Schilbock, Heinrich; Spies, Johann [Oth.]: COMMENTARIVS AD INSTITVTIO-NVM LIBROS IVRIS CI-VILIS: IN QVO, TAM EX NATV-RALIS, QVAM EX CIVILIS IVRIS FON-tibus & principijs, Iurisprudentiae rudimenta, via & ratione docendi, tam perspicua, tam breui & methodica traduntur & illustrantur, vt ingenijs & studijs eorum, qui ad Iuris cognitionem properant & contendunt, lumen ad discendum maximum afferre possit: INDVSTRIA ET LABORE IV-RECONSVLTI EXIMII CVIVSDAM, iamdudum collectus ... et nunc demum in ... vtilitatem studiosae iuuentutis in lucem editus. (Heydelbergae, 1584) [VD16 C 4648]

I N ST I T V T I O N V M. 5
A cui mand. est iurisdidt. Alciatus diiputationum lib. 3. c. 4. Si in I. specio-
fas,deverb.sign.
AI §. Igiturlibros. ]
, Expolita efficiente & finali causa, proximum est,vt Institutionum
forma explicetur Jn qua naturalem quendam rerum ordinem secutus
est,vtexglosT. hic verb. prima elementa, colligitur. Digestorum autem
seu Pandectarum nomine,ea de causTa veterum lurifconsultoru colledta
responsa appellare voluit, quia omnes disputationes ac decisiones in se
habentlegitimas,&qubd vndiq; fuit colledtum in suos receperunt, sinj<^-
I.2.§.quodcoeIesti.C.de veteri iur.enucleando,&hiclmperatorinsinuat:
g De quo tamen Pandedtarum vocabulo vberiu^agit Budxus in l.i,ad fin.
pri nc.de orig-iur.Cxterum forma exposita materiam ipsam aggreditur.
In his enim,ait,luris cunabulis copiosa breu ita te, su m m ati m intelligent
studioii,&Cquidolim priscisiuris autoribus placuerit, quid deindevsit
contrario in desuetudinem, velurobliteratum, abierit, quidq; rursus
a principibus ob varias rerum vicissitudines in lucem ac forum sit reuo-
catum,vt hic in sin.Namiurnoninis respex quaRuiiq^asiTas nascitur,
1 per easdem etiam di ii cu.d? R,?g.iur.in d.l.nihil tam naturale,
1, omnia quo iure. d. tit. atque leges nulla alia ex causTa nos teneant,
a quam quod populi iudicio fuerint approbatae, 1. dequibus.de 11. Necesi
cc Testvtexdem leges non solo legislatoris suffragio, sed tacitoomnium
consensuperdesuetudinemabrogentur, d.l. de quibus,cumseqq.§.ex
G non scripto,infr.deiure naturali.

/£//§. Qugis eX omnibut antiquorum.]

Quandoquidem omnianostra facimus (Imperator inquit) qui-
c£. bus nostram impertimur autoritatem. Nam qui subtiliter factum
ct emendat, laudabilior est eo,qui prius inuenitj. i.§. omnia enim merito.
C.devet.iur.enucle. Quamobremetsi exCaij&aliorumcommenta-
rijs,hiclsagogicus [nstitutionum liber compositusest: approbatione ta^
men siium fecitlmperator,no quod ipsecollegerit,(ed quod Triboniani
cc. TheophiJi,& Dorothxi opera ea in re vsiis sit. Qui enim per alium facit,
i t perinde est ac si per (emetipsurn faceret, 1. ita ta men depositione. §.gessisi
se.deadminilirat-tut.c. qui facit, de reg iur.in 6.

A


3