DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9651#0262
466
SACRORVM EliEOCHRISMAT^Ni
467
hujus Avcx , pedum quoque Cherubim bafim , §c
fuppedaneum fuiflb. non enim jubet DeusfieriChe-
rubinos in fummitate extremorum facrae Arcas, aut
in ejufdem extremis conftitui ; fed duabus extremi-
tatibus Propitiatorii, duos Cherubinos ftatui jubet.
Igitur non Arca , fed Propitiatorium , Cherubino-
rum fuppedaneum ftatuendum voluit j & eodem
Propitiatorio facram Arcam claudi, ac contegi.
Similiter dicendum efl , non rec~te figurari aTor-
niello , Aria Montano , & recentioribus aliis , qui
Propitiatorium fuppedaneum ftatuunt; & fuper illud
duos Cherubim feie invicem alis comple6lentes : ita
nimirum , ut unius alae extenfe , fuis extremitati-
bus alterius Cherubim alas in extremis fimiliterpar-
tibus fecet; fic enim alas revera extendunt , atque
expandunt , ut dicitur Exodi 2y. ibid. Exodi 37.
nequaquam vero ea ratione extendunt , atque alas
expandunt , ut Propitiatorium, quod Arcam operit,
& fub illorum pedibus jacet , tegatur ; fed omnino
intectum , atque difcoopertum remanet contra prae-
fcriptam a Deo formam. Mitto qupd ex Rabbinis
de mafculino , ac feminino fexu Arias Montanus in
duobus Cherubim dixit. Sunt enim potius irriden-
da , quam complectenda viro Chriftiano. hanc ex
illis Scriptoribus commixtam Arcam delineatam de-
dimus. Fig. B. iconis praecedentis.
C A P. XXXVI.
Sacrx Arcx vera forma oftenditur.
Ad locum Exodi 25*. Duos quoque Cherubin aureos ,
& produBiles facies ex utraque parte oraculi i Che-
rub unus fit in latere uno , & alter in altero, utrum-
que latus Propitiatorii tegant, expandentes alas , &
operientes oraculum , refpiciantque fe mutuo verfis
vultibm in Propitiatorium quo operienda eft Arca.
Illuftratur locus 1. Paralip. 28. Vt ex ipfi fie-
ret fimilitudo quadrig& Cherubin extendentium alas ,
& velantium Arcam fcederis Domini. & ad. alia
plura.
"Idimus capitulo pnecedenti materiam , tam
Arcae, quam Cherubinorum, in quibus nulla
eft difficultas} circa formam difficultas omnis
verfatur. Quid do&iflimi viri fenferint de hac forma
aperuimus ; nunc quo noftra tendant ftudia explica-
re conabimur : 8c quid de forma Arcas , ex facris
oraqulis excogitaverimus, pro viribus aperire tenta-
bimus; ut docliores do&iora a nobis in medium af-
ferant, quibus noftra infcitia aperiatur. Verum ne
quod a nobis dicetur , quis fufpicetur alienum a fa-
cro textu ; hic illud apponendum cenfuimus, ut in
facris Bibliis jacet. Sic enim de forma Arcas cap.
2,5*. Exodi, in facro textu dicitur : Arcam de lignis
fetim compingite , cujus longitudo habeat duos & femis
cubitos : latitudo, cubitum & dimiddum : altitudo,cu-
bitum fimiliter ac femijfem. Et deaurabis eam auro mun-
diffimo intus & foris : faciefque fupra coronam auream
per circuitum. Hasc eadem habentur , tam de lon-
gitudine , quam de latitudine , & ftatura ipfius Ar-
cae in cap. 37. Exodi. & quia omnia , quas ad cul-
tum facrorum inftituta fuere portatilia fieri debue-
runt : propterea cogitandum fuit, qua ratione Arca
portari poflet, atque propterea de inftrumentis qui-
bus portaretur dicitur : & quatuor circulos aureos ,
quos pones per quatuor Arc& angulos .- duo circult fint in
latere uno , & duo in altero. Facies quoque veEles de
lignis fetim , & operies eos auro. Inducefque per circu-
los , qui funt in Arca lateribm , ut portetur in eis : qui
femper erunt in circulis , nec unquam extrahentur ab
eis. funt autem in hac facra fabrica. diftinguenda fu-
B
D
periora ab inferioribus. In fuperioribus enim habe-
bantur Cherubim , & Propitiatorium , inferius Arca
ipfa , fi rigorpfe loquamur : non enim totum tribu-
nal dicebatur Arca ; fed folum , quae fub pedibus
Cherubinorum erat , & Propitiatorio tegebatur.
Quamobrem ufus quoque in tota hac fabrica diftin-
guendus erit : 6c quidem de ufu Arcae , quas ejus
erat formre , ut in ea fervarentur facras legis tabul^
dicitur : Ponefque in Arca teftificationem quam dabo
tibi : ficut etiam de eodem ufu dicitur parum infra :
In qua pones teftimonium quod dabo tibi. Erat autem,
facras huic Arcae lignese , auro tectte , fuperius te-
gumentum totum aureum , quo Arca claudebatur j
erat etiam cordna aurea qua complecfebantur , qua;
in circuitu per latera Arcas habebantur. De tegminis
longitudine , atque latitudine eadem docentur in fa-
cro textu , ac de Arca di£tum fuerat. his verbis :
Facies & Propitiatorium de auro mundtffmo : duos cubi-
tos & dimidium tenebit longitudo ejm , & cubitum ac
femijfem latitudo. Cum igitur Propitiatoriurn Arca;
operculum tetigimus, Cherubim contemplemur, de
quibus dicitur : Duos quoque Cherubim aureos & pro.
dufliles facies , ex utraque parte oraculi. Cherttb hhhs
fit in latere uno , & alter in altero. Utrumque latus
Propitiatorii tegant expandentes alas , & operientes ora-
culum , refpiciantque fe mutuo verfis vultibm in Propi.
tiatorium , quo operienda eft Arca. Horum Cheru-
bim ufus nobis confiderandus proponitur , & expli.
catur in facro textu illis verbis : Inde pracipiam , &
loquar ad te fupra Propitiatorium , ac de medio duorum
Cherubim , qui erunt fuper Arcam teftimonii , cunlla
qu<z mandabo per te fdiis Ifrael.
Poftrema hujus facrae fabricae pars , qua illius fu-
periora defcribuntur , totius fabricas formam nobis
aperiet. Ex his enim conftat ; ea ratione collocan-
dos fuifle Cherubim , hinc inde fupra Arcam , ut
Dei fedem conftituerent ,• & Imperatoris tribunal
componerent. Confuetudo enim fuitPrincipum om-
nium , in quacumque Republica , tribunalia , fe-
desque magnificentiflimas , auro , gemmisque con-
textas habere. nam & Virgil. lib. 1. Mneid. folium
Didonis defcribens in adventu ^Eneae , ait:
Tum foribm Div& , media teftudine Templi
Septa armis , folioque alto fubnixa refedit :
fura dabat, legesque viris, operumque laborem
Partibm aquabat juftis , aut forte trahebat.
Et quia in re nota verfamur , teftimonio Scripto-
rum plurimorum minime egemus. verum de hoc
tribunali , Imperatoriaque fede , quemadmodiim
etiam de proprio Tabernaculo fibi parando , Deum
nihil egifle conftat ; quoufque populus , atque reli-
qui totius exercitus milites, in caftra degentes , il-
lum Ducem fummum elegiflent ; quod infra proba-
bitur. nam & in caftris tum Romae , tum etiam in
bello, tribunalia habuifle Imperatores Romanos con-
ftat. quamobrem Herodian. lib. 1. ubi Marci Impe-
ratoris extremum diem narraflet ; ftatim Commodi
electionem in Imperatorem fcribens, ait: it^YiyyiK-
fi») T6 $Yl 7TX<nv lA0«v «V to «wSoV 7Ti^iiV fliuT»? \J%rO$i%t~
c8j. ot€9£ASwv -j 0 Ko^o^og , t«? T£ j3«o-<A«»? fiuir/*?
tw ^«TOTre^w , dvijAbzv W dvro. hoc eft:Ediftum ita~
que omntbm ( fupple eft ) ut pr&fto efent in campo, qtio
convenire frequentes confueverant. Procedens autem Com~
modm , facrtficavit regias vicltmas } & fuggeftum ftbi
in medto caftrorum excitatum confcendit. Qilin etiani
aliquando in agro milites dum eflent ; deque impe-
rio , ac pro Imperatore agendum eflet ; tribunal ex
arborum frondibus eidem erexerunt, tefte Plin. in
Panegyf. Trajano di£to : Decorafacies Confulis , ii>
quit, multa poji fecula tribunal viridicefpite extruBfiWt
nec fafcium tantum , fed pilomm , fignorumque honore
SACRORVM EliEOCHRISMAT^Ni
467
hujus Avcx , pedum quoque Cherubim bafim , §c
fuppedaneum fuiflb. non enim jubet DeusfieriChe-
rubinos in fummitate extremorum facrae Arcas, aut
in ejufdem extremis conftitui ; fed duabus extremi-
tatibus Propitiatorii, duos Cherubinos ftatui jubet.
Igitur non Arca , fed Propitiatorium , Cherubino-
rum fuppedaneum ftatuendum voluit j & eodem
Propitiatorio facram Arcam claudi, ac contegi.
Similiter dicendum efl , non rec~te figurari aTor-
niello , Aria Montano , & recentioribus aliis , qui
Propitiatorium fuppedaneum ftatuunt; & fuper illud
duos Cherubim feie invicem alis comple6lentes : ita
nimirum , ut unius alae extenfe , fuis extremitati-
bus alterius Cherubim alas in extremis fimiliterpar-
tibus fecet; fic enim alas revera extendunt , atque
expandunt , ut dicitur Exodi 2y. ibid. Exodi 37.
nequaquam vero ea ratione extendunt , atque alas
expandunt , ut Propitiatorium, quod Arcam operit,
& fub illorum pedibus jacet , tegatur ; fed omnino
intectum , atque difcoopertum remanet contra prae-
fcriptam a Deo formam. Mitto qupd ex Rabbinis
de mafculino , ac feminino fexu Arias Montanus in
duobus Cherubim dixit. Sunt enim potius irriden-
da , quam complectenda viro Chriftiano. hanc ex
illis Scriptoribus commixtam Arcam delineatam de-
dimus. Fig. B. iconis praecedentis.
C A P. XXXVI.
Sacrx Arcx vera forma oftenditur.
Ad locum Exodi 25*. Duos quoque Cherubin aureos ,
& produBiles facies ex utraque parte oraculi i Che-
rub unus fit in latere uno , & alter in altero, utrum-
que latus Propitiatorii tegant, expandentes alas , &
operientes oraculum , refpiciantque fe mutuo verfis
vultibm in Propitiatorium quo operienda eft Arca.
Illuftratur locus 1. Paralip. 28. Vt ex ipfi fie-
ret fimilitudo quadrig& Cherubin extendentium alas ,
& velantium Arcam fcederis Domini. & ad. alia
plura.
"Idimus capitulo pnecedenti materiam , tam
Arcae, quam Cherubinorum, in quibus nulla
eft difficultas} circa formam difficultas omnis
verfatur. Quid do&iflimi viri fenferint de hac forma
aperuimus ; nunc quo noftra tendant ftudia explica-
re conabimur : 8c quid de forma Arcas , ex facris
oraqulis excogitaverimus, pro viribus aperire tenta-
bimus; ut docliores do&iora a nobis in medium af-
ferant, quibus noftra infcitia aperiatur. Verum ne
quod a nobis dicetur , quis fufpicetur alienum a fa-
cro textu ; hic illud apponendum cenfuimus, ut in
facris Bibliis jacet. Sic enim de forma Arcas cap.
2,5*. Exodi, in facro textu dicitur : Arcam de lignis
fetim compingite , cujus longitudo habeat duos & femis
cubitos : latitudo, cubitum & dimiddum : altitudo,cu-
bitum fimiliter ac femijfem. Et deaurabis eam auro mun-
diffimo intus & foris : faciefque fupra coronam auream
per circuitum. Hasc eadem habentur , tam de lon-
gitudine , quam de latitudine , & ftatura ipfius Ar-
cae in cap. 37. Exodi. & quia omnia , quas ad cul-
tum facrorum inftituta fuere portatilia fieri debue-
runt : propterea cogitandum fuit, qua ratione Arca
portari poflet, atque propterea de inftrumentis qui-
bus portaretur dicitur : & quatuor circulos aureos ,
quos pones per quatuor Arc& angulos .- duo circult fint in
latere uno , & duo in altero. Facies quoque veEles de
lignis fetim , & operies eos auro. Inducefque per circu-
los , qui funt in Arca lateribm , ut portetur in eis : qui
femper erunt in circulis , nec unquam extrahentur ab
eis. funt autem in hac facra fabrica. diftinguenda fu-
B
D
periora ab inferioribus. In fuperioribus enim habe-
bantur Cherubim , & Propitiatorium , inferius Arca
ipfa , fi rigorpfe loquamur : non enim totum tribu-
nal dicebatur Arca ; fed folum , quae fub pedibus
Cherubinorum erat , & Propitiatorio tegebatur.
Quamobrem ufus quoque in tota hac fabrica diftin-
guendus erit : 6c quidem de ufu Arcae , quas ejus
erat formre , ut in ea fervarentur facras legis tabul^
dicitur : Ponefque in Arca teftificationem quam dabo
tibi : ficut etiam de eodem ufu dicitur parum infra :
In qua pones teftimonium quod dabo tibi. Erat autem,
facras huic Arcae lignese , auro tectte , fuperius te-
gumentum totum aureum , quo Arca claudebatur j
erat etiam cordna aurea qua complecfebantur , qua;
in circuitu per latera Arcas habebantur. De tegminis
longitudine , atque latitudine eadem docentur in fa-
cro textu , ac de Arca di£tum fuerat. his verbis :
Facies & Propitiatorium de auro mundtffmo : duos cubi-
tos & dimidium tenebit longitudo ejm , & cubitum ac
femijfem latitudo. Cum igitur Propitiatoriurn Arca;
operculum tetigimus, Cherubim contemplemur, de
quibus dicitur : Duos quoque Cherubim aureos & pro.
dufliles facies , ex utraque parte oraculi. Cherttb hhhs
fit in latere uno , & alter in altero. Utrumque latus
Propitiatorii tegant expandentes alas , & operientes ora-
culum , refpiciantque fe mutuo verfis vultibm in Propi.
tiatorium , quo operienda eft Arca. Horum Cheru-
bim ufus nobis confiderandus proponitur , & expli.
catur in facro textu illis verbis : Inde pracipiam , &
loquar ad te fupra Propitiatorium , ac de medio duorum
Cherubim , qui erunt fuper Arcam teftimonii , cunlla
qu<z mandabo per te fdiis Ifrael.
Poftrema hujus facrae fabricae pars , qua illius fu-
periora defcribuntur , totius fabricas formam nobis
aperiet. Ex his enim conftat ; ea ratione collocan-
dos fuifle Cherubim , hinc inde fupra Arcam , ut
Dei fedem conftituerent ,• & Imperatoris tribunal
componerent. Confuetudo enim fuitPrincipum om-
nium , in quacumque Republica , tribunalia , fe-
desque magnificentiflimas , auro , gemmisque con-
textas habere. nam & Virgil. lib. 1. Mneid. folium
Didonis defcribens in adventu ^Eneae , ait:
Tum foribm Div& , media teftudine Templi
Septa armis , folioque alto fubnixa refedit :
fura dabat, legesque viris, operumque laborem
Partibm aquabat juftis , aut forte trahebat.
Et quia in re nota verfamur , teftimonio Scripto-
rum plurimorum minime egemus. verum de hoc
tribunali , Imperatoriaque fede , quemadmodiim
etiam de proprio Tabernaculo fibi parando , Deum
nihil egifle conftat ; quoufque populus , atque reli-
qui totius exercitus milites, in caftra degentes , il-
lum Ducem fummum elegiflent ; quod infra proba-
bitur. nam & in caftris tum Romae , tum etiam in
bello, tribunalia habuifle Imperatores Romanos con-
ftat. quamobrem Herodian. lib. 1. ubi Marci Impe-
ratoris extremum diem narraflet ; ftatim Commodi
electionem in Imperatorem fcribens, ait: it^YiyyiK-
fi») T6 $Yl 7TX<nv lA0«v «V to «wSoV 7Ti^iiV fliuT»? \J%rO$i%t~
c8j. ot€9£ASwv -j 0 Ko^o^og , t«? T£ j3«o-<A«»? fiuir/*?
tw ^«TOTre^w , dvijAbzv W dvro. hoc eft:Ediftum ita~
que omntbm ( fupple eft ) ut pr&fto efent in campo, qtio
convenire frequentes confueverant. Procedens autem Com~
modm , facrtficavit regias vicltmas } & fuggeftum ftbi
in medto caftrorum excitatum confcendit. Qilin etiani
aliquando in agro milites dum eflent ; deque impe-
rio , ac pro Imperatore agendum eflet ; tribunal ex
arborum frondibus eidem erexerunt, tefte Plin. in
Panegyf. Trajano di£to : Decorafacies Confulis , ii>
quit, multa poji fecula tribunal viridicefpite extruBfiWt
nec fafcium tantum , fed pilomm , fignorumque honore