Schilbock, Heinrich; Spies, Johann [Bearb.]: COMMENTARIVS AD INSTITVTIO-NVM LIBROS IVRIS CI-VILIS: IN QVO, TAM EX NATV-RALIS, QVAM EX CIVILIS IVRIS FON-tibus & principijs, Iurisprudentiae rudimenta, via & ratione docendi, tam perspicua, tam breui & methodica traduntur & illustrantur, vt ingenijs & studijs eorum, qui ad Iuris cognitionem properant & contendunt, lumen ad discendum maximum afferre possit: INDVSTRIA ET LABORE IV-RECONSVLTI EXIMII CVIVSDAM, iamdudum collectus ... et nunc demum in ... vtilitatem studiosae iuuentutis in lucem editus. (Heydelbergae, 1584) [VD16 C 4648]

LlB. IV. COMMENT. TlT. XIII* W*
A C.de iud.I.qubdsiEphesi.deeo quod cer.loc.Nam in omnibus conuen*
tionibus requiritur affedhis ex vtraq; parte cotrahentiu,qui nisi intercek
serit perduci ad effedtu no poterit id, quod agitur.l. in omnib.i.de act.& •
obi.Sed consensiii nihiltam contrarium est,quam vis atque metus.l.ni-
hilconsensiii.deregu.iur.necnon error. L in omnibus.2.deabiionib.&c.
qui imperitiam detegit, 1. siper errorem.de iurisdid-.omnium iud.quod
& ira dolo dicendum est, ne cui dolus suusper occasionem iuris ciuilis
contra naturalem aequitatem prosit,Li.dedoLmal.&mer.except.I.itade-
mum. de recept. arbitr. Quae igitur metu, in quo & vis continetur, l.k
quod met.caussa.dolo vel errore promissasunt, si petantur, exceptione
elidi poliunt,hicperlmperatorem,cum tot.tit.de dol.mal.& met.except.
B Ad §. Idem iuris
Sed & exceptio pecuniae non numeratas abrioni opponi fo!et:item
non solutae pecuniae replicatio exceptioni,prout stipulatio constitutiua
Vel remisiiuaintercesieritfpe futurae numerationis, ad exemplum data-
rum literarum,secundum ea,qu<£ liip.de Hter.obLnot.Cum igitur decem
aureos mutuo a me rogabas,promisi id facere,tu, priusquam pecuniam
exhiberem,stipulationespopodisti te restituturum pecuniam, qua acce-
pta recepi,metibi postridie numeraturu,quod tamen fieri non feci. Ego
post aliquod temporis spacium condibtione certi ad repetendum id,
quod stipulatione promisisti,propterexabtam &stridam iuris rationem
expe riri posium.Quia tamen iniquum est te condemnari,vtpote non (e-
C cuta numeratione, exceptione non numeratae pecuniae oppesita ego
compellor probare tibi pecuniam essenumeratam;quo non impleto ab-
solutiolequitur,l.siexcautione.C.denon.num.pec. Nam in omnibus
conuentionibuscontrahentiumvoluntaspotius,quam verba speblan-
dasuntjLinomnibus.deverborum obligat. Tuaautem voluntas ad ob-
ligandum iuris praesumptiene fuit, si pecunia fuerit numerata, ciiirr ne-
mosuumiabtarepraesumatur.l.cumdeindebito.deprobationibus. Nisi
igitur numeratio intercelserit,perduci ad effebLU,quodagitur:nopotest.
d.l. in omnibus.i.deadtionibus. Netamen improbis hominibus femper
negandi occasio detur,si pecuniam no elTe numerata dicant, exceptioni
pecuniae non numeratae biennium, nonsblutse 30. dies sunteonsiituti,
qui si praeterierint ex opinione DD. non quidem creditori numeratam,
Hhh 2 sed >