requiratur, hanc ad rem di-
vitiae plurimum commodant , Arift. Pol.
c. 9. ideoque feribit Ageil. I. 16. c. 10. quo-
niam res pecuniaque familiaris obfidis vice pigno-
rifique efle apud Rempublicam videbatur, amorifi*
que in patriam fides qucedam in ea firmamentum-1'
que erat, neque proletarii neque capite cenfi milites^
nifii in tumultu maximo fcribebantur, quia fami-
lia pecuniaque iis , aut tenuis , aut nulla eflet.
Sunt praeterea divites rerum experientia inftru-
dti melius quam pauperes , quia non domi ut
pauperes dclitefcunt, fed in luce vivunt, Arift.
Pol. 5. c. 7. Quare perniciofam in imperante
tenuitatem & animal periculofum Regem pau-
perem appellat Simanca 1. 3. de Republ. c.
ex Calf. 1. 1. Var. & Flaccus de inopia reifa^
miliaris cantat:
——— jubet
Quidvis facere pati j
JSirtutifique viam de fer it arduam i
F
1. 5. Carm. Od. 24. Quod an femper veriitn
fit, non immerito quis ambigat, cum multi
viri inopia preffi magnis imperiis fumma cum
laude praefuerint. De Thebanorum Epaminon-
da Plut. in ejus Vita \ de Ariftide, idem in
Vita.) de Alcibiade , id. in Nicia. Apud Ro-
manos C. Scipio erat, qui rebus praeclare in
Hifpania geftis tanta in pauperie obiit, ut filiae
ejus de publico elocarentur , Frontin. Z. 4. de
JEmilii Pauli paupertate, Plut. in Vita^ Plim
de Vir. illuft. c. 56. Valer. Max. Z. 4. c. 3.
Quid de Scauro, Plin. de Vir. illuft. quid de
Cotta